Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin (5. Sınıf) Değerler Eğitimi Yaklaşımıyla İncelenmesi

Değerler bireyin hayatı anlamlandırmasında önemli bir kılavuzdur. Değer sayesinde birey iyiye ve kötüye karar vermektedir. Bireyin kendi yaşam standartlarını belirlemesinde ve toplumda var olan normlara ayak uydurma çabasına girmesinde değerler etkin rol oynamaktadır. Öğrenciler değerleri aile, okul, çevre, medya gibi farklı ortamlarda kazanmaktadır. Son yıllarda değerler eğitimine verilen önemle birlikte eğitimin vazgeçilmez bir aracı olan ders kitaplarındaki değerlerin varlığı merak edilen konulardan biri olmuştur. Günümüzde çocuklara kazandırılması amaçlanan değerler özellikle okullarda ders kitaplarındaki metinler aracılığıyla kazandırılmaya çalışılmaktadır Bu çalışmada Ortaokul Türkçe 5. Sınıf Ders Kitabı’ ndaki değerler nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Ders kitabındaki cümleler doküman incelemesi çalışmasıyla incelenirken daha önceden Schwartz’ ın hazırlamış olduğu değerler kod listesinden faydalanılmıştır. Kitaptaki değerlerin istatistiksel bilgilerine ulaşabilmek için SPSS 22 programı kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre değerlerin temalara dağılımında homojen bir yapı görülmemiştir. Bazı değerler belirli temalarda çok yer alırken kimi değerlere aynı temada yer verilmediği gözlemlenmiştir. Ders kitabının tamamındaki değerlere baktığımızda en fazla yer verilen değerler evrenselcilik, başarı ve hazcılıktır. Kitapta en az yer verilen değerlerse güç, uyma ve iyilikseverliktir. Çalışma sonucuna göre temalarda yer alan değerlerin homojen şekilde dağılması ve tema- değer uyumunun daha düzenli olması gerektiği önerilmiştir. Ayrıca değerlere kitapta kazanım olarak yer verilirken özellikle Türk Milli Eğitimi’nin genel amaçlarının dikkate alınması önerilmiştir.

An İnvestigation of Values in Turkish Textbook (5. th Grade) a Valuable Education Approach

Values are significant guide to make sense of individual's life. The individual decides on good and bad whereby them. They act an important role in determining the standarts of individual's life and in their efforts to keep up with norms existing in society. Students gain the values in family, in environment, at school, on media. Recently existing of values in the textbooks ,which has been indispensable with the importance of values education, has become one of the curious topics. Today the aimed values given to the children are being tried to be acquired, especially in the textbooks at schools. In this study, the values in the textbook of 5th grade Turkish classroom were tried to be determined by the qualitative research methods. While textbook's sentences were being examined using document review, were benefited from values of codes made by Schwarts before. To obtain statistical knowledge of value, SPSS 22 programme was used. According to the result of the research, there is no homogeneous structure in the theme distribution of values. It is seen that whereas some values take place in specific theme, others do not. When we look at the values in the textbook, the most frequently used values are universalism, success and happiness.The least value in the book is power, fit and benevolence. According to the study result, it has been suggested that the values in the themes should be distributed homogeneously and the theme-value harmony should be more regular. Also,meanwhile  the values presented in the book as a gain, it has been suggested that especially the general aims of Turkish National Education should be considered. 

___

  • Arthur, J. (2010). Citizens of character: New directions in character and values education. Andrews UK Limited.
  • Çakır, P. (2013). “Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin Çocuğa Görelik İlkesi Açısından İncelenmesi.” Turkish Studies, Volume 8/1 Winter:453-462.
  • Çapaoğlu, E. ve Okur, A. (2015). “Ortaokul Türkçe 8. Sınıf Ders Kitaplarındaki Şiirlerde Yer Alan Değerler.” Sakarya University Journal of Education, 5/3 (Aralık/December) ss. 90-104.
  • Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). “ MEB 6,7 ve 8. Sınıf Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi” Turkish Studies, Volume 6/2 Spring, p. 413-424.
  • Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). “Türkçe Ders Kitaplarındaki (6–8) Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi.” Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
  • Engin, G.(2014). Türkçe ve beden eğitimi öğretim programları ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi programının etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Çanakkale.
  • Güven, A. Z. (2014), Değerler eğitimi ve Türkçe derslerinde değerlerin kullanımı, Konya: Palet yayınları.
  • Hawkes, Neil, (2009). Values Education and Quality Teaching, Tery lovat, Ron Toomey (Ed.), Values and Quality Teaching at West Kidlington Primary School (s.105- 120). Callaghan.
  • Hökelekli, H. (2011), Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi, İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Kaplan, M. (2004), Kültür ve dil, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Lıckona, Thomas, (1991), Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility, New York: Bantam Books.
  • MEB, İlköğretim türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar), (2006), Ankara: MEB Yayınları.
  • MEB, İlköğretim okulu ders kitaplarının değerlendirilmesi, (2008),Ankara: MEB Eğitimi Araştırma Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
  • MEB, Türkçe dersi (1-8. Sınıf) öğretim programı, ( 2015), Ankara: MEB Yayınları.
  • MEB, Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul), (2017), Ankara: MEB Yayınları.
  • Miles , M. B. & Huberman, M. (1994). Qulative data analysis: An expanded sourcebook (2. Baskı). Thousand oaks, CA: Sage.
  • Schwartz, S. (1996). Values priorties and behavior: applying a theory of ıntegrated values systeem. erişim: http://www.palermo.edu/cienciassociales/psicologia/publicaciones/pdf/Psico2/2Psico%2007.pdf 20.12.2016 tarihinde erişildi.
  • Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat, B. Düzçay (Ed.), Ankara: Tudem Yayınevi.
  • TDK, Türkçe sözlük, (2011), 11. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • UNESCO, http://www.unesco.org/education/tlsf/mods/theme_d/mod22.html?panel=3#top, 22 Kasım 2016’ da erişildi.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık.