İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Bilim insanının doğayı incelemede kullandığı beceriler olarak adlandırılan bilimsel süreç becerilerini öğrencilere kazandırabilmek için ilkokul düzeyinden başlayarak bilimsel düşünmeyi öğretmek gerekmektedir. Bu nedenle çalışmada ilkokul öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin tespiti ve farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel tarama yöntemiyle tasarlanan araştırmada çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde Aksaray İli ilkokullarında öğrenim gören 1133 4. sınıf öğrencisi (540 kız, 593 erkek) oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla Smith ve Welliver (1994) tarafından geliştirilen Başdağ ve Güneş (2006) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Bilimsel Süreç Becerileri Testi” kullanılmıştır. 40 sorudan oluşan testte 13 bilimsel süreç becerisi gözlenmiştir. Testin güvenirlik katsayısı 0,81 olarak tespit edilmiştir. Aritmetik ortalamaların sonucunda oluşan toplam puan 23,87 olarak bulunmuştur. Test sonuçlarının değerlendirilmesi sonucunda cinsiyete göre gözlem, sınıflama, çıkarım yapma, tahmin, verileri kaydetme, sayıuzay ilişkisi kurma, deney yapma, değişkenleri belirleme, verileri yorumlama ve işlevsel tanımlama açısından anlamlı bir fark bulunmuştur. Fen bilimleri dersinde laboratuvar kullanımına göre laboratuvar kullananlar lehine sadece gözlem becerisi açısından anlamlı bir fark yoktur. Deney yapmaya göre ise deney yapanlar lehine sınıflama, tahmin, sayı-uzay ilişkisi kurma ve verileri yorumlama açısından anlamlı farklılık bulunmuştur. Ders dışı fene ilgi duyanlar lehine sınıflama becerisi açısından anlamlı bir fark bulunmuştur. Öğrencilerin bilimsel süreç beceri düzeylerini geliştirebilmek için fen derslerinde etkinliklerin ve öğrenci katılımının artırılması gereklidir.

INVESTIGATION OF THE SCIENTIFIC PROCESS SKILLS OF THE ELEMANTARY SCHOOL 4TH GRADE STUDENTS

In order to provide the students with the scientific process skills, which are called the skills used by scientists to examine nature, it is necessary to teach scientific thinking starting from the elementary school level. Therefore, it was aimed to determine the scientific process skill levels of elementary school students and to examine them in terms of different variables. In the research designed with descriptive survey method, the study group consisted of 1133 4th grade students (540 girls, 593 boys) studying in the elementary schools of Aksaray in the second semester of the academic year 2017-2018. In order to collect data, Scientific processs kills test developed by Smith and Welliver (1994) and adapted to Turkish by Başdağ and Güneş (2006) was used. In the test consisting of 40 questions, 13 scientific process skills were observed. The reliability coefficient of the test was found as 0.81. As a result of the arithmetic mean total score was found to be 23,87. As a result of the evaluation of the test results according to gender, a significant difference was found in terms of observation, classification, inference, estimation, recording of data, establishing number-space relation, making experiments, determining variables, interpreting data and functional definition. There is a significant difference in favor of laboratory users in terms of observation skills. According to the experiment, a significant difference was found in favor of the experimenters in terms of classification, estimation, number-space relation and interpretation of data. There is a significant difference in terms of the ability to classify in favor of outside course interested in science. In order to improve students' scientific process skill levels, activities and student participation in science courses should be increased.

