DENİZ SEVİYELERİNİN YÜKSELMESİ VE ESAS HATLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: YENİ BİR TÜRK–YUNAN UYUŞMAZLIĞINA DOĞRU MU?

İklim değişikliği bir gerçektir ve bir kısım etkilerini hâlihazırda göstermektedir. İleride etkilerinin daha fazla ve yoğun şekilde tecelli edeceği, bilimsel verilerle ortaya koyulmaktadır. Bu etkiler, insanlığın yaşam biçimi ve kültürü üzerinde derin izler bırakacaktır. Kültürün bir unsuru olan hukukun da böyle bir etkiden muaf olacağı düşünülemez. Küresel ısınmanın neden olduğu deniz seviyesi yükselmesinin uluslararası hukuk açısından doğuracağı sonuçlar, kendini, özellikle esas hatlar ve deniz alanlarının dış sınırları konusunda hissettirecektir. Nitekim uluslararası toplumda, bu konuda çalışmalar yürütülmektedir. Yine belli bazı devlet uygulamaları ve mevcut kuralların yorumuyla bu fenomene cevap verme yönünde çabalar bulunmaktadır. Dolayısıyla hâlihazırda bu konuda bir kural oluşum aşamasındadır. Yunanistan–GKRY ikilisinin konuya karşı çekingen tutumu dikkat çekicidir ve temel endişeleri mevcut deniz hukuku kurallarında yapılacak değişikliklerdir. Daha ziyade küçük ada devletleri bağlamında meseleye yaklaşan Türkiye’nin tutumu ise henüz, netleşmemiştir. Türkiye bu konuda hukuki bir strateji geliştirmeli; tutum ve davranışlarında dikkatli olmalıdır. Zira bu fenomenin, Türk–Yunan uyuşmazlıklarına yönelik, özellikle adalar bağlamında önemli etkileri olacaktır. Şüphesiz bu, doğrudan bugünün değil geleceğin bir sorunudur. Fakat bugünden, en azından teorik düzlemde konuyla ilgilenmek veya hiç olmazsa böyle bir tartışma olduğunu bilmek, hazırlanmak açısından gereklidir.

manifested more and more intensely in the future. These changes in the climate will deeply affect the way of life and culture of humanity. It is unthinkable that law, which is an element of culture, will be immune from such an effect. The consequences of rising sea level, caused by global warming in terms of international law will make itself felt especially on the baselines and outer limits of maritime areas. Thus, international community do carry out studies on the issue. There are also efforts to respond to this phenomenon with certain state practices and interpretation of existing rules. Therefore, a rule on this issue is currently in the process of formation. The timid attitude of the Greece-Greek Cypriot Administration towards the issue is remarkable and their main concern is the change to be made in the existing maritime law rules. The attitude of Turkey, which approaches the issue more in the context of small island states, has not yet been clarified. Turkey should develop a legal strategy in this regard and be careful in its attitudes and behaviors. Because this phenomenon will have important effects on Turkish-Greek conflicts, especially in the context of the islands. Undoubtedly, this is a question of the future, not directly of today. But from today, it is necessary to deal with the subject at least on a theoretical level, or to know that there is such a discussion, in terms of preparation.

___

  • Akın, Fatma Nur, “Küresel İklim Değişikliği Hakkında En Çok Merak Edilenler”, Bilim ve Teknik, Kasım, 2021, Sayı: 648, s. 27–38.
  • Alexopoulos, Aristotelis B., “The Legal Regime of Uninhabited Islets and Rocks in International Law: The Case of Greek Seas”, Revue Hellenique de Droit International, Vol: 56, 2003, s. 131–151.
  • Bayıllıoğlu, Uğur, Uluslararası Hukuk Açısından Ege Karasuları Sınırlandırması, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
  • Bayıllıoğlu, Uğur, “Güney Çin Denizi Tahkiminde Hakemlik Mahkeme-si’nin İnsanlığın Ortak Mirası ve Diğer Devletlerin Deniz Alanları-na Sağladığı Koruma: Ada Statüsünün Sınırlanması”, Türkiye Ba-rolar Birliği Dergisi, Sayı: 130, 2017, s. 419–456.
  • Bayıllıoğlu, Uğur, “Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 121. Maddesinin Doğu Akdeniz’de Etkisi: Meis, Karaada ve Fener Adası’nın Statüsüne İlişkin Bir Değerlendirme”, Ankara Hacı Bayram Veli Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXIII, Sayı: 2, 2019, s. 186–223.
  • Caron, David D., “When Law Makes Climate Changes Worst: Rethin-king the Law of Baselines in Light of a Risning Sea Level”, Eco-logy Law Quarterly, Vol: 17, 1990, s. 621–653.
  • Caron, David D., “Climate Change, Sea Level Rise and the Coming Un-certainty in Ocean Boundaies: A Proposal to Avoid Conflict”, Ma-ritime Boundary Disputes, Settlement Processes, and the Law of the Sea, Hong, Seoung–Yong and Van Dyke, Jon M. (eds.), Martinus Nijhoff Publishers, Leiden–Boston, 2009, s. 1–17.
  • Cogliati–Bantz, Vincent P., “Sea-level Rise and Coastal States’ Maritime Entitlements: A Cautious Approach”, The Journal of Territorial and Maritime Studies, Vol: 7, No: 1 (Winter/Spring 2020), s. 86–110.
  • Gündüz, Aslan, Milletlerarası Hukuk: Konu Anlatımı, Temel Belgeler, Örnek Kararlar, Günel, Reşat Volkan (ed.), 6. Baskı, Beta, İstanbul, 2003.
  • Jia, Bing Bing, “The Principle of the Domination of the Land over the Sea: A Historical Perspective on the Adaptability of the Law of the Sea to New Challenges”, German Yearbook of International Law, Vol: 57, 2014, s. 63–93.
  • Kaye, Stuart, “The Law of the Sea Convention and Sea Level Rise after the South China Sea Arbitration”, International Law Studies Se-ries. US Naval War College, Vol: 93, 2017, s. 423–445.
  • Kurnaz, M. Levent, “Küresel İklim Krizi”, Bilim ve Teknik, Kasım, 2021, Sayı: 648, s. 12–23.
  • Kurumahmut, Ali, “Ege’de Egemenliği Tartışmalı Adalar Sorununun Ortaya Çıkışı”, Ege’de Temel Sorun: Egemenliği Tartışmalı Adalar, Kurumahmut, Ali (Yayına Hazırlayan), Türk Tarih Kuru-mu, Ankara, 1998, s. 1–32.
  • Kurumahmut, Ali–Başeren, Sertaç Hami, Ege’de Gri Bölgeler: Unutul(may)an Türk Adaları, Türk Tarih Kurumu, 2004.
  • Oral, Nilüfer, "International Law as an Adaptation Measure to Sea-Level Rise and Its Impacts on Islands and Offshore Features", Special Issue: Climate Change and the LOSC” International Jo-urnal of Marine and Coastal Law, Vol: 34, 2019, s. 415–439.
  • Öktem, Emre, Uluslararası Teamül Hukuku, Beta, İstanbul, 2013.
  • Özman, M. Aydoğan (çev.), Birleşmiş Milletler Üçüncü Deniz Hukuku Konferansı Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, İstanbul Deniz Ticaret Odası, İstanbul, 1984.
  • Özman, Aydoğan, Deniz Hukuku I: Kaynaklar, Kişiler, Nesneler, Ulusal Deniz Alanları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006.
  • Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, I. Kitap, Gözden Geçirilmiş 9. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2001.
  • Sefrioui, Sarra, “Adapting to Sea Level Rise: A Law of the Sea Perspec-tive”, Andreone, Gemma (ed.), The Future of the Law of the Sea, Bridging Gaps Between National, Individual and Common In-terests, Springer Open, 2017, s. 3–22.
  • Schofield, Clive–Freestone, David, “Islands Awash Amidst Rising Seas: Sea Level Rise and Insular Status under the Law of the Sea”, The International Journal of Marine and Coastal Law, Vol: 34, 2019, s. 391–414.
  • Verne, Jules, Denizler Altında Yirmi Bin Fersah, Berna Günen, (çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2019.
  • Vidas, Davor, “Sea-Level Rise and International Law: At the Conver-gence of Two Epochs”, Climate Law, Vol: 4, 2014, s. 70–84.