LKOKUL TARİH DERS KİTAPLARINDA HIRİSTİYAN TOPLULUKLARIN ALGILANMA BİÇİMİNDE FARKLILAŞMALAR MEŞRUTİYET DÖNEMİNDEN CUMHURİYETİN iLK YILLARINA

Bu çalışma, II. Meşrutiyet Dönemi’nden Cumhuriyet’in ilk yıllarına uzanan süreçte yazılan ilkokul tarih ders kitaplarında Hristiyan toplulukların algılanma biçiminde ortaya çıkan farklılaşmaları irdelemektedir. Söz konusu süreçte yaşanan olayların Osmanlı azınlıklarının düşmanlık beslenen topluluklar haline gelmesine olan etkileri, egemen ideolojinin ve eğitimcilerin bu olayları tarih öğretimine ne şekilde yansıttıkları ise araştırmanın temel hareket noktasıdır.

Differentiation in The Perception Style of Christian Communities in Primary School History Textbooks: From Constitutional Period to First Years of Republic

Bu çalışma, II. Meşrutiyet Dönemi'nden Cumhuriyet'in ilk yıllarına uzanan süreçte yazılan ilkokul tarih ders kitaplarında Hristiyan toplulukların algılanma biçiminde ortaya çıkan farklılaşmaları irdelemektedir. Söz konusu süreçte yaşanan olayların Osmanlı azınlıklarının düşmanlık beslenen topluluklar haline gelmesine olan etkileri, egemen ideolojinin ve eğitimcilerin bu olayları tarih öğretimine ne şekilde yansıttıkları ise araştırmanın temel hareket noktasıdır.

