Pınar AKKUŞ, Seher Cesur KILIÇASLAN

277

TÜRKİYE'DE HETEROPATRİARKAL SİSTEM BASKISI ALTINDA LGBTİ'LERİN SOSYAL HİZMET İHTİYAÇLARI

Bu çalışma, Türkiye'de LGBTİ'lere (lezbiyen, gey, biseksüel, trans, interseks) yönelik etkili sosyal hizmet uygulamasının gerekliliklerini saptamak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Tıpkı diğer kırılgan gruplar/azınlıklar gibi, LGBTİ'ler de pek çoğu ekonomik temelli olan barınma, eğitim, sağlık, istihdam, sosyal güvenlik, kişisel güvenlik gibi temel ihtiyaçlarını karşılamakta sorunlar yaşamakta ve bu sorunları aşmak için desteğe ihtiyaç duymaktadır. Ancak, LGBTİ'ler toplumun heteropatriarkal yapısından kaynaklı cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliğine dayanan ayrımcılıktan dolayı kurumsal destek alabilecekleri mekanizmalardan dışlanmaktadır. Türkiye'de, kırılgan/desteğe ihtiyaç duyan kişilere sosyal hizmet sağlamakla yükümlü birincil kurum olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın LGBTİ'lerin sorunlarını gündemine almadığı, onları ekonomik ve sosyal sorunlar karşısında yalnız bıraktığı görülmektedir. Çalışmada, tüm bireyler gibi LGBTİ'ler de sosyal hizmetlerden yararlanma hakkına sahip olmaları esasına dayanılarak, sosyal politika alanında karar vericilerin ve sosyal hizmet sağlayıcıların onları dikkate almalarının zorunluluğu üzerinden hareket edilmiştir. Farklı yaşam dönemlerinde karşılaştıkları psiko-sosyal sorunları çözme noktasında ağırlıklı olarak enformel ağlardan faydalandıkları bilinen LGBTİ'lere karşı devletin sosyal hizmet/destek kapsamındaki yükümlülükleri belirlenmeye çalışılmış ve yaşanan güçlükleri aşmaya yönelik önerilerde bulunulmuştur

Social Service Requirements of LGBTIs Living Under The Pressure of Heteropatriarchal System In Turkey

This study aims to define the requirements of effective provision of social services to LGBTIs (lesbian, gay, bisexual, transgender and intersex) in Turkey. Similar to other vulnerable groups/minorities, LGBTIs are also faced with challenges in meeting their basic necessities, most of which has an economic base such as housing, education, health, employment, social security, personal security, and need support to overcome these problems. However, as a result of discrimination based on sexual orientation or gender identity originating from the heteropatriarchal structure of the society, LGBTIs are excluded from the mechanisms where they can receive institutional support. In Turkey, it is seen that the Ministry of Family and Social Policies, the primary institution responsible for providing social services to those who are vulnerable/need support, does not put the problems of LGBTIs on its agenda and leaves them marginalized vis-à-vis economic and social problems. In the present study, considering the fact that LGBTIs have the right to enjoy social services as anyone else, the necessity of social policy decision makers and social service providers to take them into account is taken as a point of departure. Furthermore, it is aimed to determine the government's liabilities within the context of providing social services/support to LGBTIs, who are known to resort to informal networks mainly to solve their psycho-social problems at different phases of their lives, and several suggestions to overcome the current challenges are made
PDF

