Hasan Hüseyin ÇAKICI, Hakan YILMAZ, Tezcan Özkan KUTLU

Yazılı Medyada Veganlığın ve Vejetaryenliğin Sunumu

İnsanoğlunun doğup büyüdüğü coğrafya, içinde bulunduğu kültürel ortam, ailesi, yakın çevresi, mesleği vb. birçok faktör sahip olduğu yaşam biçimini etkilemektedir. Söz konusu yaşam biçimi içerisinde de beslenme alışkanlıkları önemli bir yere sahiptir. Toplum genelinde kabul edilen yaygın beslenme alışkanlıklarının dışında toplumsal azınlık denebilecek farklı gruplar tarafından tercih edilen vegan ve vejetaryen yaşam biçimleri ise son yıllarda oldukça ilgi görmektedir (Tunçay Son, 2016). Bu çalışmanın amacı 2000- 2018 yılları arasında yayımlanmış gazete haberlerinde veganlığın ve vejetaryenliğin nasıl betimlendiğini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında 2000-2018 yıllarında yayımlanmış toplam 2161 haber metnine PRNet medya takip sistemi üzerinden ulaşılmıştır. Ulaşılan haberlere içerik analizi uygulanması amacıyla kodlama cetveli oluşturulmuş ve veriler SPSS paket programına girilerek içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, 2000-2018 yılları arasında vegan ve vejetaryen konulu haberlerin sayısında önemli bir artış yaşandığı görülmektedir. Ancak yaygın medyada önemli bir yeri bulunan ulusal gazetelerdeki vegan ve vejetaryenlikle ilgili haberlere çoğunlukla haber ajansları ve köşe yazarlarının kaynaklık ettiği tespit edilmiştir. Konuyla ilgili yetkili ve uzman kişilerin görüşleri ise haberlerde çok az yer bulabilmiştir. Ayrıca gazetelerde haberler için ayrılan boyutların da küçük ve yetersiz olduğu saptanmıştır. Haber metinlerde veganlık ve vejetaryenliğin sürdürülebilir bir yaşam biçiminden ziyade daha çok alternatif beslenme ve bir diyet biçimi olarak çerçevelendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Vegan, Vejetaryen, Medya, Temsil, İçerik Analizi

The Presentation of Veganity and Vegetarian in Written Media

Geography where mankind was born and raised, the cultural environment, family, close environment, occupation, etc. many factors affect lifestyle. Also nutritional habits have an important place in this lifestyle. In addition to the widespread eating habits that are accepted throughout the society, vegan and vegetarian lifestyles preferred by different groups that can be called social minorities have received much attention in recent years (Tunçay Son, 2016). The aim of this study is to reveal how veganism and vegetarianism are described in newspaper articles published between 2000-2018. Within the scope of the study, 2161 news texts published in 2000-2018 were accessed via PRNet media monitoring system. In order to apply the content analysis to the news, a coding table was created and the data was entered into the SPSS package program and content analysis was applied. According to the findings of the research, it is seen that there has been a significant increase in the number of vegan and vegetarian news between 2000-2018. However, it was found that news agencies and columnists mostly source the vegan and vegetarian news in national newspapers, which have an important place in the mainstream media. On the other hand, the opinions of the authorized and expert persons on the subject were given little place in the news. In addition, the dimensions allocated for news coverage in the newspapers were found to be small and insufficient. In the news texts, veganism and vegetarianism are framed as an alternative nutrition and a diet rather than sustainable lifestyle.

Keywords:

