Gelişmekte Olan Ülkelerde Enerji Tüketimi, Karbon Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin ARDL Yaklaşımı ile İncelenmesi
Bu çalışmanın amacı karbon emisyonu, enerji tüketimi, finansal
gelişmişlik, ticaret (dışa açıklık) ile ekonomik büyüme arasında kısa ve
uzun dönem nedensellik ilişkisini 22 gelişmekte olan ülke için
1990-2014 yıllarına ait verileri kullanarak incelemektir. Uzun dönem
ARDL tahminleri Kazakistan, Makedonya ve Güney Afrika’da enerji
tüketiminin ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilediğini ortaya
koymaktadır. Karbon emisyonundaki artışın büyümeyi olumsuz etkilediği
ülkelerin ise Brezilya, İran, Ürdün, Kazakistan, Malezya, Peru, Romanya,
Güney Afrika, Tayland ve Tunus’tur. Finansal gelişmişlik Azerbaycan,
İran, Kazakistan, Romanya, Güney Afrika ülkelerinde ekonomik büyümeyi
pozitif etkilemektedir. Ekonomik büyümenin karbon emisyonunu negatif
etkilediği ülkeler ise Bosna-Hersek, Brezilya, Ürdün, Makedonya,
Meksika, Peru, Romanya, Tayland’dır. Granger nedensellik testine göre
enerji-büyüme hipotezleri bakımından, Malezya ve Tunus’ta büyüme
hipotezinin Bosna-Hersek, Kazakistan ve Sırbistan’da koruma hipotezinin
Tayland’da ise geribildirim hipotezinin diğer ülkelerde ise tarafsızlık
hipotezinin geçerli olduğu tespit edilmiştir.