EKONOMİK KRİZ VE TÜRK SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ: YETERLİ KORUMA SAĞLAYABİLDİK Mİ?

Çalışma, Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin son ekonomik krize nasıl yanıt verdiğini, gelir güvencesi sağlama ve sağlık hizmetlerine erişim özelinde sorgulamayı amaçlamaktadır. Gelir güvencesi sağlama, aktif ve pasif işgücü politikaları ile sınırlı tutulmuştur. Sağlık hizmetlerine erişim ise sosyal güvenlik ve sağlık alanındaki reformlar çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, önce küresel ekonomik kriz ve etkileri üzerine kısa bir giriş yapılmakta, ardından küresel ekonomik krizin Türkiye ekonomisine etkileri makroekonomik göstergeler, işgücü piyasası eğilimleri, gelir dağılımı ve yoksulluk boyutlarıyla incelenmektedir. Devamında, Türk sosyal güvenlik sisteminde yakın dönemde gözlenen dönüşüme ve dönüşümün amaçladığı hedeflere ulaşıp ulaşmadığına kısaca yer verilmektedir. Türkiye'de kriz döneminde gelir güvencesi ve sağlık hizmetlerine erişimin ayrıntılı bir şekilde tartışıldığı bölüm, Türk sosyal güvenlik sistemindeki dönüşümün hem gelir güvencesi hem de sağlık hizmetlerine erişim yönünden gerekli korumayı sağlamada yetersiz kaldığı sonucuna varmaktadır.

Economic Crisis and Turkish Social Security System: Could We Provide Adequate Protection?

This study aims to investigate how Turkish social security system has responded to the recent economic crisis in terms of income security and access to health services. Income security is restricted with the active and passive labour force policies. Access to health services is evaluated as part of reforms on social security and health sector. Firstly a short assessment is made on the global economic crisis and its effects, then the effects of the crisis on the Turkish economy is evaluated in terms of macroeconomic status, workforce market trends, income distribution and poverty. Then, the transformation of the Turkish social security system and the question of whether it has achieved its aims or not is discussed shortly. The study discusses how Turkish social security system has responded to the recent economic crisis in terms of income security and access to the health services widely and concludes that it has been insufficient in providing adequate protection against both the income security and access to the health services.

