Aysun ERGÜL TOPÇU, Yeşim YASAK, Temel KALAFAT, İlkiz ALTINOĞLU DİKMEER

COVID-19 Sürecinde Demografik, Sosyal, Akademik ve Hastalıkla İlgili Faktörlerin Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşları ile İlişkisi

Dünyayı etkisi altına alan COVID-19 küresel salgını fiziksel sağlık üzerindeki etkilerinin yanı sıra psikolojik, sosyolojik ve ekonomik pek çok soruna neden olmuştur. Hastalıkla ilgili kaygılar, evlerde kapalı kalma, sosyalleşmenin azalması, eğitim süreçlerinin aksaması ve yaşanan ekonomik zorluklar bireylerin psikolojik iyi oluşlarını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu çalışmada, Türkiye’de COVID-19 sürecinde üniversite öğrencilerinde, demografik, sosyal, akademik ve COVID-19 hastalığı ile ilgili faktörlerin psikolojik iyi oluş hali ile ilişkisi incelenmiştir. Çok merkezli uluslararası bir çalışmanın bir parçası olarak gerçekleştirilen bu çalışmada, gönüllü olan toplam 378 üniversite öğrencisinden (yaş ortalaması 21.59, S=2.54) veri toplanmıştır. Kullanılan anket formu COVID-19 Uluslararası Üniversite Öğrencileri İyilik Hali Çalışması yürütücü ekibi tarafından COVID-19 salgınına özel olarak geliştirilmiştir. 77 sorudan oluşan anket formu 7 boyut içermektedir (sosyodemografik bilgiler; eğitimle ilgili bilgiler; COVID-19 öncesi ve sonrası yaşam tarzı; kendisi ve ailesinin genel sağlık ve COVID-19 hastalık bilgileri ve bununla ilgili yaşanan kaygılar; stres kaynakları, sosyal destek ve psikolojik iyi oluş; akademik yaşamla ilgili bilgiler ve COVID-19 hastalığı ile ilgili genel bilgi düzeyi). Araştırma sonuçları, aile yanında geçirilen zamanın artmasının, COVID-19 ile ilgili endişenin, akademik stresin ve kadın olmanın psikolojik iyi oluş hali için risk faktörleri; algılanan yüksek sosyoekonomik düzeyin, sosyal desteğin, yüksek akademik memnuniyetin ve özel ve kişisel konularda konuşacak yakınlıkta birinin varlığının ise koruyucu faktörler olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

COVID-19, psikolojik iyi oluş, akademik stres, akademik memnuniyet, sosyal destek

The Relationship between Psychological Well-being of University Students and Demographic, Social, Academic and Disease Related Factors During COVID-19 Pandemic

Many people reported a decrease in their psychological well-being after the COVID-19 pandemic. This life-threatening disease caused many health problems, deaths as well as psychological, sociological and economic problems in people’s lives. The main purpose of the current study was to examine the relationship between psychological well-being of university students and demographic, social, academic and disease related factors. The current study is conducted as a part of multi-centered COVID-19 International University Students Well-Being Study. The sample of the study consisted of 378 university students (294 females, 81 males and 3 others). The mean age of the sample was 21.59 years (SD = 2.54). The survey used in this study was developed specifically for the COVID-19 outbreak by the executive team of the international study. Results indicated that the time spent with family members, the level of COVID-19 anxiety, the level of academic stress and being female were found to be risk factors for psychological well-being. The protective factors were satisfactory level of socioeconomic resources, social support, level of academic satisfaction and the existence of someone close to talk about private and personal issues.

Keywords:

COVID-19, Psychological well-being, Academic stress, Academic satisfaction, Social support,

PDF

___

Altuntaş, O., & Tekeci, Y. (2020). Effect of COVID-19 on perceived stress, coping skills, self-control and self-management skills. Research Square, https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-48393/v1
Aşkın, R., Bozkurt, Y, & Zeybek, Z. (2020). COVID-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 304-318.
Barber, B. M., & Odean, T. (2001). Boys will be boys: Gender, overconfidence, and common stock investment. The Quarterly Journal of Economics, 116(1), 261-292.
Bilge, Y., & Bilge, Y. (2020). Koronovirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 23(Ek 1), 38-51.
Bodrud-Doza, M., Shammi, M., Bahlman, L., Islam, A. R., & Rahman, M. M. (2020). Psychosocial and socio-economic crisis in Bangladesh due to COVID-19 pandemic: A perception-based assessment. Froniters in Puplic Health, 8, 341-358.
Çaykuş, E. T., & Mutlu-Çaykuş, T. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde çocukların psikolojik dayanıklılığını güçlendirme yolları: Ailelere, öğretmenlere ve ruh sağlığı uzmanlarına öneriler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 95-113.
Çetin, C., & Anuk, Ö. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir kamu üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 170-189.
Çiçek, B., & Almalı, V. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde kaygı öz-yeterlilik ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: Özel sektör ve kamu çalışanları karşılaştırması. Turkish Studies, 15(4), 241-260.
Çölgeçen, Y., & Çölgeçen, H. (2020). COVID-19 pandemisine bağlı yaşanan kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Tutkish Studies, 15(4), 261-275.
Daniel, W. W. (2005). Biostatistics: A Foundation for Analysis in the Health Sciences (8th edition). New York: John Wiley & Sons.
Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2020). COVID-19: Psychological flexibility, coping, mental health, and wellbeing in the UK during the pandemic. Journal of Contextual Behavioral Sicence, 17, 126-134.
Değirmenci, B. (2020). COVID-19 algısının sosyal endişeler üzerindeki etkisinde "sıkıntıya dayanmanın" aracılık etkisinin incelenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(özel sayı), 83-93.
Demir, A., & Çifçi, F. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde egzersizin lise öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerine etkisinin incelenmesi. Spormetre: Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(3), 169-179.
Diener, E., & Diener, C. (1996). Most people are happy. Psychological Science, 7(3), 181-185.
Doğan, M. M., & Düzel, B. (2020). COVID-19 özelinde korku-kaygı düzeyleri. Turkish Studies, 15(4), 739-752.
Doğan, E. ve İmamoğlu, O. (2020). Üniversite eğitimi alan öğrencilerin koronavirüs salgını sürecinde sabır eğilimlerinin araştırılması. Turkish Studies, 15(4), 315-324.
Ekiz, T., Ilıman, E., & Dönmez, E. (2020). Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile COVID-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(1), 139-154.
Elbay, R. Y., Kurtulmuş, A., Arpacıoğlu, S., & Karadere, E. (2020). Depression, anxiety, stress levels of physicians and associated factors in COVID-19 pandemics. Psychiatry Research, 290, 113-130. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113130.
Emiral, E., Çevik, Z. A., & Gülümser, Ş. (2020). COVID-19 pandemisi ve intihar. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(COVID-19 özel sayısı), 138-147.
Eryılmaz, A., & Şiraz, M. F. (2020). COVID-19 bağlamında kötümserliği ortaya çıkaran olaylarla-durumlarla başa çıkma ve ergen öznel iyi oluşu ile ilişkisinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 292-303.
Evirgen-Argın, N., Özkök-Kayhan, E., & Erden, G. (2020). COVID-19 salgınının ve karantina sürecinin okul öncesi dönemdeki çocuklardaki duygusal ve davranışsal etkilerinin araştırılması. (C. Ş. Çukur & Ö. Yalçınkaya-Alkar), Pandemi psikolojisi içinde (ss. 17-26). Ankara: Türkiye Klinikleri.
