BANKA DIŞI FİNANSAL KURUMLARDA KARLILIK ORANLARINI ETKİLEYEN MAKRO VE MİKRO DÜZEYDEKİ FAKTÖRLER

Bu çalışmada literatürde genel anlamda göz ardı edilmiş olmakla birlikte finansalsistemlerin önemli aktörlerinden biri olan banka dışı finansal kurumların finansal performansgöstergeleri olan karlılıkları üzerinde etkili kurum içi ve makroekonomik faktörler incelenmiştir. Buamaçla faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketleri sektörlerinin dört farklı karlılık oranlarıüzerinde makro ve mikro faktörlerin etkisi incelenmiştir. Çalışmada en küçük kareler yöntemininkullanıldığı panel veri analizi yapılmıştır. Veriler 2008 1. Çeyrek - 2018 4. Çeyrek döneminikapsamaktadır. Çalışma sonucunda banka dışı finansal kurumlarda karlılığı etkileyen unsurlarınmikro düzeydeki değişkenler bağlamında genel olarak Takipteki Alacaklar (Net) / ToplamÖzkaynaklar, Türev Finansal Varlıklar/Toplam Özkaynaklar, Mali Olmayan KuruluşlardanAlacaklar / Toplam Alacaklar, Takipteki Alacaklar (Brüt) / Toplam Alacaklar, Faaliyet DışıGiderler / Gelirler, Özkaynaklar / Toplam Aktifler (Sermaye Yeterliliği), Takipteki Alacaklar /Toplam Özkaynaklar ve Türev Finansal Varlıklar/ Toplam Özkaynaklar; makro ekonomikdeğişkenlerden ise GSYİH, faiz ve enflasyon olduğu görülmüştür.

MACRO AND MICRO FACTORS AFFECTING PROFITABILITY RATES IN NON-BANK FINANCIAL INSTITUTIONS

In this study, although it has been neglected in the literature in general, internal and macroeconomic factors that affect the profitability of non-bank financial institutions, which are one of the important actors of financial systems, are analyzed. For this purpose, the effects of macro and micro factors on four different profitability ratios of factoring, leasing and financing companies sectors were examined. In the study, panel data analysis using the least squares method was performed. The data cover the 1st Quarter of 2008 and 4th Quarter of 2018. As a result of the study, in the context of micro-level variables of factors affecting profitability in non-bank financial institutions, generally Non-performing Loans (Net) / Total Equity, Derivative Financial Assets / Total Equity, Non-Financial Receivables / Total Receivables, NPLs (Gross) / Total Receivables, Non-Operating Expenses / Income, Equity / Total Assets (Capital Adequacy), NPLs / Total Equity and Derivative Financial Assets / Total Equity; GDP, interest and inflation were observed among macroeconomic variables.

