Triticum dicoccoides ile Triticum durum melezlerinin $F_4$ neslinde ve ebeveynlerinde RAPD yöntemiyle genotip relirlenmesi

Buğday insan beslenmesinde önemli bir bileşendir. Bu nedenle buğdayın kalite ve kantitesini artırmak için birçok ıslah çalışması yapılmaktadır. Bugün genotipik yapıların gözlemini mümkün kılan çeşitli moleküler markörler kullanımdadır. Bu araştırmada, makarnalık buğday (Triticum durum) ve yabani buğday (Triticum dicoccoides) ekonomik beslenme ve yüksek protein içeriği açısından önemleri nedeniyle kullanıldı ve bu türlerin hibritleri RAPD markırları kullanılarak analiz edildi. Yirmi RAPD primerinin ön analiz sonuçlarına dayalı olarak önemli bantlar veren 6 primer (OPA-02, OPA-04, OPA-06, OPB-03, OPB-04, OPB-05) genetik polimorfizmi ve genotipleri belirlemek için seçilip kullanıldı. Elektroforetik bantlar Kluster yöntemine göre (jump) analiz edildi. Türler arasındaki genotip uzaklıklar dendogramlarla belirlendi. Araştırma sonucunda, Triticum dicoccoides’ in diğer kültür ebeveynleri ve melez döllerinden ayrı bir grup oluşturduğu gözlendi. Bu veriler gelecek ıslah çalışmaları için bir temel oluşturmaktadır.

Genotype identification of the $F_4$ generations and parents in the Triticum dicoccoides and Triticum durum hybrids by using RAPD markers

Wheat is an important element of the human diet. For this reason, in order to increase the quality and the quatity of the wheat, many breeding studies are breing carried out. Today, the various molecular markers that enables the observation of the genotype structures are in use. In this research, the durum wheat (Triticum durum) and wild wheat Triticum dicoccoides were used because of their economical and dietary importance and high protein content respectively. Their hybrid offsprings were analyzed by using RAPD markers. Six primers providing significant bands (OPA-02, OPA-04, OPA-06, OPB-03, OPB-04, OPB- 05) were selected and used in RAPD analysis to determine the genetic polymorphism and identifying the genotypes, based on preliminary results of 20 RAPD primers. The electrophoretic data were analyzed by cluster method (Jump). Genotype distances among the species were revealed by dendograms. According to the results, it was determined that T. dicoccoides formed an other group different from the cluster parents and hybrid offsprings. This data forms a basis for the future breeding studies.

PDF

___

Cadalen, T., Boeuf, C., Bernard, S., Bernard, M. 1997. An Intervarietal molecular marker map in Triticum aestivum L. Em. Thell. and comparison with a map from wide cross. Theor. Appl. Genet.. 94:367-377.
Castagna, R., Maga, G., Perenzim, M., Heun, M., Salamini, F.. 1994. RFLP-based genetic relationships of Einkorn wheats. Theor. Appl. Genet.. 88:818-823.
Cao, W., G. Scoles, P. Hucl, R.N. Chibbar. 1999. The use of RAPD analysis to classify Triticum accessions. Therotical and Applied Genetics, 98 (3-4): 602-607.
Çobanoğlu, G., F. Gürel, Ş. Arı, E. Arıcan, N. Gözükırmızı.1994. Arpa germplazmının moleküler düzeyde tanımlanması, s.93-98, v:2. Tarla Bitkileri Kongresi (1994) Bildirileri , İzmir.
Çölkesen, M. 1995. Harran ovasında buğday tarımı ve sorunları üzerine yapılan araştırma ve gözlemler. Harran Üni., Zir. Fak. Der., 1 (1): 117-131.
Demir, İ., S. Yüce, G. Bilgen, B. Tanyolaç, İ. Oğuz. 1999. Bazı genotiplerin tanımlanmasında DNA parmak izleri üzerinde araştırmalar. DPT Proje No:97 DPT 06, İzmir.
Doyle, J.J. and J.L. Doyle. 1990. Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus, 12: 465-472.
Fahima, T., G.L. Sun, A. Behavar, T. Krugman, A. Beiles, E. Nevo. 1999. RAPD polimorphism of wild emmer wheat populations, Triticum dicoccoides, in Israel. Therotical and Applied Genetics. 98 (3-4): 434-447.
Gallego, F.J. and I. Martinez. 1986. Molecular typing of rose cultivars using RAPDs. Journal of Horticultural Science. 71(6):901-908.
Linnert, G..1997. DNA Marker in der Pflanzenzüchttung. In: Odenbach, W., Biologische Grundlangen der Pflanzenzüchtung. S. 334-347.
Lüleci, G., M. Sakızlı, Ö. Alper. 2000. DNA Amplifikasyonu (Polimeraz Zincir Reaksiyonu, PCR) s. 72-73. In: Renkli Genetik Atlası, Nobel Tıp Kitapevleri Ltd. Şti., İstanbul.
McDonald, M.B., L.J. Elliot, P.M. Sweeney, R.H. Ellis(ed.), M. Black (ed.), A.J. Murdoch (ed.) T.D. Hong.1995. DNA extraction from dry seeds for RAPD analyses. Basic and applied aspects of seed biology. Proceedings of the Fifth International Workshop on Seeds on 10-15 September .Pages: 747-753. UK.
Nei, and Li,. 1979. Mathematical model for studying genetic variation in terms of restriction endonucleases. Proc Natl Acad Sci USA. 76:5269-5273.
Ordon, F. 1998. Markergestützte Selektion in der Resistenzzüchtung beim Getreide-unter besonderer Berücksichtigung des Pathosystems Gerste (Hordeum vulgare L.)- Bymoviren (BaMMV, BaYMV, BaYMV-2). Shaker Verlag.131. Aachen.
Staub, J.B., F.C. Serquen, M. Gupta. 1996. Genetic markers, map construction, and their application in plant breeding. Hort Science. 31(5): 729-740.
Tosun, M. ve M. Altınbaş. 1999. Makarnalık buğday (T. durum Desf.) ile yabani tetraploid buğday (T.dicoccoides Korn.) melezlerinde tanede protein oranı için genotipik varyabilite ve heterosis. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36:1-2-3.
Turgut, İ., S. Yüce, R. Marquar. 1984. Protein Contents and Aminoacid Pattern of Turkish Wild Wheats. Plant Research and Dev.,19.7-13.
Üstün, A., R.L. Smith, A. Gülümser. 1996. Moleküler markörler ve bitki ıslahında kullanımları. O.M.Ü.Z.F. Dergisi. 11(2):249-263.
Vierling, RA. and Nguyen, HT. 1992. Use of RAPD markers to determine the genetic diversity of diploid wheat genotypes. Theor Appl Genet. 84: 835-838.