Sosyal Bilgiler Dersinde Eşya Tarihini Araştırmak: Eşyanın da Tarihi Mi Olurmuş!
2005 yılı Sosyal Bilgiler öğretim programında okul dışı öğrenme kapsamında yerel tarih, sözlü tarih, aile tarihi, tarihsel ve coğrafi mekânlar ile müze gezilerine yer verildiği görülmektedir. Bu araştırmada ise okul dışı öğretim yöntemlerinden biri olarak eşya tarihi yaklaşımı ele alınmıştır.Bu doğrultuda araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler derslerinde yeni bir araştırma ve öğrenme yaklaşımı olarak eşya tarihini sınıfta uygulamak, öğrencilerin gerçekleştirdikleri eşya tarihi proje sürecini değerlendirmek ve sürece ilişkin paydaşların görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma nitel bir araştırma olup araştırma deseni eylem araştırmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Adana ilinin Seyhan ilçesinde yer alan bir devlet okulunun 5. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmaya 11’i erkek, 10’u kız olmak üzere toplam 21 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçlarını öğrenciler tarafından hazırlanan eşya tarihi proje ödevleri, öğretmen ve öğrencilerle yapılan görüşme formları ile okulun Sosyal Bilgiler öğretmeni ve çalışmaya katılan 4 öğrenci ile sürece ilişkin yapılan bir anket çalışması oluşturmaktadır. Öğrenciler bireysel ya da iki kişilik grup olarak hazırladıkları eşya tarihi projesi kapsamında seçtikleri bir eşyanın tarihine ilişkin bilgi toplamış, bu bilgileri eşyaya ait görsellerle desteklemiş, yararlandıkları kaynakları projelerinin kaynakça kısmında belirtmişler, 40 yaş üstü 3 kişiyle projelerinde kullandıkları eşyaya ilişkin görüşme yapmışlar ve araştırma sonuçlarını rapor halinde sunmuşlardır. Araştırma sonuçları öğrencilerde sürekliliği kavramanın değişimi kavramaktan görece daha zor olduğunu göstermektedir. Öğrenciler eşya tarihi projesinde eşyaların ilk hallerinden yola çıkarak geçmiş dönemdeki yaşamlara dair çıkarımda bulunmuşlar; geçmiş dönemle günümüz dönemi arasında kıyaslama yapabilmişler; eşyaların/araç ve gereçlerin geçmiş dönemlerdeki teknolojik özellikleri hakkında fikir sahibi olmuşlar, bu eşyaları kullanan büyükleriyle yaptıkları mülakatlarda büyüklerinin yaşadıkları zorlukları öğrenmişler ve empati kurabilmişlerdir.
Anahtar Kelimeler:
Sosyal Bilgiler, Okul Dışı Öğrenme, Eşya Tarihi, Eylem Araştırması
Investigation of The History of Material In Social Studies Courses: The History Of Material? What Next?
In 2005 Social Studies Curriculum, it was seen that local, oral and family history, historical and geographical locations and museum trips are included within the framework of learning- out- of- school. This research aims to study on the history of material approach, one of the methods of out-of-school learning. The purpose of the present study is to implement the history of material method as a new research and learning approach, to evaluate the process of the approach by the students and reveal the views of the partners. The present study was planned in the line of qualitative paradigm where action research was the main research design. The research was carried out with a working group consisting of 5th grade students attending to a state school in Seyhan, Adana. 21 students (11 male and 10 female) participated in the study. The data was obtained from “history of material projects” prepared by the students. The interview forms with the students and teachers and a questionnaire about the process with Social Studies teacher of the chosen school and 4 students. In the present study, the students collected information about the history of a chosen material and prepared projects as a group of two or individually. They also supported the information with certain visuals and wrote a bibliography at the end of the project. Additionally, they were required to make interviews with 3 adults above 40 years old about the chosen material and make a report about the results. The results reveal that understanding ‘the continuity’ is relatively more difficult than understanding ‘the change’ for the students. The students were expected to make deductions from the first form of the material about past lives, make comparison between past and present and have an idea about the technological features of the materials in the past. They were also able to learn about the living conditions of adults and grow empathy with them.
Keywords:
Social Studies, Outdoors Teaching, History Of Material, Action Research,
___
- Balcı, A. (2003). Bir okuma materyali olarak çocuk dergileri ve “çocuklara rehber” Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 13, Ss.319-349.
- Burke, P. (2007). The French Historical Revolution: Annales School 1929–1989, Polity Press, Oxford.
- Coşkun Keskin, S. & Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), ss.95-115.
- Çengelci, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), ss.1823-1841.
- Demircioğlu, İ. H. (2005). Sözlü tarihin bir öğretim yaklaşımı olarak tarih derslerinde kullanımı. II. Sosyal Bilimler Eğitim Kongresi Bildiri Tam Metin Kitabı. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi (26-28 Mayıs 2005-Van), ss.310-315.
- Doğan, Y. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde sözlü tarih. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde. Ankara: Pegem Akademi.
- Eberhard, W. (2017). Bugünkü Avrupa'da Etnoloji'nin esas cereyanları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 6(1-2).
- Gökkaya, A., K. & Yeşilbursa, C., C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), ss.483-506. İncegül, S. (2010). Sosyal bilgiler dersinde örnek bir sözlü tarih uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kabapınar, Y. & İncegül, S. (2016). Değişim ve süreklilik bağlamında oyun ve oyuncağa bakmak: bir sözlü tarih çalışması. Turkish History Education Journal, 5(1), ss.74-96.
- Kabapınar, Y. & Sağlamgöncü, A. (2016). Sosyal bilgiler derslerinde bir mikro öğretim yöntemi olarak eşya tarihi: örnek bir uygulama. V. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu. Pamukkale Üniversitesi. (28-30 Nisan 2016-Denizli).
- Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Kaya, M. (2013). Sosyal bilgiler dersinde kullanılabilecek bir öğretim yöntemi olarak sözlü tarih: amaç, içerik, uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Malkoç, S. & Kaya, E. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sınıf Dışı Okul Ortamlarının Kullanımı. İlköğretim Online, 14(3), ss.1079-1095.
- Öner, G. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ‘okul dışı tarih öğretimi’ne ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Türk Tarih Eğitimi Dergisi. 4(1), ss.89-121.
- Sarı, İ. (2006). Akademik tarih ve tarih öğretiminde sözlü tarihin yeri ve önemi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), ss.109-125.
- Şimşek, A. & Kaymakçı, S. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Tavşancıl, E. & Aslan, A., E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- ISSN: 2602-3830
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Erciyes Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin (5. Sınıf) Değerler Eğitimi Yaklaşımıyla İncelenmesi
Topluma Hizmet Uygulamaları Dersine Yönelik Öğretmen Adayı Görüşlerinin İncelenmesi
Formasyon Programına Katılan Öğrencilerin Ölçme-Değerlendirme Dersine İlişkin Farkındalıkları
D. Bahar ŞAHİN SARKIN, Fazilet TAŞDEMİR
Sosyal Bilgiler Dersinde Eşya Tarihini Araştırmak: Eşyanın da Tarihi Mi Olurmuş!
Yücel Kabapınar, Ahmet Sağlamgöncü