PDF

___

Akbulak, S. ve Akbulak, Y. (2004). "Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler", Sosyal Güvenlik Kurumlarının Kaynak Sorunları ve Çözüm Önerileri. (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları, No:17, Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması): 1-213
Bağımsız Sosyal Bilimciler (2009), Türkiye'de ve Dünyada Ekonomik Bunalım, 2008-2009. (İstanbul:Yordam Kitap).
Başbakanlık (2005), Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Ankara
Boratav, K. (2011), 2010'da Kuşbakışı Dünya Ekonomisi, Birgün Gazetesi, 4 Ocak.
Cutler, David M./ Knaul, Felicia/Lozano, Rafael/Mendez, Oscar/Zurita,
Beatriz (2002), Financial Crisis, Health Outcomes and Ageing: Mexico in 1980s and 1990s, Journal of Public Economics (Cilt:84) 279-303.
Çelik, A. (2006). "Sosyal Güvenlik 'Reform'unun Gerekçeleri ve Gerçekler". TES-İŞ Dergisi, 53-59.
DPT (2005), Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar 2006. 17 Ekim 2005.
DPT (2008), Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar 2009. 17 Ekim 2008.
DPT (2010), Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar 2011. 15 Ekim 2005.
Erdoğdu, S. ve diğerleri (2009). "Yuvarlak Masa Toplantısı: Sosyal Politikanın Neresindeyiz?". Mülkiye (Cilt:XXXIII, Sayı:263) 78-79 . Erol, H. (2009). "Türkiye'de Genç İşsizliği Sorunu". Sosyal Politikada Güncel Sorunlar. Yay.Haz. Esin P. ve diğerleri. (Ankara:Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Sosyal Politika Araştırma ve Uygulama Merkezi), 173- 190.
Gökbayrak, Ş. (2010). "Türkiye'de Sosyal Güvenliğin Dönüşümü", Çalışma ve Toplum (Cilt:25, Sayı:2) 141-162.
Güler, B.A. (2005). Sosyal Devlet ve Yerelleşme. http://www.yayed.org.tr/ resimler/ekler/fa0860e83a4c3a7_ek.pdf (erişim tarihi 5 Ocak 2010).
Güzel, A. (2006), Yasa Tasarısının Genel Değerlendirmesi, Çalışma ve Toplum (Cilt:8, Sayı:1) 171-178.
Güzel, A. (2007). "Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yapılandırma: Nedenler ve Amaçlar". Sosyal Güvenliğin Yeniden Yapılandırılması Semineri 7-8 Aralık 2006 Ankara. (Ankara:Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu), 23-40.
Güzel, A.Okur, Ali R.Caniklioğlu, N.(2010), Sosyal Güvenlik Hukuku. (İstanbul:Beta Basım Yayım Dağıtım, 13. Bası).
ILO (2010a), World Social Security Report: Providing Coverage in Times of Crisis and Beyond 2010-2011. (Geneva:Social Security Department). ILO (2010b), Global Employment Trends. Geneva.
ILO (2010c), Global Employment Trends for Youth: Special Issue on The Impact of The Global Economic Crisis on Youth. Geneva.
ILO (2010d), World of Work Report 2010: From One Crisis to the Next? (Geneva: International Institute of Labour Studies).
İŞKUR (2009), Faaliyet Raporu 2009. Ankara.
İŞKUR (2010), 2010 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu. Ankara.
Kapar, R. (2004), Taslak Metne İlişkin Eleştiriler: "Sosyal Güvenlik Sisteminde Reform Önerisi", Sendikal Notlar (Sayı:23), Petrol-İş.
Musgrove, P. (1987), "The Economic Crisis and Its Impact on Health and Health Care in Latin America and the Caribbean", International Journal of Health Services, (Cilt:17, Sayı:3) 411-441.
OECD (2008), Growing Unequal?: Income Distribution and Poverty in OECD Countries, Geneva.
OECD (2010a), OECD Factbook 2010: Economic, Environmental and Social Statistics, (Geneva:OECD Publishing).
OECD (2010b). Health Data 2010. Frequently Requested Data. http://www. oecd.org/topic/0,3699,en_2649_37407_1_1_1_1_37407,00.html, erişim tarihi 18 Şubat 2011.
OECD (2011), Society at a Glance 2011: OECD Social Indicators, Geneva Öz E. (2008), Ulusal Hanehalkı Cepten Sağlık Harcamalarının Finansmanda Dikey Hakkaniyet Açısından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, (Ankara:Hacettepe Üniversitesi).
Özsuca, Ş.T. (2003). "Küreselleşme ve Sosyal Güvenlik Krizi". Ekonomik Yaklaşım Dergisi, (Cilt:14, Sayı:48) 25-44
Öztürk, O. ve Çelik, A. (2008). Sosyal Güvenlikte Hak Kaybı Dönemi. (Ankara:Türk Tabipleri Birliği Yayınları)
Saraç, C. (2009). "Yeni Sosyal Güvenlik Yasası Reform Mu, Deform Mu?" 10. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Kitabı. (Ankara: Türk-İş - Pamukkale Üniversitesi) 55-83.
SGK (2009), Eylül İstatistik Bülteni. (http://www.sgk.gov.tr, erişim tarihi 20 Nisan 2011).
SGK (2011), 2010 Yılı Aralık Ayı Sağlık İstatistikleri, (http://www.sgk.gov.tr, erişim tarihi 20 Nisan 2011).
Sönmez, M. (2011), Paran Kadar Sağlık: Türkiye'de Sağlığın Ticarileşmesi, (İstanbul:Yordam Kitap).
Talas, C. (1990), Toplumsal Politika. (Ankara:İmge Kitabevi).
TEPAV, UNICEF ve Dünya Bankası (2009), Ekonomik Kriz Türkiye'de Ailelerin Refahını Etkiliyor (http://www.tepav.org.tr/upload/ files/1271243687r8014.Ekonomik_Kriz_Turkiye_de_Ailelerin_Refahini_ Etkiliyor__Anket_Ozeti_.pdf, erişim tarihi 10 Nisan 2011).
TÜİK (2010), Haber Bülteni: 2007-2008-2009 Hanehalkı Tüketim harcamaları Bölgesel Sonuçları, Sayı:213.
TÜİK (2011a), Haber Bülteni: Hanehalkı İşgücü Araştırması 2010 Aralık Dönemi Sonuçları (Kasım, Aralık 2010, Ocak 2011), Sayı:58.
TÜİK, (2011b), Haber Bülteni: Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2009, Sayı:41.
TÜİK, (2011c), Haber Bülteni: Sağlık Harcama İstatistikleri, 2008, Sayı:34. .
Tükel, R. (2010), "Sağlıkta Dönüşümde Son Aşamaya Doğru: Hastanelerin Yeniden Yapılandırılması ve Yeni Finansman Modeli", Toplum ve Hekim (Sayı:25) 230-236.
Türk-İş (2005). Sosyal Güvenlik Raporu. http://www.turkis.org.tr/source.cms. docs/turkis.org.tr.ce/docs/file/sr103.pdf (erişim tarihi 20 Mayıs 2011).
TTB Etik Kurulu (2009), Hekimlerin Değerlendirmesi ile Performansa Dayalı Ödeme, (Ankara:TTB Yayınları).
WHO (2005), World Health Report: Make Every Mother and Child Count. Geneva.
Yang, Bong-Min/Prescott, Nicholas/Bae, Eun Young (2001), "The impact of Economic Crisis on Health-Care Consumption in Korea", Health Policy and Planning, (Cilt:16, Sayı:4) 372-385.
Yeldan, E. ve Köse, A.H. (1999). "Türk Sosyal Güvenlik Sisteminin Yapısal Sorunları Üzerine Gözlemler", Mülkiye, (Cilt:XXIII, Sayı:217) 87-96.
Yenimahalleli Yaşar, G. (2011). "Health Transformation Programme in Turkey: An Assesment". International Journal of Health Planning and Management (Cilt:26, Sayı:2) 110-133.
Yenimahalleli Yaşar, G. ve Uğurluoğlu, E. (2011). "Can Turkey's General Health Insurance System Achieve Universal Covarage?". International Journal of Health Planning and Management (Cilt:26, Sayı:3) 282-295.
Yılmaz, H.H. (2007), İstikrar Programlarında Mali Uyumda Kalite Sorunu: 2000 Sonrası Dönem Türkiye Deneyimi, TEPAV Yayını, 20.

ISSN: 1303-9202
Başlangıç: 2003
Yayıncı: EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI