Eğitim Kurumlarında Kullanılan Psikolojik Testlerin Ölçme Standartlarına Göre İncelenmesi

Bu araştırmada Rehberlik ve Araştırma Merkezleri ile okulların rehberlik servislerinde sık kullanılan psikolojik testlerden dördünün Amerikan Psikologlar Birliği (APA-American Psychological Association) tarafından yayınlanan Eğitim ve Psikolojide Ölçme Standartları ile Uluslararası Test Komisyonu (ITC-International Testing Commission) tarafından yayınlanan test uyarlama standartlarına uygunluğunu incelemesi amaçlanmıştır. Araştırmaya alınan psikolojik testler, amaçlı örneklem belirleme yöntemiyle belirlenmiştir ve Rehberlik ve Araştırma Merkezleri ile okulların rehberlik servislerinde sıklıkla kullanılan psikolojik testlerden seçilmiştir. Bu testler; Akademik Benlik Kavramı Ölçeği (ABKÖ), Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı (GEÇDA), Temel Kabiliyetler Testi 7-11 Yaş Formu (TKT 7-11) ve Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği Revize Edilmiş Formu (WISC-R)’dur. Araştırma kapsamında, APA tarafından 1999’da İngilizce olarak yayınlanmış Eğitim ve Psikolojide Ölçme Standartları kitabının geçerlik, güvenirlik ve test geliştirme ve revizyon bölümlerindeki standartlar ile ITC tarafından geliştirilen test uyarlama standartları Türkçeye çevrilmiş ve kontrol listesi oluşturulmuştur. Söz konusu standartlar temel alınarak hazırlanan kontrol listesi kısa ve uzun olmak üzere iki form halinde oluşturulmuştur. Çalışmaya alınan psikolojik testler hazırlanan kontrol listesine göre araştırmacı tarafından incelenmiştir. İncelemelerin güvenirliğini sağlama amacıyla her psikolojik test için yapılan incelemeler üç hafta arayla tekrarlanmıştır. İncelemeler sonucu elde edilen veriler SPSS 20.0 programında betimsel istatistikler kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda incelenen psikolojik testlerin kontrol listesindeki standartları karşılama düzeyleri ve bu standartlar bakımından geliştirilmesi gereken yönleri belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, ABKÖ ve GEÇDA için incelemeye alınan standartların yeterli düzeyde karşılanmadığı belirlenmiş ve ABKÖ için yapılan güvenirlik incelemelerinin geliştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Uyarlama çalışmaları olan WISC-R ve TKT 7-11 Yaş Formu’nun test uyarlama standartlarını karşılama düzeyleri incelendiğinde ise, WISC-R için standartların büyük çoğunluğunun karşılandığı, TKT 7-11 Yaş Formu için ise karşılanmayan birden çok standart olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik testler, APA eğitimde ve psikolojide ölçme standartları, ITC test uyarlama standartları

The Analysis of the Psychological Tests Using In Educational Institutions According To the Testing Standards

The purpose of this research is to analyze four psychological tests which are frequently used in the Guidance and Research Centers and in the guidance services of the schools according to the standards for educational and psychological testing of APA (American Psychological Association) and test adaption standards of ITC (International Testing Commission). The tests were determined based on the goal- oriented sample selecting method and were selected from the most frequently used psychological tests in Guidance and Research Centers and school’s guidance centers. These tests are: Scale of Academic Self-Concept (Akademik Benlik Kavramı Ölçeği-ABKÖ), Evaluation of Early Childhood Development Tool (Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı-GEÇDA), Primary Mental Abilities 7-11 (TKT 7-11), and Wechsler Intelligence Scale for Children Revised Form (WISC-R). In this research, the chapters related to the validity, reliability and test development and revision of “Standards For Educational And Psychological Testing” (APA, 1999) and the adaptation standards developed by ITC were translated into Turkish and a checklist was created by using these documents. The checklist has got two forms as short and long form. The tests were analyzed according to the short form of the checklist by researcher. In order to examine the reliability of these analyses, the analyses were repeated in three weeks’ time. Data of these analyses were exported to the Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 20.0 and descriptive analysis was perfomed. As a result of this research, the meeting levels of the psychological tests to the test standards in the checklist and the features of the tests which should be improved according to the validity, reliability, test development and revision and test adaptation were determined. In conclusion, the standards analyzed have not been met satisfactorily by ABKÖ and GEÇDA, and according to the analyses of the realibility of ABKÖ, it has been found that more relibility analyses should be done for ABKÖ. As for the results that obtained for the adapted tests, it has been found that most of the adaptation standards have been met for WISC-R and there are many standards that have not been met by for Primary Mental Abilities 7-11.

Keywords:

Psychological tests, APA standards for educational and psychological testing, ITC test adaptation standards,

PDF

___

Acar Güvendir, M. ve Özer Özkan Y. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-23. American Psycholocigal Assosiation, American Educational Reserach Association & National Council on Measurement in Education. (1999). Standarts for educational and psychological testing. Washington: American National Research Education.
Anastasi, A.(1988). Psychological testing.(6th Edition). New York: Macmillan).
Boztunç Öztürk, N., Eroğlu, M. G. ve Kelecioğlu, H. (2014, Haziran). Eğitim bilimleri alanında yapılan ölçek uyarlama makalelerinin incelenmesi. IV. Ulusal Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Kongresinde sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Cansever, G. (1982). Klinik psikolojide değerlendirme yöntemleri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları Gözlem Matbaacılık Koll. Sti.
Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th Edition). New York: Harper Collins. Çıkrıkçı-Demirtaşlı, R. N. (2017). Psikolojik ölçmelere ilişkin doğru bilinen yanlışlar. Türk Psikoloji Bülteni, 13(41), 65-68.
Çukur, C. S. (1999). Kültürün psikoloji bilimindeki yeri üzerine görüşler. Türk Psikoloji Yazıları, 1(3), 1-16.
Çüm, S. ve Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğtim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 12(24), 115-135.
DeVellis, R. F. (2012). Scale development theory and application (3rd Editon). SAGE Publications, Inc. Erkuş, A. (2007). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında karşılşaılan sorunlar. Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 17-25.
Gülgöz, S. (1994). Test kullanımında temel konular. Türk Psikoloji Dergisi, 9(33), 1-8.
Karasar, N. (2010). Bilimsel arastırma yöntemi-kavramlar, ilkeler, teknikler.(21. Baskı) Ankara: Nobel. Yayınevi.
Koç, N. (1993). Eğitim sistemimizde ölçme ve değerlendirme alanındaki gelişmeler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 387-407.
Kuzgun, Y. (2011). Akademik Benlik Kavramı Ölçeği el kitabı. Ankara: Nobel.
Milli Eğitim Bakanlığı, Ölçme ve Değerlendirme Sistemi Komisyonu. (1990). Ölçme ve değerlendirme sistemi özel ihtisas komisyonu raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
Milli Egitim Bakanligi. (2001a). Temel kabiliyetler testi 7-11 uyarlama çalışması el kitabı. Ankara: Milli Egitim Basimevi.
Milli Egitim Bakanliği. (2001b). Temel kabiliyetler testi 7-11 yönergesi. Ankara: Milli Egitim Basimevi.
Mor Dirlik, E. (2014). Ölçek geliştirme konulu doktora tezlerinin test ve ölçek geliştirme standartlarına uygunluğunun incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 62-78.
Öner, N. (1994). Güvenirliği ve/veya geçerliği sınanmış psikolojik testler. Türk Psikoloji Dergisi , 9(33), 9-18.
Özge, S. (1981). Psychological tests used in Turkey: A preliminary survey (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bogaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Özgüven, İ. E. (1999). Psikolojik testler. Ankara: PDREM.
Ramazan, O. (1988). Survey for a source book on psychological tests used in Turkey (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bogaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Savaşır, I. (1981). Psikolojik testler (Rapor No. 7). Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Türkiye Sinir ve Ruh Sağlığı Derneği Yayınları, Ankara.
Savaşır, I. (1994). Ölçek Uyarlamasındaki Sorunlar ve Bazı Çözüm Yolları. Türk Psikoloji Dergisi , 9(33), 27-32.
Savaşır, I., Sezgin, N. ve Erol, N. (1992). 0-6 yaş çocukları için gelişim tarama envanteri geliştirilmesi: Ön çalışmalar. Türk Psikiyatri Dergisi, 3(2), 33-42.
Savaşır, I. ve Şahin, N. (1995). Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Tavşancıl, E. ve Arslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
Tavşancıl, E., Güler G. ve Ayan C. (2014, Haziran). 2002-2012 yılları arasında Türkiye’de geliştirilen bazı tutum ölçeği geliştirme çalışmalarının ölçek geliştirme süreci açısından değerlendirilmesi. IV. Ulusal Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Kongresinde sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Temel, F., Ersoy, Ö., Avcı, N. ve Turla, A. (2005). Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.