___

  • Ahmed Halid, Bizim Tarih, İlk Mekteb Üçüncü Sınıfları İçin, İstanbul,1341, 1925 (Miladi), Üçüncü Tab’ Amedi Matbaası, 72 s. (Y)
  • Ahmed Refik, Tarih Okuyorum, Mekâtib—i İbtidaiye Devre—i Ulâ ve Mekatib—i Sultaniye ikinci sınıflarına mahsus olmak üzere son programa göre tertib edilmiştir. İstanbul 1332 (Rumî), 1916 (miladî), Kitabhane—i İslâm ve Askerî, 3.Tab’, 92 s. (M)
  • İhsan Şerif, Tarihte İlk Adım, Bir ve iki dershaneli ve muallimli mekteblere mahsus, Birinci Kısım, İstanbul 1331 1915, Matbaa—i Amire, 69 s. (K)
  • İhsan Şerif, Tarihte İlk Adım, Bir ve iki dershaneli ve muallimli mekteblere mahsus, İkinci Kısım, İstanbul 1331 1915, Matbaa—i Amire, 68 s. (L)
  • İhsan Şerif, Çocuklara Tarih—i Umumî, Mekâtib—i İbtidaiye, Devre—i Aliye, İkinci Sene, İkinci Kısım: Kurun—ı Cedîde, İstanbul 1334 (Rumi), 1918 (Miladi), Kanaat Matb., 64 5. (F)
  • İhsan Şerif, Çocuklara Tarih Dersleri, Mekâtib—i İbtidaiye, Devre—i Ulâ, İkinci Sene 3. tab’, İstanbul 1334, 1918 (Miladi), Kanaat Kütüphanesi, 63 s. (N)
  • İhsan Şerif, Cumhuriyet Çocuklarına Tarih Dersleri, İlk Mekteb Beşinci Sınıf, İstanbul 1926, Amedi Matbaası,123 5. (C)
  • İhsan Şerif, Çocuklara Tarih Dersleri, İstanbul, 1331 (Rumi), 1915 (J), Bilumum mekatib—i sultaniye ve ibtidaiyede tedris edilmek üzere Maarif Nezareti tarafından birinci kabul edilmiştir. Kanaat Matbaası, 80 5. (J)
  • Mehmed Fuad Köprülü, Millî Tarih, Devre—i Mutavassıta İkinci Sene, İstanbul 1337 (Rumi), 1921 (Miladi), Kanaat Kitabhanesi, Birinci Tab’, 62 (Ş)
  • Mehmed Asım—Ahmed Cevad; Anadolu Yavrusunun Kitabi—Tarih, Mekatib—i İbtidaiyenin Dördüncü Sınıflarına Mahsusdur. Devre—i Mutavassıta, İkinci Sene, İstanbul Matbaa—i Orhaniye 1334 (Rumi), 1918 (T)
  • Midhad Sadullah—Abdürrauf Memduh—Ahmed Halid, Küçük Mekteblilere Tarih Dersleri, Devre—i Mutavassıta ikinci sene.Üçüncü kısım.İstanbul 1339 (Rumi), 1923 (Miladi), Orhaniye Matbaası, 64 (R)
  • Akşin, S.(2007), “Tarih Öğretimimizde Temel Paradigma Sorunu”, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları—Buca Sempozyumu (29 Eylül—1 Ekim 1994), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss.62—68
  • Arıkan, Z. (1985), “Tarihçilik ve Tarih Anlayışı”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul, İletişim Yayınları, c.Vl, ss. 1583— 1594
  • Aytekin, H. (1991), İttihat ve Terakki Dönemi Eğitim Yönetimi, Ankara, Gazi Üniv. Yay.
  • Baymur, A.F. (1941), Tarih Öğretimi, Ankara, Ulus Basımevi.
  • Doğan, N. (1994), Ders Kitapları ve Sosyalleşme (1876—1918), İstanbul, Bağlam Yayınları
  • Ersanlı, B. (2006), Tarih ve İktidar, İstanbul, İletişim Yayınları, 2.bs.
  • Güvenç, B. (1998), “Tarihi Perspektifte Kimlik Sorunu Özdeşimlerini Belirleyen Bazı Etkenler”, Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki’ Sorunu— 2. Uluslararası Tarih Kongresi 8-10 Haziran 1995-İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss. 23—29
  • Karal, E. Z. (1977), “Tanzimat’tan Bugüne Kadar Tarihçiliğimiz”, Felsefe Kurumu Seminerleri—III (13—15 Kasım 1975), Ankara, Felsefe Kurumu Yayınları, ss.255—259
  • Kavcar, C. (1974), İkinci Meşrutiyet Devrinde Edebiyat ve Eğitim 1908—1923, Ankara, A.Ü. Eğitim Fk. Yayınları.
  • Kongar, E. (1977), “Yaygın Tarihçilik ve Sorunları”, Felsefe Kurumu Seminerleri—III (13—15 Kasım 1975), Ankara, Felsefe Kurumu Yayınları, ss.392—403
  • Koullapadis, L.G. (2007), “Türkiye’de Tarih Ders Kitapları ve UNESCO’nun Önerileri”, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları—Buca Sempozyumu (29 Eylül—1 Ekim 1994), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 85.273—282
  • Lewis, B. (1960), “Türkiye’de Taıihçilik ve Millî Uyanış”, Türk Yurdu, sayı:285 (Haziran), ss.9-12
  • Maarif Nezareti (1913), Mekâtib—i İbtidaiye Ders Müfredatı, İstanbul, Matbaa—i Amire.
  • Maarif Nezareti (1915), Mekâtib-i İbtidaiye—i Umumiye Talimatnamesi, İstanbul, Matbaa—i Amire.
  • Milas, H. (2005), Türk ve Yunan Romanlarında “Öteki ve Kimlik, İstanbul, İletişim Yayınları
  • Milas, H. (2007), “Türkiye’de Etnosantrik Tarihçiliğin Pratik Sonuçları”, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları—Buca Sempozyumu (29 Eylül—1 Ekim 1994), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss. 123—132
  • Satı El Hursî (1910), “Tarih Tedrisinin Usül—i Esasiyesi”, Tedrisât—ı İbtidaiye Mecmuası, sene: 1, sayı:8, 1326, ss.92—98
  • Şirin, İ. (2001), “Osmanlı Tarih Yazıcılığının Tarihi Gelişimi”, Pax Otomana Studies in Memorian Prof. Dr. Nejat Göyünç, Editör: Kemal Çiçek, Sota— Yeyin Türkiye yayınları, Haarlem—Ankara, ss.543—579
  • Tekeli, İ. (1998), “Tarih Yazıcılığı ve Öteki Kavramı Üzerine Düşünceler”, Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki’ Sorunu- 2. Uluslararası Tarih Kongresi 8—10 Haziran l995—İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ss. 1—6
  • Tunçay, M. (1977); “İlk ve Orta Öğretimde Tarih”, Felsefe Kurumu Seminerleri—lll (13—15 Kasım 1975), Ankara, Felsefe Kurumu Yayınları, ss.276—285
  • Türker, N. T. (2002), “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Tarih Öğretimi ve Ders Kitaplarına Genel Bir Bakış”, Toplumsal Tarih, sayı: 105 (Eylül), ss. 50—53
  • Yuvalı, A. (1987), “Cumhuriyet döneminde tarih öğretimi”, Türk Kültürü, sayı:29l (Temmuz), ss.389—397