PDF

___

Abruscato, J. (2000). Teaching children science a discovery approach. Fifty Edition. Boston: Ally and Bacon.
Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi. Yüksek lisans tezi. Sosyal bilimler Enstitüsü, Ankara.
Alkaya, F. (2006). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan Fen Bilgisi öğretiminin öğrencileri akademik başarılarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
Ango, M. (2002). Mastery of science process skills and their effective use in the teaching of science: An educology of science education in the nigerian context, International Journal of Educology, 16(1), 11-30.
Arslan Gürsel, A. (1995).İlkokul öğrencilerinde gözlenen bilimsel beceriler.Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü, Ankara.
Aslan, A. G. ve Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 479-492.
Ayas, A.P. Çepni, S. Akdeniz, A.R. Özmen, H. Yiğit, N. ve Ayvacı, H.Ş. (2008). Bilim, kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi, 8. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Aydogdu, B. (2006). İlkögretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,İzmir.
Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Bağcı Kılıç, G. (2003). Üçüncü uluslararası matematik ve fen araştırması (TIMSS): fen öğretimi, bilimsel araştırma ve bilimin doğası. İlköğretim- Online, 2(1), 42-51.
Bailer, J.,Ramig, J. E. ve Ramsey, J. M. (2006). Teaching science process skills. Michigan: Frank Schaffer Publications.
Başdağ, G. ve Güneş, B. (2006, 7-9 Eylül). 2000 yılı fen bilgisi dersi ve 2004 yılı fen ve teknoloji dersi öğretim programlarıyla öğrenim gören ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin karşılaştırılması. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunuldu, Ankara.
Bozdoğan, A. (2007). Fen bilgisi öğretiminde çalışma yaprakları ile öğretimin öğretmen adaylarının fen bilgisi tutumuna ve mantıksal düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Burns, J. C., Okey, J. R. ve Wise, K. C. (1985). Development of an ıntegrated process skills test (TIPS II). Journal of Research in Science Teaching, 22(2), 169-177.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı.Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Carin, A. A. ve Bass, J. E. (2001). Teaching science as inquiry. Upper Saddle River, New Jersey: Merrill Prentice Hall.
Çakar, E. (2008). 5.sınıf fen ve teknoloji programının bilimsel süreç becerileri kazanımlarının gerçekleşme düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Çepni, S. ve Çil, E. (2009). Fen ve teknoloji programı. ilköğretim 1. ve 2. kademe öğretmen el kitabı. Pegem Akademi: Ankara.
Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. ve Turgut, M. F. (1997). Fizik eğitimi. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi geliştirme projesi hizmet öncesi öğretmen eğitimi. Ankara.
Çepni, S., Ayas.A,P., Johnson. D., ve Turgut, M.F. (1996). Fizik öğretimi. Ankara: Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Deneme Basımı, 31–44.
Doğruöz, P. (1998). Bilimsel işlem becerilerini kullanmaya yönelik yöntemin öğrencilerin akışkanların kaldırma kuvveti konusunu anlamalarına etkisi. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara
Ercan, E.B. (1996). 4. ve 5. sınıfta bilimsel işlem becerilerinin geliştirilmesine dair öğretmen algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu TeknikÜniversitesi, Ankara
Ergin, Ö., Şahin Pekmez, E.ve Öngel Erdal, S. (2005). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi. İzmir: Dinazor kitapevi.
Feyzioğlu, B., Demirdağ, B., Akyıldız, M. ve Altun, E. (2012). Ortaöğretim öğrencilerine yönelik bilimsel süreç becerileri testi geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(13), 1887-1906.
Germann, P. J., Aram, R. ve Burke, G. (1996). Identifiying patterns and relationships among the responses of seventh grade students to the science oprocess skills of designing experiments. Journal of Research in Science Teaching, 33(1), 79-99.
Gündoğdu, M. (2002). Üniversite öğrencilerinin bilimsel düşünme becerilerinin yordanması. Türk PDR Dergisi, 2(17), 11-18.
Güzel, S. (2005). Eleştirel düşünme becerilerini temele alan ilköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
Harlen, W. (2000). Teaching, Learning and Assessing Science 5 -12. London: Paul Chapman.
Hazır A. ve Türkmen L. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 81-96.
Hazır, A. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerini edinebilme düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Hazır, A. ve Türkmen, L. (2008). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 81-96.
Huziak, T. L. (2003), Verbal and Social Interaction Patterns Among Elementary Students During Self Guided “I wonder Projects”, The Ohio State University,Ohio.
Kanlı, U. (2007). 7e modeli merkezli laboratuar yaklaşımı ile doğrulama laboratuar yaklaşımlarının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve kavramsal başarılarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kanlı, U. ve Yağbasan, R. (2008). 7E modeli merkezli laboratuar yaklaşımının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmedeki yeterliliği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 91-125.
Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Mabie, R. ve Baker, M. (1992). A comparision of experientiel ınstructional strategies upon the science process skills of urban elementary students. Journal of Agricultural Education, 37(2), 1-7.
Monhardt, L. ve R. Monhardt. (2006 ). Creating a context for the learning of science process skills through picture boks.Early Childhood EducationJournal,34(2), 67-71.
Morgil, İ., Seyhan, H.G. ve Seçken, N. (2009). Proje destekli kimya laboratuvarı uygulamalarının bazı bilişsel ve duyuşsal alan bileşenlerine etkisi. Journal of Turkish Science Education, 6(1), 89-107.
Myers, B.E.(2004). Effects of investigative laboratory integration on student contentknowledge and science process skill achievement across learning styles. PhDThesis, University of Florida.
National Research Council. (1996). National science education standards. Washington, DC: National Academy Press.
Ocak, İ. ve Ergün S. (2006, 13-15 Eylül). İlköğretim 1. kademe 4. ve 5. Sınıf fen ve teknoloji dersi uygulamalarının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. 15. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunuldu,Muğla.
Ostlund, K. L. (1992). Science process skills: assessing hands-on student performance. New York: Addison-Wesley.
Özdemir, H. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine sahip olma düzeyleri (Afyonkarahisar ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Özdemir, M. (2004). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerilerine dayalı laboratuar yönteminin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Padilla, M.J. (1990). The science process skills. Research Matters to the science Teacher, 9004.
Rambuda, A.M. ve Fraser, W.J. (2004). Perceptions of teachers of the application of science process skills in the teaching of geography in secondary schools in the Free State province. South African Journal of Education. 24(1), 10 – 17.
Rezba, R. J., Sprague, C., Fiel, R. L. ve Funk, H. J. (1995). Learning and assesing science process skills. USA: Kendall/Hunt Publishing Company.
Rezba, R. J., Sprague, C., McDonnough J. T. ve Matkins, J. J. (2007). Learning and Assessing Science Process Skills. Lowa: Kenndall/Hunt Publishing Company.
Rubin, L. R. ve Norman, T. J. (1992). Systematic modelling versus the learning cycle: Comparative effects on ıntegrated science process skill achievement. Journal of Research in Science Teaching, 29, 715-727.
Saat, R. M. (2004). The acquisition of ıntegrated science process skills in a web based learning environment. Research in Science & Technological Education, 33(1), 23-40.
Smith, K. (1995). Science Process Assessments for Elementary and Middle School Students.
Smith, K. A. And Welliver P. W. (2006). The development of a science process assessment for fourth grade students. Journal of Research in ScienceTeaching, 27(8), 727 -738.
Smith, M. U. ve Scharmann, L. C. (1999). Defining versus describing the nature of science: A pragmatic analyses for classroom teachers and science educators. Science Education, 83(4), 493-509.
Şahin-Pekmez, E., Aktamış, H. ve Can, E. (2010). Fen laboratuarı dersinin öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve bilimsel yaratıcılıklarına etkisi. İnönü üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 93–112.
Şimşekli, Y. ve Çalış, S. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinde bilimsel süreç becerilerinin gelişimine fen bilgisi laboratuvarı dersinin etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 183-192.
Temiz, B. K. (2001). Lise 1. sınıf fizik dersi programının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye uygunluğunun incelenmesi.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Temiz, B. K. ve Tan, M. (2003). İlköğretim fen öğretiminde temel bilimsel süreç becerileri. Eğitim ve Bilim, 127, 18-24.
Urtekin A. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin kuvvet ve hareket ünitesinde kullandıkları bilimsel süreç becerilerinin bazı değişkenlerle incelenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Ahi Evran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir, Türkiye.
Wellington, J. (1994). Secondary Science. Contemporary issues and practical approaches. London: Routledge.
Yürümezoğlu, K. ve Oğuz, A. (2009). Hipotez test sürecinde çocukların ve yetişkinlerin bilimsel düşünme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi EğitimFakültesi Dergisi, 36, 340-350.
Zorlu, F., Zorlu, Y., Sezek, F. ve Akkuş, H. (2014). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile seviye belirleme sınavı sonuçlarının karşılaştırılması. Ekev Akademi Dergisi, 18(59), 519-532.