Fujita, F., Diener, E., & Sandvik, E. (1991). Gender differences in negative affect and well-being: The case for emotional intensity. Journal of Personality and Social Psychology, 61(3), 427-434.
Galasso, V., Pons, V., Profeta, P., Becher, M., Brouard, S., & Foucault, M. (2020). Gender differences in COVID-19 attitudes and behavior: Panel evidence from eight countries. PNAS, 117(44), 27285-27291.
Garfin, D. R., Holman, E. A., & Silver, R. C. (2015). Cumulative exposure to prior collective trauma and acute stress responses to the Boston Marathon Bombings. Psychological Science, 26(6), 675-683.
Godinic, D., Obrenovic, B., & Khudaykulov, A. (2020). Effect of economic uncertainty on mental health in the COVID-19 pandemic context: Social identity disturbance, job uncertainty and psychological well-being model. International Journal of Innovation and Economic Development, 6(1), 61-74.
Göksu, Ö., & Kumcağız, H. (2020). COVID-19 salgınında bireylerde algılanan stres düzeyi ve kaygı düzeyleri. Turkish Studies, 15(4), 463-479.
Güzel, H. Ş. (2020). Yeni koronavirüs hastalığı 2019'un (COVID-19) aile bağlamında ergenler üzerindeki psikolojik etkileri. C. Ş. Çukur, & Ö. A. Yalçınkaya içinde, Pandemi Psikolojisi (s. 27-33). Ankara: Türkiye Klinikleri.
Hawryluck, L., Gold, W. L., Robinson, S., Pogorski, S., Galea, S., & Styra, R. (2004). SARS control and psychological effects of quarantine. Emerging Infectious Diseases, 10(7), 1206-1212.
Hyun, S., Hahm, H. C., Wong, G. T., Zhang, E., & Liu, C. H. (2021). Psychological correlates of poor sleep quality among U.S. young adults during the COVID-19 pandemic. Sleep Medicine, 78, 51-56.
Irawan, A. W., Dwisona, D., & Lestari, M. (2020). Psychological impacts of students on online learning during the pandemic COVID-19. KONSELI: Jurnal Bimbingan dan Konseling (E-Journal), 7(1), 53-60.
İnan, E., & Alibwaini, I. (2020). Pandemi sürecinde iyi oluşu belirleyen faktörler. C. Ş. Çukur & Ö. A. Yalçınkaya (Ed.), Pandemi Psikolojisi içinde (ss. 45-50). Ankara: Türkiye Klinikleri.
Jehn, M., Kim, Y., Bradley, B., & Lant, T. (2011). Community knowledge, risk perception, and preparedness for the 2009 influenza A/H1N1 pandemic. Journal of Public Health Management and Practice, 17(5), 431-438.
Kandemir, F. (2020). Bazı demografik değişkenler bağlamında COVID-19 pandemi neslinin dindarlık ve ölüm kaygısı ilişkisi üzerine ampirik bir araştırma. Tokat İlmiyat Dergisi, 8(1), 99-129.
Kanık, B., Solak, N., & Uluğ, Ö. M. (2020). Koronavirüs pandemisi sürecinde sosyoekonomik düzeyin ve ekonomik kaygıların psikolojik iyi oluştaki rolü. C. Ş. Çukur, & Ö. A. Yalçınkaya (Ed.), Pandemi Psikolojisi içinde (ss. 51-58). Ankara: Türkiye Klinikleri.
Karaca, N. H., Uzun, H., & Metin, Ş. (2020). The relationship between the motor creativity and peer play behaviors of preschool children and the factors affecting this relationship. Thinking Skills and Creativity, 38. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100716
Kedraka, K., & Kaltsidis, C. (2020). Effects of the COVID-19 pandemic on university pedagogy: Students' experiences and considerations. European Journal of Education Studies, 7(8), 17-30.
Kılınçel, Ş., Kılınçel, O., Muratdağı, G., Aydın, A., & Usta, M. B. (2020). Factors affecting the anxiety levels of adolescents in home‐quarantine during COVID‐19 pandemic in Turkey. Asia-Pacific Psychiatry. https://doi.org/10.1111/appy.12406.
Kring, A. M., & Gordon, A. H. (1998). Sex differences in emotion: Expression, experience and physiology. Journal of Personality and Social Psychology, 74(3), 686-703.
Lee, C. M., Cadigan, J. M., & Rhew, I. C. (2020). Increases in loneliness among young adults during the COVID-19 pandemic and association with increases in mental health problems. Journal of Adolescent Health, 67(5), 714-717.