Vegan, Vegetarian, Media, Representation, Content Analysis,

PDF

___

Bedin, E., Torricelli, C., Gigliano, S., De Leo, R., Pulvirenti, A. (2018). Vegan foods: Mimic meat products in the Italian market. International Journal of Gastronomy and Food Science, 13, 1-9.
Bird, N. (2019). Beyoncé and Jay Z’s vegan food train ıs beckoning, are you hopping on. https://www.elle.com/uk/life-and-culture/a25731749/beyonce-and-jay-zsvegan-diet/ (Erişim: 04.05.2019).
Greenebaum, J. ( 2012). Veganism, identity and the quest for authenticity. Food, Culture & Society, 15 (1), 129-144.
Fessler, D. ve Navarrete, C. (2003). Meat is good to taboo. Dietary proscriptions as a product of the interaction of psychological mechanisms and social processes. Journal of Cognition and Culture, 3 (2003), 1-40.
IVU. (2019, 4 Ocak). Definitions. Erişim adresi: https://ivu.org/definitions.html
Kaçar, G. (2013). Vegan diyeti. İstanbul: Parşömen Yayınları.
Mann, S. E. (2014). More than just a diet: An inquiry into veganism. Anthropology Senior Theses. University of Pennsylvania. Erişim adresi: https://repository.upenn.edu/ cgi/viewcontent.cgi?article=1021&context=anthro_seniortheses
Ruby, M. B., Heine, S. J., Kamble, S., Cheng, T. K., Waddar, M. (2003). Compassion and contamination. Cultural differences in vegetarianism. Appetite, 71 (1), 340-348.
Shani, A. ve DiPietro, R. B. (2007) Vegetarians: A typology for foodservice menu development, Hospitality Review, 25 (2), 64-73.
Sürücüoğlu, M. S. & Özçelik, A. Ö. (2008). Türk mutfak ve beslenme kültürünün tarihsel gelişimi. Z. Dilek ve diğerleri (Ed.), 38. ICANAS-Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (s. 1289-1310) içinde. Ankara, Türkiye.
The Vegan Society. (2019). Definition of veganism. https://www.vegansociety.com/govegan/definition-veganism (Erişim: 04.01.2019).
Tunçay, G. Y. (2016). Biyoetik yönüyle farklı bakış açıları ile veganlık. Journal of Current Researches on Health Sector, 6 (1), 51-62.
Tunçay Son, G.Y. ve Bulut, M. (2016). Yaşam tarzı olarak vegan ve vejetaryenlik, International Journal of Human Sciences, 13 (1), 830-843.
TVD. (2019a). Tanımlar. https://tvd.org.tr/2015/10/tanimlar/ (Erişim: 04.01.2019).
TVD. (2019b). Kirpi sözlük hakkında. https://tvd.org.tr/2017/12/kirpi-sozluk-hakkinda/ (Erişim: 31.07.2019).
Vatan, A. ve Türkbaş, S. (2018). Vejetaryen turist ve vegan turist kimdir?. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6 (3), 24-39.
Vegetarian Society. (2019). What is a vegetarian?. https://www.vegsoc.org/definition (Erişim: 28.02.2019).
Weinsier, R. (2000). Use of the term vegetarian. American Journal of Clinical Nutrition, 71, 1211–1212.
Whorton, C, J. (1994). Historical development of vegetarianism. The American Journal of Clinical Nutrition, 59 (5), 1103-1109.
www.cnnturk.com. (2017). https://www.cnnturk.com/yasam/et-varsa-biz-yokuz-istevejeteryan-olan-unluler?page=1 (Erişim: 04.05.2019).
www.cnnturk.com. (2018a). https://www.cnnturk.com/turkiye/turkiye-vegan-dernegicanan-karatay-hakkinda-suc-duyurusunda-bulundu (Erişim: 04.05.2019).
www.cnnturk.com. (2018b). https://www.cnnturk.com/magazin/haluk-levent-inancimgeregi-vegan-olamam (Erişim: 04.05.2019).
www.haberturk.com. (2018). https://www.haberturk.com/haluk-levent-inancim-geregivegan-olamam-magazin-haberleri-2090470-magazin (Erişim: 04.05.2019).
http://www.milliyet.com.tr. (2018). http://www.milliyet.com.tr/cadde/haluk-leventinancim-geregi-vegan-olamam-2719249 (Erişim: 04.05.2019).
www.posta.com.tr. (2018). https://www.posta.com.tr/haluk-levent-inancim-geregivegan-olamam-allahim-bana-kurban-eti-vermis-2033807(Erişim:04.05.2019).
t24.com.tr. (2018). https://t24.com.tr/haber/canan-karatay-vegan-demek-tahil-beyinlidemek-veganlik-hastaliktir,731451 (Erişim: 04.05.2019).