PDF

___

Abreu, M. ve Mendes, V. (2001). Commercial bank interest margins and profitability: evidence for some EU countries. In Pan-European Conference Jointly Organised by the IEFS-UK ve University of Macedonia Economic ve Social Sciences, Thessaloniki, Greece, May (pp. 17-20).
Acar, E. ve Ulusan, H. (2018), Banka pay senetlerinin betasını belirleyen finansal oranlar: BİST’te bir uygulama, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler’de Akademik Araştırmalar, 4, 151.
Albulescu, C. T. (2015). Banks’ profitability and financial soundness indicators: A macro-level investigation in emerging countries. Procedia economics and finance, 23(2015), 203-209.
Alp, A., Ban, U., Demirgunes, K. ve Kilic, S. (2010). Internal determinants of profitability in Turkish banking sector. ISE Review, 12(46), 1-14.
Altavilla, C., Boucinha, M., & Peydró, J. L. (2018). Monetary policy and bank profitability in a low interest rate environment. Economic Policy, 33(96), 531-586.
Angadi, V. B., & Devaraj, V. J. (1983). Productivity and profitability of banks in India. Economic and political Weekly, M160-M170.
Atasoy, H. ve Aydoğan, K. (2007). Türk Bankacilik Sektöründe Gelir-Gider Analizi ve Karlilik Performansinin Belirleyicileri. Uzmanlik Yeterlilik Tezi, TCMB, Bankacilik ve Finansal Kuruluslar Genel Mudurlugu, Ankara
Aydın, Y. (2019). Türk bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi. Gümüshane University Electronic Journal of the Institute of Social Science/Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1).
Azmy, A., Febriansyah, I., & Munir, A. (2019). The effect of financial performance ratios on conventional bank profitability in Indonesia stock exchange. Ekuilibrium: Jurnal Ilmiah Bidang Ilmu Ekonomi, 14(2), 84-103.
Batten, J., & Vo, X. V. (2019). Determinants of bank profitability—Evidence from Vietnam. Emerging Markets Finance and Trade, 55(6), 1417- 1428.
Borio, C., Gambacorta, L., & Hofmann, B. (2017). The influence of monetary policy on bank profitability. International Finance, 20(1), 48-63.
Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The review of economic studies, 47(1), 239-253.
Canbaloğlu, B. (2019). Yükselen ve gelişen avrupa ülkelerinde bankacılık sektörü kârlılığının belirleyicileri. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 33(3).
Chaudhry, M., Chatrath, A., & Kamath, R. (1995). Determinants of bank profitability. American Journal of Business, 10(1), 41-46.
Curak, M., P., K. P., Sandra (2012), Profitability determinants of the Macedonian banking sector in changing environment, Procedia-Social and Behavioral Sciences(44), ss.406-416.
De Hoyos, R. ve Sarafidis, V. (2007). “XTCSD: Stata module to test for crosssectional dependence in panel data models”.
Demirguc-Kunt, Aslı - Huizinga, H, (2000),"Financial Structure and Bank Profitability", World Bank Working Paper.
Ersoy, E. ve Aydın, Y. (2018). Bankaların likiditesini etkileyen makroekonomik ve bankaya özgü faktörlerin ampirik analizi: Türkiye örneği. Global Journal of Economics and Business Studies, 7(14), 158-169.
Driscoll, J. ve A. C. Kraay. 1998. Consistent covariance matrix estimation with spatially dependent data. Review of Economics and Statistics 80: 549– 560.
Finansal Kurumlar Birliği (2018), Finansal Kurumlar Birliği Faaliyet Raporu, Erişim Adresi:https://www.fkb.org.tr/raporlar-veyayinlar/raporlar/birlik-faaliyet-raporu/
Gelos, R., Gaston (2006), Banking spreads in Latin America, International Monetary Fund, Washington DC: IMF Working Paper, No. 06/44.
Göçer, İ. (2013). Seçilmiş OECD ülkelerinde bütçe açıklarının sürdürülebilirliği: Yatay kesit bağımlılığı altında panel eş-bütünleşme analizi. Journal of Yasar University, 30(8), 5086-5104.
Grob, J. (2003). Linear Regression, Springer, New York
Gujaratı, D. N. (2004), Basic Econometrics (4th ed.), New York: MacGraw-Hill.
Gunter, U., Krenn, G., ve Sigmund, M. (2013). Macroeconomic, market and bank-specific determinants of the net interest margin in Austria. Oesterreichische nationalbank financial stability report, 25.
Gupta, A. D., A. Yesmin, M., ve Khan, O. F. (2013). “Growth of non bank financial institutions over time and contribution to economy: evidence from Bangladesh. Instead of present on”e. Global Journal of Management and Business Research.
Güngör, B. (2007). Türkiye’de faaliyet gösteren yerel ve yabancı bankaların kârlılık seviyelerini etkileyen faktörler: Panel veri analizi. Iktisat Isletme ve Finans, 22(258), 40-63.
Güriş, S. (2018), Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi, Der Yayınları: İstanbul
Kaya, V., Çömlekçi, İ., ve Kara, O. (2013). Hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik değişkenler 2002–2012 Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35).
Kaya, Y. T. (2002). Türk bankacılık sektöründe karlılığın belirleyicileri. MSPD Çalışma Raporları, BDDK Yayınları, 1-21.
