[Fen bilgisi öğretmen adaylarının “evrim” konusundaki bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi]
İngiliz Charles Darwin’in 1859 yılında yayınlanan ve yayınlandığı andan itibaren başta Darwin’in yakın çevresi olmak üzere hemen herkesin büyük tepkisini çeken Türlerin Kökeni adlı kitapta yer alan teori, geçen 156 yıla rağmen tartışılmaya devam etmektedir (Pigliucci, 2007; Acar, 2011; Bakırcı & Çalık, 2013). Bir yanda “Fizik için Newton yasaları; Kimya için periyodik tablosu; Amerikan tarihi için Lincoln; Matematik için cebir; Sosyal çalışma programları için vatandaşlık hakları akımları ne ise biyoloji için de evrim kuramı aynı şeydir” (Özbay, 2011, 40) diyen bilim dünyası var iken diğer yanda, dünya genelinde evrim teorisine direnç gösteren büyük bir kesim bulunmaktadır. Yani teori dünya genelinde bazı kesimlerce tabulaştırılıp resmen savunulurken bazı kesimlerce de lanetlenmişçesine reddedilmektedir. Bu çelişkinin kökeninde kavramsal sorunlar olduğu düşüncesiyle bu çalışma yapılmıştır.
Determining the cognitive structures of science teacher candidates on “evolution” through word association test
This study tried to determine the conceptual comprehension of science teacher candidates on evolution. As part of this target, the Word Association Test was applied. This study was conducted with the participation of 146 teacher candidates studying in the Department of Science Education. Of the 146 teacher candidates, 89 mostly wrote the words; “evolution” (f=43), “Darwin” (f=36), and “ape” (f=10) as primary concepts in the word association test. This result illustrated that when the word “evolution” was pronounced, 61% of teacher candidates firstly remembered these three words as primary concepts. This study has demonstrated once more that there are misunderstandings and missing data on the evolutionary theory despite the past 156 years from the emergence of this theory
___
- Acar, A. (2011). Biyoloji öğretmenlerinin evrim teorisi ile ilgili görüşleri. (Unpublished Master’s
Thesis). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Annaç, E., & Bahçekapılı, H. G. (2012). Understanding and acceptance of evolutionary theory
among Turkish university students. Doguş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 1-11.
- Apaydın, Z., & Sürmeli, H. (2009). Üniversite öğrencilerinin evrime yönelik tutumları.
ilköğretim online, 8(3), 820-842. Retrieved from http://ilkogretim-online.org.tr.
- Atasoy, B. (2004). Fen öğrenimi ve öğretimi (2nd ed.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
- Bahar, M., Jonstone, A. H., & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive
structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological
Education, 33(3), 134-141.
- Bahar, M., & Özatlı, N. S. (2003). Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin
canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 75-85.
- Bakırcı, H., & Çalık, M. (2013). Adaptasyon ve doğal seçilim konusunda geliştirilen rehber
materyallerin sekizinci sınıf öğrencilerinin alternatif kavramlarının giderilmesine
etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 215-229.
- Bloom, J. W. (1989). Preservice elementary teachers' conceptions of science: science, theories
and evolution. International Journal of Science Education, 11(4), 401-415.
- Çakmak, M. (2013). Evrim teorisi tanrının varlığı için bir tehdit midir? Uludağ Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22(2), 55-81.
- Demirsoy, A. (1995). Kalıtım ve evrim. Ankara: Meteksan Matbaacılık.
- Dikmenli, M. (2010). Biology student teachers' conceptual frameworks regarding biodiversity.
Education, 130(3), 479-489.
