Giresun kenti parklarının peyzaj tasarım kriterleri açısından incelenmesi

Amaç: Giresun kenti parklarını çevresel ilişkiler, ulaşım olanakları, fonksiyonel alan kullanımı, donatılar, bitkilendirme, fonksiyonel bitki kullanımı ve park kullanımı ile çok yönlü olarak değerlendirmek, nitel ve nicel özelliklerin tespiti ile halkın ihtiyaçları bakımından yeterliliklerinin ortaya konulabilmesi çalışmanın ana ilgi odağıdır. Materyal ve Yöntem: Arazi gözlem ve değerlendirme formu yardımıyla Giresun’da yer alan 43 adet park yerinde incelenerek puanlanmıştır. Parklar tasarım kriterlerine verilebilecek toplamda 540 puan üzerinden sıralamaya tabi tutulmuş, birbirleri ile kıyaslanmış ve parklar nesnel bir şekilde yorumlanabilmiştir. Ayrıca literatür bilgileri ışığında parklar sınıflandırılmış olup (24 çocuk bahçesi, 14 mahalle parkı, 4 kent parkı ve 1 spor alanı), önerilen standart değerler açısından yeterlilikleri de tablosal veri halinde sunulmuştur. Araştırma Bulguları: Parklarının 33’ünde çocuk oyun ekipmanlarında yaş grupları açısından çeşitliliğin, 22’sinde kapalı oturma birimlerinin, 13’ünde aydınlatma elemanın, 9’unun giriş noktalarında rampa vb. sağlanmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca sayısal olarak park alanı gereksiniminin karşılanmadığı, bazı parklarda bakımsızlık ile gölge ihtiyacının karşılanamamasının rahatsızlık yarattığı, tüm parklar içinse toplam puan ortalamasının 191.1 (%35.3) olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Sonuç olarak; mevcut durumda gözlenen eksiklikler ile kente özgü yeni bir tasarım rehberinin gerekliliği ortaya konulmuş, geleceğe yönelik yerel yönetimler veya tasarımcılara yardımcı olabilecek öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Açık ve yeşil alanlar, Giresun, Parklar, Kentsel tasarım

The examination of Giresun city parks in terms of landscape design criteria

Objective: The main objective of this study was to evaluate Giresun city parks from various aspect such as environmental relations, transportation possibilities, utilization of functional area, equipments, planting, utilization of functional plants and utilization of the park, determine the qualitative and quantitative characteristics thereof and demonstrate their competence in requirements of the people. Material and Methods: The parks were ranked out of 540 points that could be given to the design criteria and compared with each other so that many parks could be evaluated objectively. Furthermore, the parks were classified in the light of literature information (24 playgrounds, 14 neighborhood parks, 4 city parks and 1 sports field), and their competence were provided in terms of recommended standard values in tabular data. Results: It was determined that in 33 of the parks, there was no variety in terms of age groups in children's playground equipment while there were no units such as indoor seating, lighting elements and ramps at the entrance points in 22, 13 and 9 of the city's parks, respectively. Furthermore, it was detected that the number of parking space requirement was not enough to meet the requirements and squalidity as well as the lack of shade in some parks lead to discomfort, and the total score average for all parks was calculated to be 191.1 (35.3%). Conclusion: Consequently, the requirement for a new city-specific design guide was revealed by virtue of the deficiencies found in the current situation and recommendations that can help local governments or designers for the future were developed.

Keywords:

Open-green spaces, Giresun, Parks, Urban design,

PDF

___

Akdoğan, G., 1974. Bahçe ve peyzaj sanatı tarihi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:536.
Akduman, D. G., 2012. Van Kenti Parklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Van, 91 s.
Arın, Ö., 2010. Bitkisel Tasarımın Görsel Açıdan Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma: Bursa Soğanlı Botanik Parkı Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 337 s.
Bahadır, B., 2014. Parklarda Erişilebilirliğin Engelliler Açısından İrdelenmesi: İstanbul-Göztepe 60. Yıl Parkı Örneği. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 225 s.
Baştürk, Ö., 2000. Peyzaj Tasarım Kriterleri Açısından, Açık Mekanlarda İnsan-Çevre Etkileşimi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 132 s.
Bektaş, A., 2010. Bursa İli Kent Parklarının Reşat Oyal Kültürparkı Soğanlı Botanik Parkı Ve Merinos Parkı Örneklerinde Peyzaj Tasarım Kriterlerine Göre İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 163 s.
Boyacı, E., 2010. Ülkemizde Kent Parkı İşlevlerini Belirleyen Etmenler. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 107 s.
Coşaner, M., 2009. İstanbul İli Şişli İlçesinde Bulunan Bazı Parkların Peyzaj Tasarım İlkeleri Açısından İrdelenmesi. Namık Kemal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 211 s.
Çelik, M., 2013b. Kent Parklarının Görsel Peyzaj Algısının Denizli İli Örneğinde İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 178 s.
Farshi, R., 2011. Tebriz Kenti Kuhistan Parkı Peyzaj Tasarımı. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 183 s. GBİŞM, Giresun Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü., 2018. Giresun İli İlave Ve Revizyon Uygulama İmar Planı.
Gündüz, O., 1986. Kentlerde Yol Ağaçlaması, Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü Kentlerimizde Yol ve Meydan Ağaçlamaları Konulu Araştırmanın Özeti, Yayın No:U3.
HGM, Harita Genel Müdürlüğü., 2018. Türkiye Mülki İdare Sınırları. (Web sayfası: https://www.hgk.msb.gov.tr/uind-23-turkiye-mulki-idare-sinirlari.html) (Erişim tarihi: Kasım 2018).
İltar, G., 2016. Giresun Evleri. Giresun Valiliği İl Özel İdaresi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, 304 s.
Kızılaslan, S., 2007. Trabzon Kenti Park Ve Bahçelerinin Peyzaj Tasarım Kriterleri Açısından İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 147 s.
Kızıldere, A. E., 2009. Sanat Akımları Açısından Türkiye Ve Diğer Ülkelerdeki Başlıca Parklar (19. Yüzyıl – 21. Yüzyıl Arası). İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 267 s.
Mamuti, M., 2010. Yi He Yuan (Summer Palace Parkı) Koruma Çalışmalarının Peyzaj Tasarımı Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 97 s.
MGM, Meteoroloji Genel Müdürlüğü., 2018a. Giresun Uzun Yıllar Tüm Parametreler Bülteni (1960-2017). Ankara.
MGM, Meteoroloji Genel Müdürlüğü., 2018b. Giresun Uzun Yıllar Tüm Parametreler Bülteni (2007-2017). Ankara.
Olgun, R., 2018. Niğde Kenti Açık Ve Yeşil Alanlarına Yönelik Stratejik Hedeflerin Belirlenmesi Ve Planlama Stratejilerinin Geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi, Doktora Tezi, Antalya, 302 s.
Özdemir, B., 2013. Konya İlinde Bulunan Bazı Kent Parklarının Kullanıcı Tercihleri Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 81 s.
Özkır, A., 2007. Kent Parkları Yönetim Modelinin Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, Ankara, 187 s.
Sarıkaya, M., 2007. Göksu Parkı’nın (Eryaman-Ankara) Mevcut Kullanımı Ve Kullanıcı Beklentilerinin İrdelenmesi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 152 s.
TSE, Türk Standartları Enstitüsü., 2012. TS 12576 - Şehir İçi Yollar - Kaldırım Ve Yaya Geçitlerinde Ulaşılabilirlik İçin Yapısal Önlemler Ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları.
TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu., 2016. 31 Aralık 2016 Tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Ankara.
Uzun, S., 2005. Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti; Gölcük Ormaniçi Dinlenme Alanı Ve İnönü Parkı Örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Bolu, 104 s.
Yıldırım, C., 2011. Antalya Kenti İçindeki Parklarda Yer Alan Donatı Elemanlarının Estetik Ve Fonksiyon Açısından Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 144 s.
Yorulmaz, A., 2006. Harikalar Diyarı Parkının Kullanıcı Profili Ve Beklentilerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 80 s.
Yörük, İ., B. Gülgün & B. Türkyılmaz, 2005. Akhisar ilçesi kentsel alan kullanım değişiminin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ege Üniv. Ziraat. Fak. Derg., 42(3): 171-182.