Türkiye’de Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öğretmenlerin Görüşlerine Odaklanılmış Lisansüstü Eğitim Tezlerinin Sentezlenmesi: Meta- Etnografik Bir Çalışma
Türkiye’de kaynaştırma eğitimine odaklanan birçok nicel ve nitel araştırmanın gerçekleştirilmişolduğu bilinmektedir. Derinlemesine betimlenme ve anlamanın amaçlandığı nitel desenleyürütülmüş kaynaştırma eğitimi konulu lisansüstü tez çalışmalarında çoğunlukla öğretmengörüşlerini belirlemeye odaklanılmıştır. Bu araştırmanın amacı, kaynaştırma eğitiminin yürütüldüğüsınıflarda görev yapan öğretmenlerin görüşlerinin incelendiği lisansüstü eğitim tezlerininincelenmesidir. Bu amaçla beş araştırmaya odaklanılmıştır. Çalışma Türkiye’de gerçekleştirilennitel veri toplama tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşmelerin kullanıldığı lisansüstü eğitimtezlerinin incelenmesi amacıyla meta-etnografi şeklinde desenlenmiştir. Çalışmalardaki ortaktemalar ve ortak olmayan temaların ortaya konulması bakımından karşılaştırmalı ve keşfedici biranaliz süreci gerçekleştirilmiştir. Buna bağlı olarak üç ana tema ortaya çıkmıştır. Bunlar; a)kaynaştırma eğitimine ilişkin mevcut durum, b) kaynaştırma eğitimine ilişkin sorunlar, c)kaynaştırma eğitiminin niteliğini arttırmaya yönelik beklentilerdir. Kaynaştırma eğitimi ve öğretmengörüşlerine dayalı gerçekleştirilen araştırmaların bulgularından yola çıkarak kaynaştırma eğitimininuygulandığı okul ve sınıflarda gelişim odaklı eylem araştırmasına dayalı araştırmalarıngerçekleştirilmesi gerektiği söylenebilir.
Synthesis of Graduate Education Theses Focused on Teachers' Views on Inclusive Education in Turkey: A Meta-Ethnographic Study
A high number of both qualitative and quantitative research studies have been conductedon inclusion practice in Turkey. In postgraduate theses focusing on inclusion practice via aqualitative design to comprehensively describe and understand the issue, the goal is mostly todetermine teachers’ opinions. The aim of this research, on the other hand, is to examinepostgraduate theses investigating the opinions of teachers who work in inclusion classes. For thispurpose, five researches were focused. It has been designed in line with meta-ethnography design tostudy the postgraduate theses conducted in Turkey employing semi-structured interviews—one ofthe qualitative data collection techniques. A comparative and exploratory analysis process has beenadministered to identify the shared and different themes in the aforementioned studies. Accordingly,three themes have been determined, which are a) current situation of inclusion practice, b) problemsin inclusion practice, and c) teachers’ expectations as to improving the quality of inclusion practice.Based on the findings of research studies completed around inclusion practice and teachers’opinions, it is possible to conclude that there is a need for development-centered action research atinclusion schools and classes.
___
- Ainscow, M., & Miles, S. (2008). Making education for all inclusive: Where next? Prospects, 37(1), 15-34.
Avramidis, E., & Norwich, B. (2002). Teachers’ attitudes towards integration/inclusion: A review of the
literature. European Journal of Special Needs Education, 17(2), 129–147.
- Barton, L. (2003). Inclusive education and teacher education: A basis of hope or a discourse of delusion. A
Professorial Lecture. London Institute of Education.
- Batu, S., Kırcaali-İftar, G. ve Uzuner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek
lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5, 33-50.
- Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. ( 2006). Qualitative research for education: An introduction to theory and
methods . Boston: Allyn and Bacon.
- Bozarslan-Malkoç, B. (2010). Eskişehir ilindeki özel anaokullarında çalışan eğitimcilerin okul öncesi dönemde
kaynaştırma ile ilgili görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Britten, N., Campbell, R., Pope, C., Donovan, J., Morgan, M., & Pill R. (2002). Using meta ethnography to
synthesise qualitative research: A worked example. J Health Serv Res Policy, 7, 209-215.
- Bryman, A. (2007). The research question in social research: What is its role? International Journal of Social
Research Methodology, 10, 5-20.
- Campbell, R., Pound, P., Morgan, M., Daker-White, G., Britten, N., Pill, R, ... & Donovan, J. (2011). Evaluating
meta ethnography: Systematic analysis and synthesis of qualitative research. Health Technology
Assessment, 15(43). doi:10.3310/hta15430
- Cohen, M. (2009). A guide to special education advocacy: What parents, clinicians and advocatesneed to
know. London: Jessica Kingsley
- Corbett, J. (2001). Supporting inclusive education: A connective pedagogy. London: Routledge Falmer.
- Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.).
Thousand Oaks, CA: Sage.
- Çankaya, Ö. ve Korkmaz, İ. (2012). İlköğretim I. kademede kaynaştırma eğitimi uygulamalarının sınıf
öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi
Dergisi, 13 (1),1-16.
- Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1994). Handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage.
- Demir, M. K. ve Açar S. (2011). Kaynaştırma eğitimi konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri.
Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 19, 719-732.
- Demirezen, S. ve Akhan, N. E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ı̇lişkin
görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, (USBES Özel Sayı II), 1206-
1223.
- DePape, A., & Lindsay, S. (2016). Lived experiences from the perspective of individuals with autism spectrum
disorder: A qualitative meta-synthesis. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 31(1),
60-71.
- Eripek, S. (2004). Türkiye’de zihin engelli çocukların kaynaştırılmalarına ilişkin olarak yapılan araştırmaların
gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2) 25–32.
- Gough, D., Thomas, J., & Oliver, S. (2012). Clarifying differences between review designs and methods.
Systematic Reviews, 1(1), 28.
- Gök, G. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri ve önerileri.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Gürgür, H. (2008). Kaynastırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim sınıfında isbirlikçi öğretim yaklaşımının
incelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1826.
- Gürgür, H., Akçamete, G., & Vuran, S. (2005). Teachers opinions about implementation of curriculum of
elementary schools for children with hearing impaired. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7), 69-91.
- Halvorsen, A. T., & Neary, T. (2009). Building inclusive schools. Tools and strategies for success. New Jersey:
Pearson Education Inc.
- Hannes, K., & Macaitis, K. (2012). A move to more systematic and transparent approaches in qualitative
evidence synthesis: update on a review of published papers. Qualitative Research, 12(4), 402–42.
- Heward, W. L. (2013). Exceptional children: An introduction to special education. Boston: Pearson
- İlk, G. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşlerinin ve
deneyimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Kargın, T., Acarlar, F. ve Sucuoğlu, B. (2003). Öğretmen, yönetici ve anne-babaların kaynaştırma
uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4 (2), 55-77.
- Kargın, T., Güldenoğlu, B. ve Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için
yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve
Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2431-2464.
- Kauffman, J. M., Nelson, C. M., Simpson, R. L., & Mock, D. R. (2011). Contemporary issues In J. M. Kauffman
& D. P. Hallahan (Eds.), Handbook of special education (pp. 15-26). New York: Taylor & Francis.
- Kol, Ç. (2016). Kaynaştırma ortamında bulunan işitme kayıplı öğrenci için bireyselleştirilmiş eğitim programı
geliştirme sürecinin incelenmesi: bir eylem araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu
Üniversitesi, Eskişehir.
- Lincoln, Y.S., & Guba, E.G. (1985). Naturalistic inquiry. Thousand Oaks. CA: Sage.
- Lindsay, S., Proulx, M., Scott, H., & Thompson, N. (2014). Exploring teacher’s strategies for including children
with autism spectrum disorder in mainstream classrooms. International Journal of Inclusive Education,
18(2), 101-122. doi: 10.1080/13603116.2012.758320
- Lipsky, D. K., & Gartner, A. (2009). Factors for successful inclusion: Learning from the past, looking toward the
future. In S. J. Vitello & D. E. Mithaug (Eds.), Inclusive schooling: National and international
perspectives. (98-112). New York: Routledge.
- MEB. (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. 09.08.2018 tarihinde
http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_070
72018.pdf
- Metin, Ş. (2013). Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırmaya ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi. Bayburt
Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 159-185. Milli Eğitim Bakanlığı Starteji Geliştirme Başkanlığı.07.01.2018 tarihinde https://sgb.meb.gov.tr/www/resmiistatistikler/ icerik/64’den alınmıştır.
