YÜKSEKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN DEPREM SONRASINDA ÇEVRİMİÇİ CANLI DERSLERDEKİ MOTİVASYON KAYNAKLARI VE SORUNLARI
Motivasyon, kişiyi eyleme geçiren, gerçekleştirdiği eylemi sürdürmesine sebep olan bir durumdur. Bireyin içinde bulunduğu duruma göre motivasyonunu arttıran ya da azaltan birçok etken bulunmaktadır. Birey motivasyonsuz olduğu zamanlarda davranışı gerçekleştirmek istememektedir. Bu sebeplerden biri bu eylemin kendisine fayda sağlamayacağı düşüncesinin hâkim olmasıdır. Buna ek olarak bireylerin tekrarladığı davranışların, sonuçlarında tutarsızlık görmesiyle birlikte motivasyonları da düşmektedir. Bireylerin motivasyona ihtiyaç duyduğu alanlardan biri öğrenme sürecidir. Çünkü öğrenme sürecinde öğrencilerin öğrenme isteği farklı motivasyon kaynaklarından etkilenmektedir. 6 Şubat’ta yaşanılan deprem sonrası ani bir karar ile uzaktan eğitime geçilerek dersler çevrimiçi canlı olarak yürütülmektedir. Bu süreçte öğrencilerin öğrenme sürecine dair motivasyonu olumlu ya da olumsuz bir şekilde etkilendiği söylenebilir. Bundan dolayı bu çalışmanın amacı öğrencilerin deprem sonrası çevrimiçi canlı derslere yönelik motivasyon kaynaklarını ve sorunlarını ortaya koymaktır. Çalışmanın amacına uygun olarak nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması tercih edilmiştir. Çalışma grubu amaçlı örneklem yöntemiyle oluşturulmuştur. Ayrıca çalışma grubu 2022-2023 eğitim-öğretim yılının güz dönemini örgün eğitimle tamamlayıp bahar dönemini uzaktan eğitim ile yürüten 19 yükseköğretim öğrencilerinden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak görüşmelerden faydalanılmıştır. Görüşme sürecinde yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formu demografik bilgilerden ve üç sorudan oluşmaktadır. Elde edilen veriler nitel veri analiz yaklaşımlarından içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin içsel ve dışsal motivasyon kaynakları belirlenerek, motivasyonsuzluğa sebep olan durumlar ortaya konulmuştur. Bu motivasyonsuzları ortadan kaldırmak adına önerilerde bulunulmuştur.
HIGHER EDUCATION STUDENTS' MOTIVATION SOURCES AND PROBLEMS FOR LIVE ONLINE LESSONS AFTER THE EARTHQUAKE
___
- Arslan, A., Durak, S. ve Haşıloğlu, A. M. (2020). COVID-19 uzaktan eğitim sürecinde fen
bilimleri şube rehber öğretmenlerinin gözünden öğretmen, öğrenci ve velilerin
değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(3), 214-239.
- Aytaç, B. (2008). Ticaret meslek liselerinde okuyan öğrencilerin yüksek öğretime yönelik
motivasyon düzeylerinin araştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Bakioğlu, B. ve Çevik, M. (2020). COVID-19 pandemisi sürecinde fen bilimleri
öğretmenlerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 15(4), 110-129.
- Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine
kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1),
231–274.
- Barrett, D. W., Patock-Peckham, J. A., Hutchinson, G. T., ve Nagoshi, C. T. (2005). Cognitive
motivation and religious orientation. Personality and Individual differences, 38(2), 461-
474.
- Bolliger, D. U. (2004). Key factors for determining student satisfaction in online courses.
International Journal on E-Learning, 3(1), 61-67.
- Bozanoğlu, İ. (2005). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grup rehberliğinin güdülenme, benlik
saygısı, başarı ve sınav kaygısı düzeylerine etkisi. Ankara University Journal of Faculty
of Educational Sciences (JFES), 38(1), 17-42.
- Brouse, C. H., Basch, C. E., LeBlanc, M., McKnight, K. R., ve Lei, T. (2010). College students'
academic motivation: Differences by gender, class, and source of payment. College
Quarterly, 13(1), 1.
- Cabi, E. (2009). Öz düzenlemeye dayalı karma öğrenimin öğrenci başarısı ve motivasyonuna
etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Ankara.
- Cakir, H., Karadeniz, S., ve Uluyol, C. (2009, Ekim). Student engagement experiences in a
problem-based course with blended learning environment. ın e-learn: world conference
on e-learning in corporate, government, healthcare, and higher education (ss. 2415-2419).
Association for the Advancement of Computing in Education (AACE).
- Ceylan, M. (2003). Sınıfta motivasyon. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Chiu, T. K. (2021). Applying the self-determination theory (SDT) to explain student
engagement in online learning during the COVID-19 pandemic. Journal of Research on
Technology in Education, 1-17.
- Creswell, J. W. (2008). Educational research: Planning, conducting, and evaluating
quantitative. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ.
- Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Çakır, E. (2006). Anadolu öğretmen liselerinde okuyan öğrencilerin depresyon ve motivasyon
düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Sakarya.
- Çelik, P. (2010). İşgörenlerin motivasyon düzeyleri ile iş tatmini ve işe devam ilişkisi üzerine
turizm sektöründe bir uygulama. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Davey, L. (1991). The application of case study evaluations. Practical Assessment, Research &
Evaluation, 2(9).
- Dede, Y., ve Argün, Z. (2004). Öğrencilerin matematiğe yönelik içsel ve dışsal
motivasyonlarının belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 29(134).
- Demir-Öztürk, S., veEren, E. (2020). Değerlendirme aracı olarak oyunlaştırma platformlarının
kullanımının öğrencilerin derse katılım ve akademik motivasyonlarına etkisi. Asya
Öğretim Dergisi, 8(1), 47-65.
- Deniz, Y., Çetin- Genç, Ç., Celal, Genç., Baran, İ., ve Değirmenci, A. (2022). Diş Hekimliği
Fakültesi’nde uygulanan zorunlu uzaktan eğitime yönelik öğrenci memnuniyetinin
değerlendirilmesi: Anket çalışması. Selçuk Dental Journal, 9(1), 173-181.
- Deveci-Topal, A. (2016). Examination of university students’ level of satisfaction and readiness
for ecourses and the relationship between them. European Journal of Contemporary
Education, 15(1), 7- 23.
- Donmuş-Kaya, V., ve Kükey, E. (2022). Was emergency remote education enough to save the
day? mathematics teachers' difficulties and ways to cope with these difficulties. The
European Educational Researcher, 5(2), 201- 224.
- Eraslan, F. ve Yücel, D. (2021). Ortaöğretim öğrencilerinin uzaktan yabancılara Türkçe
öğretimine bakışı (Kazakistan ve Bosna-Hersek örnekleri). Kesit Akademi Dergisi, 7(26),
483-499.
- Eroğlu, Ş. (2018). Elit güreşçiler ile farklı branşlardaki sporcuların başarı motivasyonunun
incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Ertem, H. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin kimya derslerine yönelik güdülenme tür (içsel ve
dışsal) ve düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
- Forrester, M., ve Sullivan, C. (2018). Doing qualitative research in psychology: A practical
guide. Doing Qualitative Research in Psychology, 1-376.
- Good, T. L. and Brophy, J. E. (1986). School Effects. 3rd Ed. In M.C. Wittrock (Ed.). Handbook
of Resarch on Teaching, New York: Macmillian.
- Göksu, S. (2017). Başarı ve motivasyon. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
- Güney, S. (2000). Davranış bilimleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Güven, B. ve Yılmaz, K. G. (2015). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik algılarının
metaforlar yoluyla belirlenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics
Education, 6(2), 299-322.
- Horowitz, G. (2009). Do students experience projectbased laboratory curricula as motivating?
A study of an organic chemistry laboratory curriculum. In Conference Proceedings of the
Annual National Association for Research in Science Teaching (NARST) (p. 218).
Garden Grove, California.
- Ilgaz, H., ve Aşkar, P. (2009). Çevrimiçi uzaktan eğitim ortamında topluluk hissi ölçeği
geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(1), 27-
35.
- İltar, L. ve Öztürk, A. T. (2022). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde çevrim içi öğretime
ilişkin öğrenci memnuniyetleri ve öğretici görüşleri. International Journal of Eurasia
Social Sciences (IJOESS), 13(50), 1309-1336.
- Jurisevic, M., Glazar, S. A., Pucko, C. R., ve Devetak, I. (2008). Intrinsic motivation of pre‐
service primary school teachers for learning chemistry in relation to their academic
achievement. International Journal of Science Education, 30(1), 87-107.
