11933

KAMU İÇ BORÇ STOKU VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN NEDENSELLİK ANALİZİ

Kamu borçlanması, kamu gelir ve gider dengesinin sağlanamadığı durumlarda önemli bir finansman aracı olarak kullanılmaktadır. İktisadi akımlar, borçlanma ve borçlanmanın ekonomiler üzerinde etkilerini farklı olarak değerlendirmiş ve ortak bir kanıya varamamışlardır. Bu nedenle ülkeler, hâkim olan iktisadi akımların etkisinde borçlanma kavramını değerlendirip ve bu doğrultuda kararlar almaktadırlar. Alınan kararların ekonomik büyüme üzerindeki etkisi, uygulanan politikalar çerçevesinde ülkeden ülkeye farklılıklar gösterebilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de kamu iç borç stoku ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. 1998-2021 dönemine ait yıllık veriler kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişki Tsong vd. (2016) fourier eşbütünleşme testi ile incelenmiş ve kamu iç borç stoku ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Hacker-Hatemi nedensellik testi ile incelenmiş ve kamu iç borç stokundan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik bulunmuştur. Elde edilen ampirik bulgular, Türkiye’de kamu iç borçlanmasının ekonomik büyüme üzerinde belirleyici olduğunu göstermektedir. Borçlanma ile elde edilen finansman kaynağının etkin bir şekilde kullanılması ekonomik büyüme üzerinde olumlu bir etki sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kamu İç Borcu, Ekonomik Büyüme, Eşbütünleşme, Nedensellik

PDF

___

Akujuobi, L. (2007). Debt and Economic Development in Nigeria. Journal of Research in National Development, 5(2), 1-6.
Arıcan, E. (2005). Ricardocu Denklik Teoremi ve Teorilerde Kamu Açıklarına İlişkin Yaklaşımlar: Türkiye Ekonomisine İlişkin Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi.XX(1), 77-94.
Arslan, A. (2022). Türkiye’de İç ve Dış Borçlanmanın Ekonomik Büyümeye Etkisi. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 21(1) 127-140.
Atabey, S. E. ve Bıyık, G. (2018). Türkiye’de İç Borç Stokunun Ekonomik Büyümeye Olan Etkisinin Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 643, 89-106.
Bilgili, Y. (2014). Karşılaştırmalı İktisat Okulları, İstanbul: İkinci Bahar Kitabevi
Çevik, N. K. ve Cural, M. (2013). İç Borçlanma, Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye Örneği. Maliye Dergisi, 165, 115-139.
Çiçek,H., Gözegir, S. ve Çevik, E. (2010). Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1990–2009). C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 141-156.
Çoban, O., Doğanalp, N. ve Uysal, D. (2008). Türkiye’de Kamu İç Borçlanmasının Makroekonomik Etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 245-255.
Demir, M. ve Sever, E. (2008). Kamu İç Borçlanmasının Büyüme, Faiz ve Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,7(25), 170-196.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
Doğanalp, N. (2015). Kamu İç Borcu ve Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 181-188.
Eberhardt, M. and Presbitero, A. F. (2015). Public Debt and Growth: Heterogeneity and Non-Linearity. Journal of International Economics, 97, 45–58.
Enders, W. and Lee, J. (2012). The Flexible Fourier Form and Dickey – Fuller Type Unit Root Tests. Economics Letters, 117, 196-199.
Eser, L.Y. ve Birinci, N. (2014). İç ve Dış Borç Tercihini Etkileyen Faktörler. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 31-52.
Ferreira, C. (2016). Debt and Economic Growth in the European Union: A Panel Granger Causality Approach. International Advances in Economic Research, 22, 131-149.
Gómez-Puig, M. and Sosvilla-Rivero, S. (2017). Public Debt and Economic Growth: Further Evidence for the Euro Area. IREA Research Institute of Applied Economics Working Paper, 15.
Günay, A. (2007). Mali Disiplinin Sağlanmasında Anayasal Denk Bütçe Yaklaşımı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara: Ümit Ofset Matbaacılık.
Gürdal, T. ve Yavuz, H. (2015). Türkiye’de İç Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2012 Dönemi Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(11), 117-130.
Hacker, S. and Hatemi, J, A. (2006). Test for Causality Between Intagrated Variables Using Asymptotic and Boostrap Distributions: Theory and Application. Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
Hazine ve Maliye Bakanlığı (2022). https://hmb.gov.tr
Işık, A., Sakal, M. ve Meriç, M. (2010). Anayasal İktisat Teorisi ve Mali Kurallar: Türkiye'de Uygulanabilirliği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 1-25. İnce, M. (1996). Devlet Borçlanması (Kamu Kredisi). Ankara: Seçkin Yayınevi.
Kanca, O. C. (2017). İç Borçlanma, Enflasyon ve Ekonomik Büyüme: Türkiye için Ekonometrik Bir Uygulama (1980- 2014). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar.54(627), 47-58.
Maana, I., Owino, R. and Mutai, N. (2008). Domestic Debt and Its İmpact on the Economy – the Case of Kenya. 13th Annual African Econometric Society Conference in Pretoria, South Africa
Nantwi, V. O. and Erickson, C. (2016). Public Dept and Economic Growth in Ghana. African Development Review, 28(1), 116-126.
Özbilen, Ş. (1999). Maliye Politikası (Teorik Esaslar-İlkeler ve Yöntemler). Ankara: Atilla Kitabevi.
Rahman, N. H. (2012). How Federal Government’s Debt Affect the Level of Economic Growth?. International Journal of Trade, Economics and Finance, 3(4), 323-326.
Sheikh, M. R., Faridi, M. Z. and Tariq, K. (2010). Domestic Debt and Economic Growth in Pakistan: an Empirical Analysis. Pakistan Journal of Social Sciences, 30(2), 373-387.
Shin, Y. (1994). A Residual – Based Test of The Null of Cointegration Against the Alternative of No Cointegration. Econometric Theory, 10(1), 91-115.
Singh, C. (1999). Domestic Debt and Economic Growth in India. Economic and Political Weekly, 34(23), 1445-1453.
Spilioti, S. and Vamvoukas, G. (2015). The Impact of Government Dept on Economic Growth: An Empirical İnvestigation of The Greek Market. The Journal of Economic Asymmetries, 12(1), 34-40.
Şeker, M. (2006). Dış Borçlanmaya Teorik Bir Bakış ve Dış Borçların Ekonomik Etkileri. Sosyoekonomi, 1, 73–92.
Toda, H. Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
Tsong, C. C., Lee, C. F., Tsai, L. J. and Hu, T. C. (2016). The Fourier Approximation and Testing for the Null of Cointegration. Empirical Economics, 51(3), 1085-1113.
Turan, T. (2019). Kamu Borcunun Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye için Eşbütünleşme Analizi. Maliye Dergisi, 177, 1-27.
Tüğen, K. (2013). Devlet Bütçesi. İzmir: Bassaray Matbaası.
Umutlu, G., Alizadeh, N. ve Erkılıç, A. Y. (2011). Maliye Politikası Araçlarından Borçlanma ve Vergilerin Ekonomik Büyümeye Etkileri. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 75-93.
Ünsal, M.E. (2020). Kamu Harcamaları, Kamu Gelirleri ve Kamu Borçlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 64, 53-64.