Kıral, G., ve Çelik, C. (2018). Panel veri analizi ve kümeleme yöntemi ile Türkiye’de konut talebinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4), 1009-1026.
Korkmaz, Ö., ve Karaca, S. S. (2013). Firma performansini etkileyen faktörler ve Türkiye örnegi/The factors affecting firm performance: The case of Turkey. Ege Akademik Bakis, 13(2), 169.
Korkmaz, T. (2010).FVFM’nin İMKB Ulusal 100 endeksindeki geçerliliğinin panel veri analizi ile test edilmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 30(1):95-105.
Küçükbay, F. (2017). Banka karlılığını etkileyen faktörler: Avrupa Birliği bankaları ve Türk bankaları arasında bir karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi, 24(1).
Maudos, J., ve De Guevara, J. F. (2004). Factors explaining the interest margin in the banking sectors of the European Union. Journal of Banking ve Finance, 28(9), 2259-2281.
Menicucci, E., & Paolucci, G. (2016). The determinants of bank profitability: empirical evidence from European banking sector. Journal of financial reporting and Accounting.
Ocak, M. (2013). “Yönetim kurulu ve üst yönetimde yer alan kadınların finansal performansa etkisi: Türkiye'ye ilişkin bulgular.” Muhasebe ve Finansman Dergisi, (60), 107-126.
Pesaran, M. H. (2006). Estimation and inference in large heterogeneous panels with a multifactor error structure. Econometrica, 74(4), 967-1012.
Pesaran, M. Hashem, (2004) General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics, 435.
Phillips, P., ve D. Sul. (2003). Dynamic panel estimation and homogeneity testing undercross section dependence. Econometrics Journal 6: 217– 259.
Pirtea, M., Iovu, L. R., ve Milos, M. C. (2008). Importance of non-banking financial institutions and of the capital markets in the economy: The case of Romania. Theoretical and Applied Economics, 5(5), 3-10.
Reis, Ş. G., Kılıç, Y., ve Buğan, M. F. (2016). Banka karlılığını etkileyen faktörler: Türkiye örneği. Journal of Accounting ve Finance, (72).
Saldanli, A., ve Aydin, M. (2016). Bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi: Türkiye örneği. Ekonometri ve Istatistik Dergisi, (24), 1-9.
Samırkaş, M., Evci, S., ve Ergün, B. (2014). Türk bankacılık sektöründe karlılığın belirleyicileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 117-134.
Sarafidis, V., ve D. Robertson. (2006). “On the impact of cross section dependence inshort dynamic panel estimation”.http://www.econ.cam.ac.uk/faculty/robertson/csd.pdf.
Sufian, F. (2006). The efficiency of non-bank financial institutions: empirical evidence from Malaysia. International Journal of Finance and Economics, 6.
Sufian, F., ve Chong, R. R. (2008). Determinants Of Bank Profıtabılıty in a Developing Economy: Empirıcal Evidence from The Phılıppınes. Asian Academy of Management Journal of Accounting ve Finance, 4(2).
Şişman, M. E., Çömlekçi, İ., ve Şahin, Ö. (2017). Hisse senedi fiyatini etkileyen işletme düzeyindeki faktörler: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 88-107.
Taşkın, F. D. (2011). Türkiye’de ticari bankaların performansını etkileyen faktörler, Ege Akademik Bakış, 11(2), 289-298.
Tatoğlu F.Y. (2012), İleri Panel Veri Analizi, İstanbul, Beta Yayınevi.
Taylor, W. M., Thompson, R. G., Thrall, R. M., & Dharmapala, P. S. (1997). DEA/AR efficiency and profitability of Mexican banks a total income model. European Journal of Operational Research, 98(2), 346-363.
Trujillo‐Ponce, A. (2013). What determines the profitability of banks? Evidence from Spain. Accounting & Finance, 53(2), 561-586.
Türkiye Bankalar Birliği (2019), Banka ve Sektör Bilgileri, Erişim Adresi: https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektorbilgileri/istatistiki-raporlar/59
Uyemura, D. G., Kantor, C. C., & Pettit, J. M. (1996). EVA® for banks: Value creation, risk management, and profitability measurement. Journal of applied corporate finance, 9(2), 94-109.
Verghese, S. K. (1983). Profits and profitability of Indian commercial banks in seventies. Economic and Political Weekly, M145-M157.
Vong, P. I., ve Chan, H. S. (2009). Determinants of bank profitability in Macao. Macau Monetary Research Bulletin, 12(6), 93-113.
Yıldırım, O. (2008). Türk Bankacılık Sektöründe Kârlılığın Belirleyicileri, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara
Yıldırım, K., Mercan, M., ve Kostakoğlu, S. F. (2013). Satın alma gücü paritesinin geçerliliğinin test edilmesi: zaman serisi ve panel veri analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 75-96.
Yılmaz, A. A. (2013), Profitability of banking system: Evidence from emerging markets, WEI International Academic Conference Proceedings. Antalya
Yılmaz, Ö (2018). Banka dışı finansal kurumlar ve muhasebe uygulamaları. Finansal kurumlar birliği, Baskı: AT İstanbul Teknik Ofset Matbaacılık, Yayın No:1, İstanbul.