Leggat, P. A., Brown, L. H., & Speare, R. (2010). Level of concern and precaution taking among Australians regarding travel during pandemic (H1N1) 2009: Results from the 2009 Queensland Social Survey. Journal of Travel Medicine, 17(5), 291-295.
Lerner, J. S., Gonzalez, R. M., Small, D. A., & Fischhoff, B. (2003). Effect of fear and anger on perceived risks of terrorism: A national field experiment. Psychological Science, 14(2), 144-150.
Liu, N., Zhang, F., Wei, C., Jia, Y., Shang, Z., Sun, L., . . . Liu, W. (2020). Prevalence and predictors of PTSS during COVID-19 outbreak in China hardest-hit areas: Gender differences matter. Psychiatry Research, 287. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.112921
Lopez-Nunez, M. I., Diaz-Morales, J. F., & Aparicio-Garcia, M. E. (2021). Individual differences, personality, social, family and work variables on mental health during COVID-19 outbreak in Spain. Personality and Individual Differences, 172. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110562. McKibbin, W., & Fernando, R. (2020). The economic impact of COVID-19. Baldwin . B. W. R. ve di Mauro içinde, Economics in the Time of COVID-19 (s. 1-55). London: Centre for Economic Policy Research.
Miranda, D. M., Athanasio, B. D., Oliveira, A. C., & Simoes-e-Silva, A. C. (2020). How is COVID-19 pandemic impacting mental health of children and adolescents? International Journal of Disaster Risk Reduction, 51, https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101845.
Modersitzki, N., Phan, L. V., Kuper, N., & Rauthmann, J. F. (2020). Who is impacted? Personality predicts individual differences in psychological consequences of the COVID-19 pandemic in Germany. Social Psychological and Personality Science. https://doi.org/10.1177/1948550620952576.
Morgül, E., Bener, A., Atak, M., Akyel, S., Aktaş, S., Bhugra, D., . . . Jordan, T. R. (2020). COVID-19 pandemic and psychological fatigue in Turkey. The International Journal of Social Psychiatry, 67(2) 128-135.
Niederle, M., & Vesterlund, L. (2007). Do women shy away from competition? So men complete too much? The Quarterly Journal of Economics, 122(3), 1067-1101.
Özmete, E., & Pak, M. (2020). The Relationship between Anxiety Levels and Perceived Social Support during the Pandemic of COVID-19 in Turkey. Social Work in Puplic Health, 35(7), 603-616.
Öztürk, İ., Akalın, S., Özgüner, İ., & Şakiroğlu, M. (2020). COVID-19 salgının ve karantinanın psikolojik etkileri. Turkish Studies, 15(4), 885-903.
Patrick, S. W., Henkhaus, L. E., Zickafoose, J. S., Lovell, K., Halvorson, A., Loch, S., . . . Davis, M. M. (2020). Well-being of parents and children during the COVID-19 pandemic: A national survey. Pediatrics, 146(4). https://doi.org/10.1542/peds.2020-016824.
Perrin, P. C., McCabe, O. L., Everly, G. S., & Links, J. M. (2009). Preparing for an influenza pandemic: Mental health considerations. Prehospital And Disaster Medicine, 24 (3), 223-230.
Prime, H., Browne, D. T., & Wade, M. (2020). Risk and Resilience in Family Well-Being During theCOVID-19 Pandemic. American Psychologist, 75(5), 631-643.
Rodriguez-Ray, R., Garrido-Hernansaiz, H., & Collado, S. (2020). Psychological impact and associated factors during the initial stage of the Coronavirüs (COVID-19) pandemic among the general popülation of Spain. Frontiers in Psychology, 11, 1540-153.
Salehinejad, M. A., Majidinezhad, M., E.Ghanavati, Kouestanian, S., Vicario, C. M., Nitsche, M. A., & Nejati, V. (2020). Negative impact of COVID-19 pandemic on sleep quantitative parameters, quality, and circadian alignment: Implications for health and psychological well-being. EXCLI Journal, 19, 1297-1308.
Sanderson, W. C., Arunagiri, V., Funk, A. P., Ginsburg, K. L., Krychiw, J. K., Limowski, A. R., Stout, Z. (2020). The nature and treatment of pandemic-related psychological distress. Journal of Contemporary Psychotherapy, 50, 251-263.
Sarman, A., Tuncay, S., & Sarman, E. (2020). COVID-19 pandemi sürecinde medyanın 3-18 yaş arasındaki çocuklar üzerindeki olumsuz psikolojik etkisinin önlenmesi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13 (Özel Sayı), 69-75.
Satıcı, B., Sarıcalı, M., Satıcı, S. A., & Griffiths, M. D. (2020). In tolerance of uncertainty and mental wellbeing: Serial mediation by rumination and fear of COVID-19. International Journal of Mental Health and Addiction. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00305-0.
Setbon, M., Pape, M. L., Letroublon, C., Caille-Brillet, A. L., & Raude, J. (2011). The public's preventive strategies in response to the pandemic influenza A/H1N1 in France: Distribution and determinants. Preventive Medicine, 52(2), 178-181.
Shanahan, L., Steinhoff, A., Bechtiger, L., Murray, A. L., Nivette, A., Hepp, U., Ribeaud, D., Eisner, M. (2020). Emotional distress in young adults during the COVID-19 pandemic: evidence of risk and resilience from a longitudinal cohort study. Psychological Medicine, 1-10. https://doi.org/10.1017/S003329172000241X.
Shaughnessy, J. J., Zechmeister, E. B. ve Zechmeister, J. S. (2000). Research Methods in Psychology (10th Edition). McGraw-Hill.
Smith, R. D., Keogh-Brown, M. R., & Barnett, T. (2011). Estimating the economic impact of pandemic influenza: An application of the computable general equilibrium model to the UK. Social Science & Medicine, 73(2), 235-244.
Sonderskov, K. M., Dinesen, P. T., Santini, Z. I., & Ostergaard, S. D. (2020). The depressive state of Denmark during the COVID-19 pandemic. Acta Neuropsychiatra, 32(4), 226-228.
Song, K., Xu, R., Stratton, T. D., Kavcic, V., Luo, D., Hou, F., Jiang, Y. (2020). Sex differences and psychological stress: Responses to the COVID-19 epidemic in China. BMC Pubic Health. 21(79). https://doi.org/10.1186/s12889-020-10085-w
Sturman, E. D. (2020). Coping with COVID-19: Resilience and psychological well-being in the midst of a pandemic. Journal of Social and Clinical Pscyhology, 39(7), 561-570.
Tasso, A.F., Hisli Şahin, N., & San Roman, G.J. (2021). COVID-19 disruption on college students: cademic and socioemotional implicaions. Psychological Trauma: Theory Reserach, Practice, and Policy, 13(1), 9-15.
Tekin, E. (2020). COVID-19 kaygısının motivasyon üzerindeki etkisi: Z kuşağı üzerine bir araştırma. Turkish Studies, 15(4), 1129-1145.
Thompson, R. R., Garfin, D. R., & Holman, E. A. (2017). Distress, worry, and functioning following a global health crisis: A national study of Americans’ responses to Ebola. Clinical Psychological Science, 5(3), 513-521.
Van de Velde, S., Buffel, V., Bracke, P., Van Hal, G., Somogyi, N. M., Willems, B., ... & C19 ISWS consortium#. (2020). The COVID-19 International Student Well-being Study. Scandinavian Journal of Public Health, 49(1), 114-122.
Wenham, C., Smith, J., Morgan, R., Gender and COVID-19 Working Group (2020). COVID-19: the gendered impacts of the outbreak. Lancet, 14(395), 846-848.
WHO. (2021). Coronavirus disease (COVID-19) Situation. Erişim [12.01.2021]: https://www.who.int/
Wong, L. P., & Sam, I.-C. (2010). Public sources of information and information needs. Journal of Community Health, 35, 676-682.
Yang, H., & Ma, J. (2020). How an epidemic outbreak impacts happiness: Factors that worsen (vs. protect) emotional well-being during the coronavirus pandemic. Psychiatry Research, 289, 113045-113050.
Yıldırım, M., Geçer, E., & Akgül, Ö. (2021). The impacts of vulnerability, perceived risk, and fear on preventive behaviours against COVID-19. Psychology, Health and Medicine, 26(1), 1-9.
Zheng, Y., Ma, Y., Zhang, J., & Xie, X. (2020). COVID-19 and the cardiovascular system. Natural Review: Cardiology, 17, 259-260.
YÖK. (b.t.). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi: Öğrenim düzeyine Göre Öğrenci Sayısı. Erişim [23.02.2021]: https://istatistik.yok.gov.tr/