Kuralsız ve baskıcı emek rejimine bakarken: İnşaat sektöründe işçi sağlığı ve iş güvenliği
işçi sınıfının daha az ücretlerle, daha fazla çalıştığı, çalışma saatlerinin belirsiz olduğu, güvencesiz ve güvensiz çalışma yaşamının tali değil, geleneksel üretim yapısının yerini alan asli emek rejimi haline geldiği bir süreç yaşanmaktadır. Bu sürecin önemli bir boyutu da, i$çi sağlığı ve iş güvenliği konusunda emekçi sınıfların kazammlannı kaybetmesi, daha fazla ve daha şiddetli iş kazaları ve meslek hastalıklarının kurbanı olmasıdır. Önada ciddi bir sınıf savaşımı bulunmakta ve bu savaşta sayısız erkek ve kadın işçi yaşamını kaybetmektedir. Emek ve sermaye arasındaki ilişkiye bakıldığında ise, emekçi sınıfların pek çok kazanımını kaybettiği, kapitalizmin kuralsız, esnek ve baskıcı çalışma koşullarının, taşeronlaşmayı asli bir ürelim şekli haline getirdiği görülmektedir. Söz konusu süreçler baskıcı bir emek rejimi bağlamında incelenmelidir. İnşaat sektörü de. kuralsız, düzensiz, esnek ve taşerona dayalı üretim yapısıyla artık geneli daha fazla yansıtan bir sektör haline gelmiştir. Toplam istihdamdaki payı yüzde 6-7 düzeyinde kalan inşaat sektörünün, toplam ölümlü iş kazalarındaki payı yaklaşık üçte bir oranında olup, yılda ortalama 350 işçinin yaşamını yitirdiği bu sektör, ölümle sonuçlanan iş kazalarında ilk sırada yer almaktadır. Bu yazıda emek sermaye çelişkisi bağlamında işçi sağlığı ve iş güvenliği incelenmiştir. Kuralsız, esnek ve taşerona dayalı üretimin giderek hakim hale geldiği gerçeği vurgulanmış, inşaat sektörü özelinde emek sermaye çelişkisinin en yoğun hissedildiği alanlardan işçi sağlığı ve iş güvenliği alanına yoğunlaşılmış. inşaat sektöründeki iş kazaları ve meslek hastalıkları verileri değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler ışığında işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sınıf mücadelesinin en temel bileşenlerinden birisi olduğu vurgulanmıştır.
Focusing on deregulated and despotic labour regime: Health and safety in consturiction industry
Current conditions of working life arc characterized as decreasing wages while increasing and undefined working hours and these insecure and unsafe characteristics of the working life means that traditional or essential structure of capitalist production replaced by these subordinate (or secondary) forms of production. Another point it should be pointed thai, working classes have been loosing their rights and they have been victim of high number of severe and fatal occupational accidents and deseases. In fact, there is an appearent class struggle on the scene and capitalism has transforming its fundamental forms of production into subordinate forms such as irregular, inordinate, "flexible", despotic and subconractoring and/or ouisourcing based tonus for years. These course of events should be ascertained from the view of oppressive (or despotic) labour regime conceptual framework. Construction industry has become a sector which reflects the whole characteristics of capitalism with its irregular, inordinate structure and contingent forms of work based on subconracting. Morever, construction industry's share in total workforce is nearly 6 or 7 percent while it is responsible nearly 35 percent of total fatal occupational accidents and with an average 350 yearly fatalities the industry ranks first among all industries. In this paper, occupational health and safety is ascertained under the guidance of labour and capital antagonism. Irregular, inordinate, flexible, despotic and subconractoring and/or outsourcing based forms as prevalent and dominant characteristics of todays capitalism and their effects on occupational health and safety are ascertained and discussed. Construction industry is chosen as a focal point to reveal labour and capital antagonism in form of occupational accidents and deseases, statistical figures upon accidents are examined, analyzed and discussed. From the view of these evaluations, the importance of occupational health and safety as an essential element of class struggle is emphasized.
___
- Akboğa Ö. / Baradan S. (2011), "Asbestin İnşaat Sektöründeki Yeri ve Maruziyetin Önlenmesi", Türkiye Mühendislik Haberleri, 469-6/2011-5.
- Akpınar, T. (2010), "Türkiye'ye Yönelik Kaçak İşgücü Göçü" Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü SBF Dergisi, 65-3: 2-22.
- Altundaş, E. (2011), "Kapitalist Üretim Tarzı ve İş Kazaları" Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi 40: 11-17.
- Barış, Y. İ., Akay H. ve Emri S. (2007), Türkiye'de Asbest ve Erionit ile İlgili Hastalıklar, Toraks Dergisi, Cilt:8, Ek 1.
- Berlinguer, G. (2000), "İş ve Sağlık İle İlişkili Mesleki Durumlar" Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 3:41-44.
- Çarıkçı, M. N. (2011), "İş Kazaları Analizi" İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 2011:5-10
- Duman, E. / Hamzoğlu, O. (2011) "İstanbul'da Bir Şantiyede Çalışanların İş Kazalarının İzlemi" Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 40: 35-42
- Eğitim Sen (2012) "Eğitim Örgütleri Kesintili Eğitime Karşı Basın Toplantısı Düzenledi!" başlıklı basın açıklaması, http://www.egitimsen.org.tr/icerik. php?vazi id=4024 (Erişim tarihi: 6.03.2012).
- Engels, F(1997) Kişisel Gözlemlerden ve Sağlıklı Kaynaklardan, İngiltere'de Emekçi Sınıfların Durumu, Eriş Yayınlan, Birinci Baskı, Ankara, Sayfa 176-206 (Friedrich Engels'in Die Lage der arbeitenden Klasse in England (1845)
- Etiler, N. (2011), "Özelleştirmeler ve İş Kazaları" Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 40: 17-26
- Gürcanlı, G. E., (2006). İnşaat Şantiyelerinde Bulanık Kümeler Yardımıyla İş Güvenliği Risk Analizi Yöntemi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
- ILO, (2001), The construction industry in the twenty-first century: Its image, employment prospects and skill requirements, Geneva: International Labour Office.
- Ladou, J. (2002), "ABD'de İş sağlığının yükseliş ve düşüşü" Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 9: 44-53 (Çeviren: Mustafa N. İlhan).
- Lingard, H. / Rowlinson, S. (2005), Occupational Health and Safety in Construction Project Management Sayfa 35-36, (Oxon: Spon Press 1. Baskı).
- Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi Editoryası (2011), "Editör'den" Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi Sayı 40: 1.
- Müngen, U. (1993) Türkiye'de İnşaat İş Kazalarının Analizi ve İş Güvenliği Sorunu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
- Mütevellioğlu, N. (2009) "Türkiye'de Çalışma Sürelerinin Uzaması ve Ölümlü İş Kazalarında Artış" Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 32-8-15
- Ostry, A. S. / Spiegel, J. M. (2004), "Küreselleşmenin Hizmet Sektörü ve Sağlık Sektörü İşgücüne Etkileri - Emek Piyasası Ve İstihdamın Güvensizliği" International Journal off Occupational And Environmental Health 10:368-374 (Çeviren ve aktaran Etiler. N, (2005) Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 25: 7-11).
- Özdemir, A. M. (2008) "Belirsizliğin Düzenleyici Etkisi: Taşeronluk Müessesesi Üzerine Saptamalar" Toplum ve Hekim, 23(4): 263-268.
- Özdemir, G. Y. (2001), "Küreselleşme ve İşçi Sağlığı Çalışmanın Ekonomi Politiği Üzerine Notlar" Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi 6:2-5.
- Özdemir, G. Y. (2010), "Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma" Çalışma ve Toplum, 4: 35-50
- Seçkin, O. (2012). "İkinci Cumhuriyetin eğitim sistemi adım adım kuruluyor" Komünist Dergisi, 2012, 347: 6-7
- Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistikler
- Tokgöz, G.. (2007), Türkiye'ye Yönelik Düzensiz Göçler ve Göçmenlerin İnşaat Sektöründe Enformel İstihdamı (Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Kesin Raporu, Proje Numarası: 2007 0908001. Rapor Tarihi: 10.07.2008)
- Türkiye İstatistik Kurumu İstatistikler
- Uluslararası İşçi Ofisi (2004), Göçmen İşçilerin Çalışma Koşulları Uluslararası İşçi Konferansı, 92. Oturum, 2004 -Cenova Rapor 6: Küresel Ekonomide Göçmen İşçiler Konusuna Genel Bir Bakış, Bölüm 3, "Göçmen İşçilerin Çalışma Koşullarından. (Çeviren:Akıl, H., (2005) Meslekte Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 25: 12-16)
- ISSN: 1303-9202
- Yayın Aralığı: 4
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kuralsız ve baskıcı emek rejimine bakarken: İnşaat sektöründe işçi sağlığı ve iş güvenliği
Çalışma mekanının rasyonelleşmesi: Plazalar ve açık tarz bürolar
Kaza değil cinayet: Zonguldak Taşkömürü Havzası'ndaki taşeron ocaklarda işçi ölümleri
Avrupa'da işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında yeni gelişmeler ve mücadeleler