Recaizade Mahmut Ekrem ve Edebiyat Öğretimi

Bu çalışmada öğretmenliğini hayatının her kademesine yayan, giyim-kuşam, konuşma, hal ve tavırla, eğitime verdiği değerle ön plana çıkan Recaizade Mahmut Ekrem’in Ta’lim-i Edebiyat (1911), Takdir-i Elhan (1886), Takrizat (1898), Kudemadan Birkaç Şair (1887) adlı ders kitapları günümüz Türk Eğitim sistemi açısından değerlendirilmiştir. Araştırmanın amacı, Recaizade Mahmut Ekrem’in incelenen edebiyat ders kitaplarındaki strateji, yöntem ve teknikleri günümüz eğitim sistemi ile karşılaştırıp tespit etmek ve ortaya çıkarmaktır. Ta’lim-i Edebiyat, Mekteb-i Mülkiye’de öğretmenliği sırasında yazdığı edebiyat ders kitabıdır. Takdir-i Elhan’ı, öğrencisi Menemenlizade Mehmet Tahir’in Elhan adlı şiir kitabına yazdığı edebi eleştiriden yola çıkarak yazmıştır. Takrizat adlı eseri Recaizade Mahmut Ekrem’e gönderilen, o dönemin genç şair ve yazarlarının eserlerine yaptığı edebi eleştiri mektuplarından oluşmuştur. Kudemadan Birkaç Şair adlı kitap ise edebiyat ders notlarıdır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden, doküman analizi kullanılmıştır. İncelenen edebiyat ders kitapları, günümüz eğitim sistemi ile karşılaştırıldığında, benzerlik gösteren eğitim strateji, yöntem ve teknikleri ile eğitim ilkelerini barındırmaktadır. Diğer disiplinlerle ilişki kurma, hedef kitleye görelik, hayatilik, yakından uzağa, kolaydan zora, buluş yolu ile öğrenme stratejisi, tümevarım, örneklendirme (tanık gösterme), soru-cevap şeklindeki günümüz eğitim sisteminin eğitim ilke, strateji, yöntem ve tekniklerine dair örnekler tespit edilmiştir. Bu benzerliklerin Tanzimat döneminde görülmesi ise ayrıca önem taşımaktadır. Edebiyat öğretiminin Tanzimat döneminde batılı yöntem ve tekniklere göre yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Edebiyat öğretimi, Recaizade Mahmut Ekrem, Öğretim stratejileri, Teknik ve yöntem, Recaizade Mahmut Ekrem

PDF

___

Arseven, T. (2008). Her güzel şey şiirdir: Takdir-i Elhan metin-inceleme. Ankara: Salkımsöğüt Yayınları.
Bolayır, A. E. (1921). Recaizade Mahmut Ekrem Bey: Hayatı ve asarı. İstanbul: Evkaf-ı İslamiyye Matbaası.
Özgül, M. K. (2007). Hatıralar – Ali Ekrem Bolayır. Ankara: Hece Yayınları.
Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (3. baskı). Trabzon: Pegem A Yayıncılık.
Duman, M. A. (2014). Bilge Cato’nun retorik algısındaki Hellenistik baskıdan Recâizâde Mahmut Ekrem’in belagat ilmi çehresinde yaptığı yeniliklere yahut medeniyetlerin medar-ı iftiharları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 197-210.
Ekrem, R. M. (1886). Takdir-i Elhan. İstanbul: Dersaadet, Mahmud Bey Matba’ası.
Ekrem, R. M. (1887). Kudemadan birkaç şair. İstanbul: Taş baskı.
Ekrem, R. M. (1898). Takrizat. İstanbul: Alem Matba’ası.
Ekrem, R. M. (1911). Ta’lim-i Edebiyat. İstanbul: Mihran Matbaası.
Kaplan, M. (2007). Tevfik Fikret – devir, şahsiyet, eser. İstanbul: Dergah Yayınları.
Okay, O. (2005). Batılılaşma devri Türk edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları.
Tansel, F. A. (1953). Muallim Naci ile Recaizade Ekrem arasındaki münakaşalar ve bu münakaşaların sebep olduğu edebi hadiseler. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 10, 159-200.
Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. (2010). (1. Baskı. Cilt. 2. s. 1169). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Tekşan, K., & Yüksel, S. (2010). Recaizade Mahmut Ekrem’in edebiyat öğretimindeki önemi. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II (ss. 831-836). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Tosun, H. (2010). Ali Ekrem Bolayır’ın Namık Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem hakkındaki görüşleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Türk Dünyası Ortak Edebiyatı-Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. (2006). (1. Baskı. Cilt. 7). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Türk Dünyası Ortak Edebiyatı-Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. (2003). (2. Baskı. Cilt. 3). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.