- Karal, H, Çebi, A. ve Turgut, Y. E. (2011). Synchronic distance education from the perspective
of a handicapped person. Turkish Online Journal of Distance Education, 12(2), 183-192
- Karataş, H., ve Erden, M. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin dilsel eşdeğerlik, geçerlik
ve güvenirlik çalışması. Education Sciences, 7(4), 983-1003.
- Klenke, K. (2016). Qualitative research in the study of leadership. Emerald Group Publishing
Limited.
- Kurnaz, E., ve Serçemeli, M. (2020). COVID-19 pandemi döneminde akademisyenlerin
uzaktan eğitim ve uzaktan muhasebe eğitimine yönelik bakış açıları üzerine bir
araştırma. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (3), 262-288.
- Mallat, N. (2007). Exploring consumer adoption of mobile payments–A qualitative study. The
Journal of Strategic Information Systems, 16(4), 413-432.
- Merriam, S. B., ve Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for
discussion and analysis. San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
- Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook.
New York: Sage Publications, Inc.
- Morse, J. M. (2016). Mixed method design: Principles and procedures. New York: Routledge.
- Mukhtar, K., Javed, K., Arooj, M., ve Sethi, A. (2020). Advantages, Limitations and
Recommendations for online learning during COVID-19 pandemic era. Pakistan Journal
Of Medical Sciences, 36 (COVID19-S4), S27.
- Naomi, H. (2015), Student perceptions of their learning and engagement in response to the use
of a continuous e-assessment in an undergraduate module. Assessment ve Evaluation in
Higher Education, 40(1), 1-14.
- Özalkan, Ş. G. (2021). Uzaktan eğitimde ölçme ve değerlendirme: Pandemi sürecinde sosyal
bilimler eğitimini yeniden düşünmek. International Journal of Economics Administrative
and Social Sciences, 4, 18-26.
- Özdaşlı, K., ve Akman, H. (2012). İçsel ve dışsal motivasyonda cinsiyet ve örgütsel statü
farklılaşması: Türk telekomünikasyon aş çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman
Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7), 73-81.
- Özgöl, M., Sarikaya, İ., ve Öztürk, M. (2017). Örgün eğitimde uzaktan eğitim uygulamalarına
ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi,
(2), 294-304.
- Özkal, N. (2013). Sosyal bilgilere ilişkin içsel ve dışsal güdülerin öz yeterlik ve başarı
yönelimlerine göre yordanması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, (13) 27, 96-105.
- Pintrich, P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in
learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95(4), 667-686.
- Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for
themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Educational Psychology,
105(3), 579–595.
- Ryan, R. M., ve Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic
motivation, social development, and well-being. American psychologist, 55(1), 68-78.
- Seale, C. (1999). Quality in qualitative research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478.
- Seidman, I. (2006). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education
and the social sciences. Teachers college press.
- Silverman, D. (2016). Introducing qualitative research. Qualitative research, 3(3), 14-25.
- Swan, K. (2001). Virtual interaction: Design factors affecting student satisfaction and perceived
learning in asynchronous online courses. 22(2), 306 – 331.
- Tekedere, H., Şahin, S., ve Göker, H. (2022). Covid-19 sürecinde yükseköğretimde çevrimiçi
uzaktan eğitim öğrenci deneyimlerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 42(1), 123-166.
- Tunga, Y. ve İnceoğlu, M. M. (2016). E-öğrenme ortamlarında oyunlaştırma yaklaşımı
kullanımının öğrenenlerin motivasyon durumlarına katkısının incelenmesi. 10.
Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu. Recep Tayyip Erdoğan
Üniversitesi, Rize. 620-625.
- Üstündağ, M. T. (2012). Çevrimiçi öğrenme ortamlarında uyarlanmış sosyal etkileşim
araçlarının öğrencilerin akademik başarılarına ve sosyal bulunuşluk algılarına etkisi.
(Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
- Wang, Y. S. (2003). Assessment of learner satisfaction with asynchronous electronic learning
systems. Information ve Management, 41, 75–86.
Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., ve Koestner, R. (2008). Reflections on self-determination
theory. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne, 49(3), 257.
- Woolfolk, A.E. (2004). Educational psychology. New Delhi: Pearson Education.
- Yurt, E., ve Bozer Özsaraç, E. N. (2015). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçeye
uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(3), 669-685.