Ege Üniversitesi öğrencilerinin arı ürünlerine yönelik farkındalığı ve tüketim tercihleri

Amaç: Türkiye’de talebi gün geçtikçe artan arı ürünlerine yönelik yeterli üretim ve tüketim verilerinin olmayışı, sektörün durumu ve geleceği açısından ciddi bir eksiklik oluşturmaktadır. Bu nedenle alan bazında yapılacak özgün çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırmada Ege Üniversitesi öğrencilerinin arı ürünlerine yönelik farkındalığı ve tüketim tercihlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Yöntem: Ege Üniversitesindeki 12 fakülteden 380 lisans öğrencisi ile 2019 yılında anket yapılmıştır. Çalışmada öğrencilerin sosyo-ekonomik özellikleri, bal tüketme durumları, bal çeşit tercihleri, diğer arı ürünlerini tüketme durumları ve tercih nedenleri araştırılmıştır. Sayım ile elde edilen veri gruplarını karşılaştırmak amacıyla Ki-kare testi yapılmıştır. Değişkenlerin normal dağılışa uygunluğu Kolmogorov-Smirnov testi ile belirlenmiştir. Normal dağılış göstermeyen sürekli değişkenler için gruplar arasında fark olup olmadığının belirlenmesinde; iki değişken için Mann Whitney U testi, üç ve üzeri değişkenlerde ise Kruskal-Wallis testi uygulanmıştır. Araştırma Bulguları: Üniversite öğrencilerinin %75.79’unun bal tükettiği ve aylık ortalama bal tüketiminin 297 gram olduğu belirlenirken, %24.21’inin bal tüketmediği saptanmıştır. Öğrencilerin balı en fazla kahvaltılık olarak tükettikleri belirlenmiştir. Öğrencilerin %50’sinden fazlasının diğer arı ürünleri hakkında bilgi sahibi oldukları, ancak pek tüketmedikleri belirlenmiştir. Sonuç: Günümüzde kaliteli arı ürünleri hakkında öğrencilerin farkındalığının ve tüketiminin artırılması için bu ürünlerin farklı platformlarda tanıtılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bal, arı ürünleri, tüketim tercihleri, farkındalık

Awareness and consumption preferences of Ege University students for bee products

Objective : The lack of production and consumption statistics for bee products whose demand is increasing day by day in Turkey, constitutes a serious deficiency for such an important sector. Therefore, a study was conducted and the objective of this study was to determine the awareness and consumption preferences of Ege University Students for bee products Material and Methods: A survey in 2019 was conducted with 380 students from 12 faculties at Ege University in Izmir. Students' socio-economic characteristics, bee produsts consumption preferences and reasons were investigated. Chi-square test was used to analyze the data. Conformity of variables to normal distribution was determined by Kolmogorov-Smirnov test. It was tested whether the variables showed normal distribution, and the Mann-Whitney U test and the Kruskal-Wallis test are used. Results: It was found that the average monthly consumption of honey was 297 grams per student. It was determined that 75.79% of the students consumed honey but the rest did not.consume(24.21%) . It was determined that the students consume honey mostly for breakfast. It was also found that more than 50% of the university students had information about other bee products, but they did not consume these products. Conclusion: Today, bee products should be promoted on different platforms in order to increase students' awareness and consumption of these products.

Keywords:

honey, bee products, consumer preferences, awareness,

PDF

___

Aytop, Y., C. Akbay & H. Meral, 2019. Consumers behaviour towards bee products consumption in the centre district of Kahramanmaras province. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(2): 449-455. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.561320
Baki, F., G. Saner, H. Adanacıoğlu & D. Güler, 2017. Türkiye’de süzme çam balına yönelik tüketici tercihlerinin konjoint analizi: İzmir ili örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2): 50-57, ISSN:2149-9314.
Batt, P.J. & A. Liu, 2012. Consumer behaviour towards honey products in Western Australia. British Food Journal, 114(2): 285-297. https://www.doi.org/10.1108/00070701211202449
Bölüktepe, F.E. & S. Yılmaz, 2008. Arı ürünlerinin bilinirliliği ve satın alınma sıklığı. Uludağ Arıcılık Dergisi, Mayıs, 8(2): 53-62, e-ISSN 2687-5594.
Doğaroğlu, M., 2009. Modern Arıcılık Teknikleri, Balparmak Özel Basım, Tekirdağ, 270 s.
FAO, 2020. Livestock primary. (Web sayfası: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QL) (Erişim tarihi: Mayıs 2020).
Gürer B & E. Akyol , 2018 Tüketicilerin Bal Tüketiminde Gıda Güvenilirliği Bilincinin İncelenmesi: Niğde İli Örneği, Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(10): 1303-1310. https://doi.org/10.24925/turjaf.v6i10.1303-1310.1744
Gyau, A., C. Akalakou, A. Degrande & A. Biloso, 2014. Determinants of consumer preferences for honey in the Democratic Republic of Congo. Journal of Food Products Marketing, 20(5): 476-490. https://doi.org/10.1080/10454446.2013.807405
Karahan Ş. & G.Ö. Özbakır, 2020. Güneydoğu Anadolu’da arıcılık faaliyetlerinin ve bal tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4): 1148-1158. https://doi.org/10.30910/turkjans.775427
Kavas, A., 1987. Gıda seçimi ve tüketimi: davranışsal yaklaşım. Gıda Sanayi Dergisi,1(2): 18-22, ISSN:2587-1587. Landau S. & B. Everitt, 2004. A Handbook of Statistical Analyses Using SPSS. Chapman & Hall/CRC Press LLC, ISBN:1-58488-369-3, 339 pp.
Marangoz, M. & Z. Tayçu Dolu, 2019. Tüketicilerin arı ürünlerine ilişkin bilgi ve güven düzeyleri ile satın alma davranışlarının araştırılması. Uludağ Arıcılık Dergisi, 19(2): 110-125. https://doi.org/10.31467/uluaricilik.537602
Merdan, K. & İ. Durmuş, 2018. Bayburt ölçeğinde arı ürünleri tüketim tercihlerini etkileyen faktörler üzerine bir değerlendirme. Social Sciences Studies Journal, 4(16): 1102-1112. https://doi.org/10.26449/sssj.492
Mutlu, C., M. Erbaş & S.A. Tantul, 2017. Bal ve diğer arı ürünlerinin bazı özellikleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Akademik Gıda Dergisi, 15(1): 75-83. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.306074
Newbold, P., 1995. Statistics for Business and Economics. Prentice Hall International Editions, 867 pp.
Niyaz, Ö.C. & N. Demirbaş, 2017. Arı ürünleri tüketicilerinin genel özellikleri ve tüketim tercihleri: Çanakkale ili örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(2): 255-262. https://doi.org/10.24181/tarekoder.369470
Onuç, Z., A. Yanar, G. Saner & D. Güler, 2019. Arıcılık faaliyetinin ekonomik yönü üzerine bir analiz: İzmir-Kemalpaşa ilçesi örneği/Türkiye. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56(1): 7-14. https://doi.org/10.20289/zfdergi.420370
Onuç, Z., 2020. Ege Üniversitesi Öğrencilerinin Arı Ürünlerine Yönelik Farkındalığı ve Tüketim Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 80 s.
Özdamar, K., 2015. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Cilt 1, Seçkin Yayınları, Ankara, 603 s.
Özmen, N. & E. Alkın, 2006. Balın antimikrobiyal özellikleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Uludağ Arıcılık Dergisi, 6(4): 155-160., e-ISSN 2687-5594.
Paydaş, M., 1999. Türkiye’de Bal Endüstrisinde Pazarlama Stratejileri ve Tüketici Davranışı. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Bölümü, (Basılmamış) Doktora Tezi, Edirne, 109 s.
Saner, G., B. Yücel, M. Yercan, B. Karaturhan, S. Engindeniz, F. Çukur & M. Kösoğlu, 2011. Organik ve Konvansiyonel Bal Üretiminin Teknik ve Ekonomik Yönden Geliştirilmesi ve Alternatif Pazar Olanaklarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Kemalpaşa İlçesi Örneği-(Üretici-Tüketici-Firma Düzeyi). Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın No: 195, ISBN: 978-975-407-333-1, Ankara, 173 s.
Sarıöz, P. 2006. “Arı Biziz, Bal Bizdedir” Dünden Bugüne Türkiye’de Arıcılık, Balparmak, Stil Yayıncılık, 1. Baskı, Aralık, 192 s.
Silici, S., 2019. Honeybee products and apitherapy. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 7(9): 1249-1262. https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i9.1249-1262.2141
Soylu, M. & S. Silici, 2018. Üniversite öğrencilerinin bal tüketim tercihleri. International Journal of Human Sciences, 15(1): 386-398. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i1.5255
Şahinler, N., S. Çetinkaya & N.Ö. Toy, 2021. Uşak ilinde arı ürünlerinin tüketim durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1): 155-162. https://doi.org/10.37908/mkutbd.824699
Şengül, Z., 2020. Ege Bölgesinde Arıcılık Yapan İşletmelerin Sürdürülebilirlik Yönünden Değerlendirilmesi. T.C. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, (Basılmamış) Doktora Tezi, İzmir, 223 s.
T.C. Resmî Gazete, 2020. Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği. Tebliğ No: 2020/7, Sayı: 31107.
TÜİK, 2019. Hayvancılık istatistikleri. (Web sayfası: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr) (Erişim tarihi: Ocak 2021).
Viuda-Martos, M., Y. Ruiz-Navajas, J. Fernandez-Lopez & J.A. Perez-Alvarez, 2008. Functional properties of honey, propolis and royal jelly. Journal of Food Science, 73(9): 117-124. https://doi.org/10.1111/j.1750-3841.2008.00966.x
Zhang, M., 2018. Consumer Attitudes and Behaviour Towards Honey in China. Ghent University, Rural Development, (Published) Master Thesis, China, 65 pp.