- Mitchell, D. (2008). What really works in special and inclusive education: Using evidence-based teaching
strategies. Abingdon, Oxfordshire: Routledge.
- Mittler, P. (2000). Working towards inclusive education: Social contexts. London: David Fulton Publishers.
- Noblit, G. W., & Hare, R. D. (1988). Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies. Newbury Park, CA:
Sage.
- Norwich, B. (2013). Addressing tensions and dilemmas in inclusive education. London: Routledge.
- Orhan, S. ve Genç, K. G. (2015). Engellilere yönelik ülkemizdeki özel eğitim hizmet uygulamaları ve örnek ülke
karşılaştırması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 15, (35-2), 115-146.
- Öncül, N. ve Batu, E. S., (2005). Normal gelişim gösteren çocuk annelerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin
görüşleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(2), 37-5.
- Özengi, S. (2009). Eskişehir ilinde kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğü ilköğretim okullarındaki rehber
öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
- Öztürk, C. Ç. ve Eratay, E. (2010). Eğitim uygulama okuluna devam eden zihinsel engelli öğrencilerin
öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hakkında görüşlerinin belirlenmesi. Abant İzzet
Baysal Üniversitesi Dergisi (10), 145-159.
- Rayner, S. (2007). Managing special and inclusive education. London: Sage.
- Sadioğlu, Ö. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerilerine yönelik
nitel bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Bursa.
- Saraç, T. ve Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin
karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 13-
28.
- Scruggs, T. E., & Mastropieri, M. A. (1996). Teacher perceptions of mainstreaming inclusion, 1958-1995: A
research synthesis. Exceptional Children, 63, 59-74.
- Scruggs, T. E., Mastropieri, M. A., & McDuffie, K. A. (2007). Co-teaching in inclusive classrooms: A metasynthesis
of qualitative research. Exceptional Children, 73, 92-416.
- Sucuoğlu, B. (2004). Türkiye’de kaynaştırma uygulamaları: Yayınlar, araştırmalar (1980-2005). Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 15-23.
- Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2010). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler.
Ankara: Kök
- Sucuoğlu, B., ve Bakkaloğlu, H. (2015). Okul öncesinde kaynaştırma: Öğretmen eğitimi, monograf. (Birinci
basım). Ankara: Pegem Akademi.
- Tık-Yakar, F. A. (2015). Kaynaştırma eğitimi yapılan sınıflarda normal gelişim gösteren çocuğu bulunan
ailelerin kaygı düzeyi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, İzmir
- Tideman, M. (2015). Education and support for people with intellectual disabilities in Sweden: policy and
practice. Research and Practice in Intellectual and Developmental Disabilities, 2(2), 116-125,
doi: 10.1080/23297018.2015.1067868.
- Toye, F., Seers, K., Allcock, N., Briggs, P., Carr, E., & Barker, K. (2014). Meta-ethnography 25 years on:
Challenges and insights for synthesising a large number of qualitative studies. BMC Medical Research
Methodology,14, doi:10.1186/1471-2288-14-80.
- Turnbull, A. Turnbull, R., Wehmeyer, M., & Shogren, K. (2013). Exceptional lives: Special education in today's
schools (7th Ed.). Boston, MA: Pearson.
- Türkoğlu, Y. K. (2007). İlköğretim okulu öğretmenleri ile gerçekleştirilen bilgilendirme çalışmalarının öncesi ve
sonrasında öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- UNESCO (1994). The Salamanca statement and framework for action. 09.02.17 tarihinde
http://www.unesco.org/education/pdf/SALAMA_E.PDF’den alınmıştır.
- Varlıer, G. (2004). Okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Vural, M. ve Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretim uyarlamasına ilişkin yaptıkları
çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 141-159.
- Yılmaz, E. (2015). Bir ilkokuldaki öğretmenlerin kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Zeybek, Ö. (2015). İlköğretim okullarındaki İngilizce öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş
ve önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Eskişehir.
- Zigmond, N., Kloo, A., & Volonino, V. (2009). What, where, and how? Special education in the climate of full
inclusion, Exceptionality, 17(4), 189-204, doi: 10.1080/09362830903231986