___

  • AGİT (2016), Nefret Suçu Yasaları: Pratik Kılavuz. Erişim Mayıs 22, 2016, http://www.kaosgldernegi.org/resim/yayin/dl/nefret_suu_yasalari___ turke.pdf.
  • Amnesty International (2011), 'Ne Bir Hastalık Ne de Bir Suç' Türkiye'de Lezbiyen, Gey, Biseksüel ve Trans Bireyler Eşitlik İstiyor (Londra: Uluslararası Af Örgütü Yayınları). Erişim Ekim 22, 2016, https://www. amnesty.org.tr/uploads/Docs/lgbt-raporu-tr240.pdf.
  • Anayasa (1982), Kanun Numarası: 2709, Resmi Gazete Tarihi: 9/11/1982, Sayısı:17863 (Mükerrer).
  • Aytekin İnceoğlu, A. (2015), "Nefret Suçları Yasal Düzenlemeye Kavuştu mu?" Güncel Hukuk Dergisi (Ocak 2015/1-133) 36-38.
  • Berghan, S. (2015), "Türkiye'de Trans Kadın Mahpuslar" Hapishanede Engelli Yabancı LGBTİ Olmak (İstanbul: Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği): 101-104.
  • Brennan-Ing, M./Karpiak, S./Seidel, L. (2011), Health and Psychosocial Needs of LGBT Older Adults (New York: AIDS Community Research Initiative of America/ACRIA).
  • Brotman, S./Ryan, B./Cormier, R. (2003), "The Health and Social Service Needs of Gay and Lesbian Elders and Their Families in Canada", The Gerontologist (Cilt 43, Sayı.2) 192-202.
  • Burwick, A./Gates, G./Baumgartner, S./Friend, D. (2015), Human Services for Low-Income and At-Risk LGBT Populations: The Knowledge Base and Research Needs, U.S. Department of Health&Human Services. Erişim Ağustos 07, 2015, http://www.acf.hhs.gov/sites/default/files/opre/lgbt_hs_ project_brief_final_508compliant_122414_0.pdf.
  • Buz, S. (2009), "Eşcinsellere Yönelik Sosyal Hizmet" Erol, Ali (Haz.), Anti- Homofobi Kitabı: Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma (Ankara: Ayrıntı Basımevi): 113-114.
  • Buz, S. (2011), "Lezbiyen Gey Biseksüel Transseksüel Travesti Bireylerle Sosyal Hizmet", Toplum ve Sosyal Hizmet(Cilt 22, Sayı.2) 137-148.
  • Cesur Kılıçaslan, S./Işık (Kılıçaslan), T (E). (2015), "Being LGBTI In Turkey: A Social Structure-Based Appraisal", International Journal of Arts&Sciences (IJAS) International Conference for Social Sciences and Humanities, May 26-30, 2015(Boston, ABD: Harvard University).
  • Davy, Z. (2010), "United Kingdom" Stewart, C. (Düz.), The Greenwood Encyclopedia of LGBT Issues Worldwide (Santa Barbara, California: Greenwood Press): 439-452.
  • Demirbaş, H. B. (2015), LGBTİ Mahpusların Güncel Sorunları (İstanbul: Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği).
  • Demirbaş, H. B. (2016), Türkiye'de LGBTİ Mahpus Olmak (İstanbul: Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği).
  • Devlet Memurları Kanunu (1965), Kanun Numarası: 657, Resmi Gazete Tarihi: 23/07/1965, Sayısı: 12056.
  • Ensonhaber (2009), Türkiye'de 7 Milyon Eşcinsel Var. Erişim Kasım 1, 2014, http://www.ensonhaber.com/yasam/7/turkiyede-231630-milyon-escinsel- var.html.
  • Fullmer, E. M. (2006), "Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Aging" Morrow, D. F./Messinger, L. (Düz.), Sexual Orientation and Gender Expression in Social Work Practice Working with Gay, Lesbian, Bisexual, and Transgender People (New York: Columbia University Press): 284-303.
  • Goverment Equalities Office (2011), Working for Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Equality: Moving Forward. Erişim Ağustos 10, 2015, https:// www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/ file/206347/lgbt-action-plan.pdf.
  • Güner, U./Kalkan, P./Öz, Y./Özsoy, E.C./Söyle, F. (2011), Türkiye'de Cinsel Yönelim veya Cinsiyet Kimliği Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu, (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi).
  • Gürler, C. (2010), "Nefret Suçları ve İş Hayatı" Ankara Barosu Dergisi (Cilt 68, Sayı.1) 259-274.
  • Haviland, W.A./Prins, H.E.L./Walrath, D./McBride, B. (2008), Kültürel Antropoloji (İstanbul: Kaknüs Yayınları).
  • Helsinki Yurttaşlar Derneği (2011), Unsafe Haven: The Security Challenges Facing LGBT Asylum Seekers and Refugees in Turkey. Erişim Ekim 27, 2016, http://www.hyd.org.tr/attachments/article/89/unsafe_haven_2011. pdf.
  • Herek, G. M. (1990). The Context of Anti-gay Violence Notes on Cultural and Psychological Heterosexism.Journal of Interpersonal Violence, 5(3), 316-313.
  • Hürriyet (2002), Karım Lezbiyen Kızımı Bana Verin. Erişim Şubat 17, 2015, http://www.hurriyet.com.tr/index/ArsivNews.aspx?id=56669.
  • IFSW, The International Federation of Social Workers (2014), Sexual Orientation and Gender Expression. Erişim Ağustos 07, 2015, http://cdn. ifsw.org/assets/ifsw_102638-5.pdf.
  • İş Kanunu (2003), Kanun Numarası: 4857, Resmi Gazete Tarihi: 10/06/2003, Sayısı:25134.
  • Kabacaoğlu, G. (2015). Gey ve Lezbiyenlerde Açılma Süreci: Nitel Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • KadınaYönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi-İstanbul Sözleşmesi (2012), Karar Sayısı: 2012/2816, Resmi Gazete Tarihi: 08/03/2012, Sayısı: 28227 (Mükerrer).
  • Kaos GL (t.y.), Sık Sorulan Sorular (Ankara: Ayrıntı Basımevi).
  • Kaos GL (2012), "Nefret Suçları Kimin Sorunu? LGBT Bireyler, Nefret Söylemi ve Medyadaki Temsili" İnceoğlu, Yasemin(Der.), Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları (İstanbul: Ayrıntı Yayınları): 289-306.
  • Kaos GL (2016), Sağlık Bakanlığı İçin LGBT Hakları El Kitabı (Ankara). Erişim Mayıs 24, 2016, http://www.kaosgldernegi.org/resim/yayin/dl/ saglik_bakanligi_iin_lgbt_haklari_el_kitabi.pdf
  • Karadağ, N. (2008), Cinsel Azınlıkların Bireysel Hakları (İstanbul: XII Levha Yayınları).
  • Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği (t.y.), "Görünmeyen Gerçeklik": Eşcinsel ve Biseksüel Erkek Seks İşçileri-Bir Ön Çalışma. Erişim Ekim 27, 2016, http://www.kirmizisemsiye.org/Dosyalar/ GorunmeyenGerceklik.pdf.
  • Kurtoğlu, A. (2013), "Cinsiyet ve Cinselliğin İnşası: Türk Medeni Kanunu'nda Cinsiyet Değiştirme ve Cinsel Vatandaşlık", Şeker, Berfu (Haz.), Başkaldıran Bedenler (İstanbul: Metis Yayınları): 116-137.
  • Küntay, E./Çokar, M. (2007), Ticari Seks Medya Dosyası, (İstanbul: Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği/CETAD). Erişim Mayıs 22, 2016, http://www.ikgv.org/sws_dosyalar/CETAD_resimli.pdf.
  • Lambdaistanbul Eşcinsel Sivil Toplum Girişimi (2006), Ne Yanlış, Ne de Yalnızız Bir Alan Araştırması: Eşcinsel ve Biseksüellerin Sorunları. Erişim Nisan 23, 2016, http://www.lambdaistanbul.org/s/wp-content/ uploads/2013/02/ne-yanlis-ne-de-yalniziz.pdf.
  • Lambdaistanbul LGBTT Dayanışma Derneği (2010), "İt iti ısırmaz " Bir Alan Araştırması: İstanbul'da Yaşayan Trans Kadınların Sorunları. Erişim Ekim 24, 2016, http://www.kaosgldernegi.org/resim/kutuphane/dl/trans_anket_ kitabi_grafikli.pdf.
  • LGBTT Hakları Platformu (2009), LGBTT Bireylerin İnsan Hakları Raporu 2008 (Ankara: Ayrıntı Basımevi).
  • Lehrman, N. (2005), "Homosexuality: Some Neglected Considerations", Journal of American Physicians and Surgeons (Cilt: 10, Sayı.3) 80-82.
  • LİSTAG LGBT Aileleri İstanbul Grubu (t.y.), Eşcinsel ve Biseksüel Bireylerin Aileleri ve Arkadaşları İçin Bir Rehber. Erişim Ekim 24, 2016, https:// listag.files.wordpress.com/2015/03/ebbar_turkce_web.pdf.
  • LİSTAG Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans, İnterseks Bireylerin Aileleri ve Yakınları Derneği (2016), Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans, İnterseks Bireylerin Aileleri ve Yakınları Derneği Tüzüğü. Erişim Ekim 24, 2016, https://listag.org/dokumanlar/.
  • Medeni Kanun Kanun (2001), Numarası: 4721, Resmi Gazete Tarihi: 08/12/2001, Sayısı: 24607.
  • National Resource Center on LGBT Aging (2015), Age-Friendly Inclusive Services: A Practical Guide to Creating Welcoming LGBT Organizations(New York: SAGE/Services and Advocacy for GLBT Elders).
  • Okutan, N. (2010), Eşcinsellere Yönelik Tutumlar: Cinsiyetçilik, Romantik İlişkilerle İlgili Kalıpyargılar ve Yetişkin Bağlanma Biçimleri Açısından Bir Değerlendirme (Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji -Sosyal Psikoloji- Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