- Ercan, F., Taşdere, A., & Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel
yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
- Findley, A. M., Lindsey, S. J., & Watts, S. (2001). the impact of religious on learning in the
science classroom. Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Association,
1-15. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED460017.pdf
- Güneş, T., Dilek, N. Ş., Demir, E. S., Hoplan, M., & Çelikoğlu, M. (2010). Öğretmenlerin kavram
öğretimi, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmaları üzerine nitel bir
araştırma. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-
13 November, Antalya.
- İrez, S., Çakır, M., & Doğan, Ö. (2007). Bilimin doğasını anlamak: evrim eğitiminde bir
önkoşul. Biyoloji Eğitiminde Evrim Konferansı. İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.
- Işıklı, M., Taşdere, A., & Göz, N. L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen
adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50-72.
- Kahyaoğlu, M. (2013). The teacher candidates’ attitudes towards teaching of evolution theory.
Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 83-96.
- Kazancı, M., Doğan Bora, N., & Katırcıoğlu, H. (2005). Investigation of meaningful level of
meiosis within students by word association test. Eurasian Journal of Educational
Research, 21, 146-154.
- Köse, E. Ö. (2009). Biyoloji 9 ders kitabında hücre ile ilgili metinlerin okunabilirlik düzeyleri.
Journal of Arts and Sciences, 12, 141-150.
- Köse, E. Ö. (2010). Biyoloji öğretmenlerinin ve öğrencilerinin dini inanışları ve evrim teorisine
karşı tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 189-200.
- Kozalak, G., & Ateş, A. (2014). Üniversite fen bilimleri birinci sınıf öğrencilerinin evrim
teorisini kabul düzeyleri. Asya Öğretim Dergisi, 2(1-Özel), 135-148.
- Kurt, H., & Ekici, G. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının bağımsız kelime ilişkilendirme testi
ve çizme-yazma tekniğiyle “osmoz” kavramı konusundaki bilişsel yapılarının
belirlenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and
History of Turkish or Turkic, 8(12), 809-829.
- MEB (Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı) (2005). İlköğretim Fen ve
Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu 6., 7. ve 8. Sınıflar. Ankara: Devlet Kitapları
Müdürlüğü.
- Miller, J. D., Scott, E. C. & Okamoto, S. (2006). Science communication: Public acceptance of
evolution. Science, 313, 765-766.
- National Research Council (1996). National science education standards. Washington, DC:
National Academy Press.
- Özbay, H. E. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık seviyeleri ile evrimi anlamaları
arasındaki ilişki (Malatya İli Örneği). (Unpublished Master’s Thesis). İnönü Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Özdemir, O. (2008). Biyoloji öğretmen adaylarının evrim teorisini benimseme ve anlama
güçlüklerinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(354), 19-27.
- Pigliucci, M. (2007). The evolution-creation wars: Why teaching more science just is not
enough. McGill Journal of Education, 42(2), 285-306.
- Sönmez, S., Gümüş, İ., & Kurt, M. (2012). Türk eğitim sisteminde evrim. Ekev Akademi Dergisi,
16(51), 229-246.
- Şimşek, C. L., & Tezcan, R. (2008). Factor influence the development of children’s ideas about
science concepts. Elementary Education Online, 7(3), 569-577.
- Taşdere, A., Özsevgeç, T., & Türkmen, L. (2014). Bilimin doğasına yönelik tamamlayıcı bir
ölçme aracı: Kelime ilişkilendirme testi. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği, Fen
Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 129-144.
- Williams, J. D. (2009). Belief versus acceptance: Why do people not believe in evolution. Science
& Society, 31(11), 1255-1262.
- Yetişir, M. İ., & Kahyaoğlu, M. (2010). Pre-service teacher’ attitudes toward teaching of
evolution theory. Procedia Social and Behavioral Science, 2, 1720-1724.
- Yılmaz, K., & Çolak, R. (2011). Kavramlara genel bir bakış: kavramların ve kavram
haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi/a look at concepts: Investigation of concepts
and concept maps from pedagogical perspective. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 15(1), 185-204.
- Yüce, Z., & Önel, A. (2015). Fen öğretmen adaylarının bilimin doğasını anlamaları ve evrim
teorisini kabul düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 10(15), 857-872.