ÖĞRETMEN ÖZERKLİĞİ ÜZERİNE KURAMSAL BİR İNCELEME

Öz Bu çalışmada literatürde ortaya çıkan yaklaşım ve modeller çerçevesinde, öğretmen özerkliği kavramının kapsamı, boyutları ve bu kavramın ifade ettiği olgunun eğitim ve öğretimdeki işlevleri incelenmektedir. Bu konuda dünya genelinde önemli bir literatür oluşmuşsa da, Türkiye'de öğretmen özerkliği olgusu çok az incelenmiştir. Bu çalışma Türkiye'de bu alandaki araştırmalarının gelişmesine katkı sağlamak için, konuyu kavramsal düzeyde tartışmayı amaçlamaktadır. Genel bir şekilde tanımlanırsa, öğretmen özerkliği öğretmenlerin mesleki faaliyetlerini planlama, uygulama ve bunlarla ilgili kararları almada sahip olduğu yetki ve özgürlük alanını ifade etmektedir. Özerklik sadece doğrudan eğitim ve öğretimle ilgili hususları değil, genel olarak çalışma ortamı ve okul yönetimiyle ilgili konuları da kapsamaktadır. Dolayısıyla öğretmen özerkliğinin, öğretmenlerin eğitim sistemindeki rollerinin anlaşılması, tanımlanması ve geliştirilmesinde kilit rolü oynayabilecek temel kavramlardan birisi olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

-

A CONCEPTUAL ANALYSIS ON TEACHER AUTONOMY

Abstract This study examines, through the literature review, the concept of teacher autonomy and its different dimensions and functions. Even though the international literature on teacher autonomy is considerably developed, there are a few studies on this subject in Turkey. This conceptual analysis aims to contribute to developing the researches in this field in Turkey. The concept of the teacher autonomy refers essentially to the space of the freedom and power ensured to teachers in theirs professional activities. The teacher autonomy concerns not only the teaching activities, but also the organisation of the working environment and the school management. Therefore the teacher autonomy is one of the key-concepts for the comprehension and improvement of the teachers' role in education.

Keywords:

Teacher autonomy, Teacher profession Literature review,

PDF

___

Adams, R. & Wu, M. (2002). PISA 2000 Technical Report. 08 Mayıs 2009 tarihinde http://www.oecd.org/dataoecd/42/20/1841899.pdf adresinden alınmıştır.
Adelman, C. & King, D. (1990). Assessment and teacher autonomy. Cambridge Journal of Education,
(2). 123-135. 24 Aralık 2008 tarihinde EBSCO veritabanından alınmıştır.
Anderson, L. W. (1987). The Decline of Teacher Autonomy: Tears or Cheers? International Review of
Education, 33(3), 357-373. 24 Aralık 2008 tarihinde JSTOR veritabanından alınmıştır.
Balçıkanlı, C. (2008). Fostering Learner Autonomy in EFL Classrooms. Kastamonu Eğitim Dergisi, (1), 277-284.
Bracci, E. (2009). Autonomy, responsibility and accountability in the Italian school system. Critical
Perspectives on Accounting, 20(3), 293-312. Bustingorry, S. O. (2008). Towards teachers’ professional autonomy through action research.
Educational Action Research, 16(3), 407-420. Can, N. (2009). The Leadership Behaviours of Teachers in Primary Schools in Turkey. Education, (3), 436-447.
Castle, K. (2004). The meaning of autonomy in early childhood teacher education. Journal of Early
Childhood Teacher Education, 25(1), 3 -10. Comite Syndical Europeen de l’Education (2008). La formation des enseignants en Europe: Document politique du CSEE. http://etuce.homestead.com/Publications2008/ETUCE_PolicyPaper_fr_web.pdf (Erişim tarihi: 15 Mart 2009)
Danielson, C. (2006). Teacher Leadership That Strengthens Professional Practice. Alexandria:
Association for Supervision and Curriculum Development (24 Aralık 2008 tarihinde Ebrary veritabanından alınmıştır).
Eğitim Reformu Girişimi (2005). Öğretim Programları İnceleme ve Değerlendirme – I. http://ipc.sabanciuniv.edu/tr/Yayinlar/OgretimOzet.pdf (Erişim tarihi: 24 Nisan 2009). Eurydice (2008). Responsabilités et autonomie http://eacea.ec.europa.eu/ressources/eurydice/pdf/0_integral/094FR.pdf (Erişim tarihi: 20 Mart 2009). des enseignants en Europe.
Friedman, I. A. (1999). Teacher-Perceived Work Autonomy: The Concept and Its Measurement.
Educational and Psychological Measurement, 59(1), 58-76. Gamoran, A., Secada, W. G. & Marrett C. B. (2000). The Organizational Context of Teaching and Learning, Changing Theoretical Perspectives. In M. T. Hallinan (Ed.) Handbook of the Sociology of Education (37-63). New York: Springer (24 Aralık 2008 tarihinde SpringerLink veritabanından alınmıştır).
Gutmann, A. (1999). Democratic Education. Princeton: Princeton University Press (24 Aralık 2008 tarihinde Ebrary veritabanından alınmıştır).
Ingersoll, R. M. (2007). Short on Power Long on Responsibility. Educational Leadership, 65(1), 20
Köse, N. (2006). Effects of Portfolio Implementation and Assessment on Critical Reading and Learner
Autonomy of ELT Students. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana (23 Mart 2009 tarihinde http://sosyalbilimler.cu.edu.tr/tezler/863.pdf adresinden alınmıştır).
Kreis, K. & Brockoff, D. Y. (1986). Autonomy: A Component of Teacher Job Satisfaction. Education, (1), 110-115.
Little, J. W. (1990). The Persistence of Privacy: Autonomy and Initiative in Teachers' Professional
Relations. Teachers College Record, 91(4), 509-536. Milli Eğitim Bakanlığı (t. y.). Talim Terbiye Kurulu Program Geliştirme Çalışmaları (24 Nisan 2009 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/programlar/prog_giris/prg_giris.pdf adresinden alınmıştır).
Mirci, İ. H. ve Demirel, Ö. (2002) Yabancı Dil Eğitiminde Öğrenen Özerkliği. Milli Eğitim, sayı:155-156.
More, A. (2000). Teaching and Learning: Pedagogy, Curriculum and Culture. London:
RoutledgeFalmer (24 Aralık 2008 tarihinde Ebrary veritabanından alınmıştır).
Mustafa, M. & Cullingford C. (2008). Teacher autonomy and centralised control: The case of textbooks. International Journal of Educational Development, 28 (25 Temmuz 2008 tarihinde ScienceDirect veritabanından alınmıştır).
OECD (2005). School Factors Related to Quality and Equity, Results From Pisa 2000 (05 Temmuz tarihinde http://www.oecd.org/dataoecd/15/20/34668095.pdf adresinden alınmıştır).
Öztürk, İ. H. (2009). Yeni Ortaöğretim Tarih Programları Üzerine Eleştirel Bir İnceleme. The First International http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/102.pdf adresinden erişilebilir. of Educational Research, 3 May
Pearson, L. C. & Hall, B. W. (1993), Initial construct Validation of the Teaching Autonomy Scale,
Journal of Educational Research, 86(3), 172-177. Pearson, L. C. & Moomaw, W. (2005). The Relationship between Teacher Autonomy and Stress,
Work Satisfaction, Empowerment, and Professionalism. Educational Research Quarterly, (1),37-53. Sert, N. (2006). EFL Student Teachers’ Learning Autonomy. The Asian EFL Journal Quarterly, 8(2), 201.
Sert, N. (2007). Öğrenen Özerkliğine İlişkin Bir Ön Çalışma. İlköğretim Online, 6(1), 180-196.
Short, P. M. (1994). Defining Teacher Empowerment. Education, 114(4), 488-492.
Steh, B. & Pozarnik B. M. (2005), Teachers’ Perception of Their Professional Autonomy in The Environment of Systemic Change. In D. Beijaard et al. (Eds.) Teacher Professional
Development in Changing Conditions (349-363), Dordrecht: Springer (26 Aralık 2008 tarihinde SpringerLink veritabanından alınmıştır).
Üstünlüoğlu, E. (2009). Dil Öğrenmede Özerklik: Öğrenciler Kendi Öğrenme Sorumluluklarını
Üstlenebiliyorlar mı? Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), (148-169). Webb, P. T. (2002) Teacher power: the exercise of professional autonomy in an era of strict accountability. Teacher Development, 6(1), 47-62.
White, P. A. (1992). Teacher Empowerment Under "Ideal" School-Site Autonomy. Educational
Evaluation and Policy Analysis, 14(1), 69-82. Yıldırım, A. (2003). Instructional Planning in a Centralized School System: Lessons of a Study among
Primary School Teachers in Turkey. International Review of Education, 49(5), 525-543.