  • Onur, B. (1997), Gelişim Psikolojisi: Yetişkinlik-Yaşlılık-Ölüm (Ankara: İmge Kitabevi).
  • Öner, A. (2015), Beyaz Yakalı Eşcinseller (İstanbul: İletişim Yayınları).
  • Özen, E. (2010), "Turkey" Stewart, C. (Düz.), The Greenwood Encyclopedia of LGBT Issues Worldwide (Santa Barbara, California: Greenwood Press): 427-437.
  • Public Health England (2014), Promoting the Health and Wellbeing of Gay, Bisexual and Other Men Who Have Sex With Men. Erişim Ağustos 10, 2015, https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/ attachment_data/file/339041/MSM_Initial_Findings__GW2014194.pdf.
  • Selek, P. (2001), Maskeler, Süvariler, Gacılar (İstanbul: Aykırı Araştırma).
  • Sheafor, B. W./Horejsi, C. J. (2014), Sosyal Hizmet Uygulaması: Temel Teknikler ve İlkeler (Ankara: Nika Yayınevi).
  • Sınar, H. (2013), Türk Hukukunda Nefret Suçlarına İlişkin Yasal Düzenleme Çalışmaları. Erişim Mayıs 22, 2016, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ maruhad/issue/viewFile/5000001567/5000000649.
  • Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği (t.y.), Sosyal Hizmet Mesleğinin Etik İlkeleri ve Sorumlulukları. Erişim Ağustos 07, 2015, http://www. shudernegi.org/?pnum=42&pt=+Etik+%C4%B0lke+ve+Sorumluluklar.
  • SPoD Sosyal Politikalar, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (2011), Yeni Anayasa Yapım Süreci ve İçeriğine Dair Görüşler. Erişim Temmuz 28, 2015, https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/Anayasa%20_ Goruslerii_SPoD.pdf.
  • SPoD Sosyal Politikalar, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (2012), Eşcinsel Evliliklere Evet. Erişim Ağustos 02, 2015, http:// www.spod.org.tr/turkce/escinsel-evliliklere-evet/.
  • Stevens, H. (2011), Gey ve Lezbiyen Yazını (İstanbul: Sel Yayıncılık).
  • Turkeygay.Net (t.y.), Eşcinseller İçin Türkiye Rehberi & LGBT Portalı. Erişim Temmuz 14, 2015, http://www.turkeygay.net/turkce/turkeygay.html.
  • Türk Ceza Kanunu (2004), Kanun Numarası: 5237, Resmi Gazete Tarihi: 12/10/2004, Sayısı: 25611.
  • Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu (2016), Kanun Numarası: 6701, Resmi Gazete Tarihi: 20/04/2016, Sayısı: 29690.
  • UNODC (2009), Özel İhtiyaçlara Sahip Mahpuslar Üzerine El Kitabı (İstanbul: Ceza Adaleti Kitapları Dizisi/Birleşmiş Milletler Yayını).
  • U.S. Department of Health&Human Services (2014), Advancing LGBT Health and Well Being, LGBT Issues Coordinating Committee 2014 Report. Erişim Ağustos 10, 2015, http://www.hhs.gov/sites/default/files/ dhhs-lgbt2014annualreport.pdf.
  • Yılmaz, V. (2014), "Sosyal Yurttaşlığı 'Açmak': Sosyal Politikalarda LGBTİ Hakları Yaklaşımına Doğru" Altuntaş, Betül (Düz.), Dezavantajlı Gruplar ve Sosyal Politika (Ankara: Nobel): 95-110.
  • Yılmaz, V./Demirbaş, H. (2015), "TBMM'de LGBT Hakları Gündeminin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi", Alternatif Politika (Cilt: 7, Sayı.2) 237-263.
  • Zastrow, C. (2013), Sosyal Hizmete Giriş (Ankara: Nika Yayınevi).
  • Zastrow, C./Kirst-Ashman, K. (2014), İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre I: Bebeklik-Çocukluk-Ergenlik (Ankara: Nika Yayınevi).
  • Zastrow, C./Kirst-Ashman, K.K. (2015), İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre II: Yetişkinlik-Yaşlılık (Ankara: Nika Yayınevi).
Eğitim Bilim Toplum-Cover
  • ISSN: 1303-9202
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

POLİTİK AKTÖRÜN FENOMENOLOJİSİ

Ramazan GÜNLÜ

TÜRKİYE VARLIK FONU'NUN KURULUŞ AMAÇLARI VE YAPISI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Meltem KAYIRAN

İŞYERİNDE ÖĞRENME: YENİ EĞİLİMLER VE PERSPEKTİFLER

Tara FENWİCK

TÜRKİYE'DE HETEROPATRİARKAL SİSTEM BASKISI ALTINDA LGBTİ'LERİN SOSYAL HİZMET İHTİYAÇLARI

Pınar AKKUŞ, Seher Cesur KILIÇASLAN

OECD PISA TÜRKİYE VERİSİ KULLANILARAK YAPILAN ARAŞTIRMALARIN METODOLOJİK TARAMASI

Caner ÖZDEMİR