TÜRK HUKUKUNDA EĞİTİM HAKKI VE ANADİLDE EĞİTİM SORUNU

Çalışmamızda anadilde eğitimin bir hak olup olmadığı değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu maksatla Türkiyenin taraf olduğu uluslararası hak bildirileri içinde eğitim hakkının düzenlenmiş olduğu belgeler olarak BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Misakı, Çocuk Hakları Sözleşmesi, bölgesel metin olarak AİHS ve nihayet ulusal belge olarak Türk Anayasası ele alınmıştır. Eğitim hakkının pozitif düzenlenişinden anadilde eğitim hakkına varacak çıkarımlar yapılmasına engel olarak karşımıza iki husus çıkmıştır. Bunların ilki Türkiye Cumhuriyetinin anadilde eğitim taleplerine meşru zemin oluşturmaya matuf uluslar arası düzenlemelere mutlaka çekince koymuş olması, ikincisi ise azınlıkların tanınmasının devletlerin iç hukuku ile birebir ilgili olması ve Türkiyenin Lozan Barış Andlaşmasından farklı olarak bu tür bir tanımayı gerçekleştirmemiş olmasıdır.

Right to Education in Turkish Law and Right to Education in Mother Tongue

In this study the object is to consider the education in mother tongue constitutes a right or not. For this purpose the documents which include right to education, as international documents UN Declaration of Human Rights, UN Covenant on Economic, Social and Cultural Rights and Convention on the Rights of the Child, as a territorial document European Convention on Human Rights and as a national document the Turkish Constitution were analised. There were two obstacles in determining the right to education in mother tongue as circumstance of normative layout of right to education. First one is the reservations of the Turkish government to the pertinent provisions of international law, and the second one is the relevance of the recognition of minorities with national law and in Turkey Treaty of Lausanne is the only document including recognition of minorities.

PDF

___

Kitap ve Makaleler
AKILLIOĞLU, Tekin, İnsan Hakları Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri, 2. b., İmaj Yayınevi, Ankara 2010.
ARSAVA, A. Füsun, Azınlık Kavramı ve Azınlık Haklarının Uluslararası Belgeler Özellikle Medeni Siyasi Haklar Sözleşmesinin 27. Maddesi Işığında İncelenmesi, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Basımevi, Ankara 1993.
ÇAĞIRAN, M. Emin, Uluslar Arası Alanda İnsan Hakları, 2. b., Barış Kitap, Ankara 2011.
ÇALLI, Yüksel, Türk Anayasa Hukukunda Eğitim Hakkı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2009.
DONNELLY, Jack, Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları, çev. Mustafa ERDOĞAN/Levent KORKUT, Yetkin Yayınları, Ankara 1995.
ERGİN, A. Dicle, Azınlık Dillerinin Kullanımı Konusunda Türkiye Nerede Duruyor?, AÜHFD, S. 59, 2010.
GEMALMAZ, M. Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, 7. b., Legal Yayıncılık, İstanbul 2010.
HODGSON, Douglas, The Human Right to Education, Ashgate-Dartmouth, Sydney 1998.
KABOĞLU, İbrahim, Kolektif Özgürlükler, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Diyarbakır 1989.
KABOĞLU, İbrahim, İnsan Hakları, Azınlık Hakları ve Türkiye, Ulusal, Ulusalüstü ve Uluslararası Hukukta Azınlık Hakları, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2002.
KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, 7. b., Yetkin Yayıncılık, Ankara 1993.
NOWAK, Manfred, Introduction to the International Human Rights Regime, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden 2003.
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri 2. Kitap, 8. b., Turhan Kitabevi, Ankara 2005.
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, 5. b., Turhan Kitabevi, Ankara 2007.
SPRING, Joel, The Universal Right to Education: Justification, Definition and Guidelines, Lawrence Erblaum Associates Publishers, New Jersey 2000.
TERZİOĞLU, S. Sırrı, Uluslararası Hukukta Azınlıklar ve Anadilde Eğitim Hakkı, Alp Yayınevi, Ankara 2007.
TUNÇ, Hasan, Uluslararası Sözleşmelerde Azınlık Hakları Sorunu ve Türkiye, GÜHF Dergisi, C.8 S.1-2, 2004.
TURHAN, Mehmet, "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Hak ve Özgürlükleri Sınırlandırma Sistemi", Çankaya Üniversitesi Journal of Law, S. 8/2, 2011.
VERHEYDE, Mieke, Article 28: The Right to Education, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden 2006.
YAŞAR, Nuri, İnsan Hakları Avrupa Sisteminde ve Türk Hukukunda Eğitim Hakkı ve Özgürlüğü, Filiz Kitabevi, İstanbul 2000.
İnternet Kaynakları:
http://www.icjcij.org/pcij/serie_AB/AB_40/01_Ecoles_minoritaires_Avis_consultatif.pdf, http://www.africaunion.org/root/au/Documents/Treaties/Text/Banjul%20Charter.pdf, http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=trk, http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin134.pdf, http://www.cocukhaklari.gov.tr/condocs//kanun_belgeleri/4058.pdf, http://www.belgenet.com/arsiv/sozlesme/aihs_02.html, http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/136.html, http://tr.wikisource.org/wiki/Lozan_Bar%C4%B1%C5%9F_Antla%C5%9Fmas% C4%B1, http://www.km.gov.al/skedaret/1231927768- Constitution%20of%20the%20Republic%20of%20Albania.pdf, http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/html/148.htm, http://www.avrupakonseyi.org.tr/antlasma/aas_157.htm, http://portal.unesco.org/en/ev.phpURL_ID=12949&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html, http://www.osce.org/tr/hcnm/32200, http://en.wikipedia.org/wiki/Constitution_of_Belgium, http://www.servat.unibe.ch/icl/sz00000_.html, http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/136.html, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26434_0.html, http://www.osce.org/hcnm/14588, BM Belge, E/CN.4/Sub.2/384/rev.1 RG; 27.05.1949, S.7217 RG; 18.06.2003, S. 25142 BM Belge; CRC/C/66 (Azerbaycan) BM Belge; CRC/C/114 (Mozambik) BM Belge; CRC/C/15/Add232 (El Salvador) BM Belge; CRC/C/15/Add231 (Japonya) BM Belge; E/C.12/1999/10 RG; 11.12.1994, S. 22138 BM Belge; CCPR/C/21/Rev.1/Add.5