Sağlık Çalışanlarının Profesyonel Yaşam Kalitesi ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının İncelenmesi

Amaç: Bu çalışma sağlık çalışanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile profesyonel yaşam kaliteleri arasındaki ilişki ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve yöntem: Tanımlayıcı türde olan araştırma 317 hekim ve hemşire ile yapılmıştır. Çalışmada katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu” ve “Çalışanlar için Yaşam Kalitesi Ölçeği” ve “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin analizinde ANOVA testi; pearson korelasyon analizi ve Tukey testi kullanılmıştır. Bulgular: Fiziksel aktivite puanlarının erkeklerde kadınlara göre daha yüksek olduğu, sağlık sorumluluğu puanlarının hemşirelerde hekimlere kıyasla anlamlı olarak daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Çalışma süreleri 6 ay-5 yıl çalışma süresi olan sağlık çalışanlarında kendini gerçekleştirme puanları en düşük iken, yoğun bakım çalışanlarının fiziksel aktivite ve stres yönetimi puanları dâhili ve cerrahi branşlara göre, beslenme puanları dâhili branşlara göre istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha düşük tespit edilmiştir. Merhamet memnuniyeti düzeyleri 6 ay-5 yıl çalışma süresi olanlarda en düşük, aylık 4 ve altında nöbet tutanlarda en yüksek, hemşirelerde hekimlere göre ve erkeklerde kadınlara göre daha yüksek bulunmuştur. Merhamet yorgunluğu düzeyleri de 5 yıl ve altında çalışan grupta en yüksek iken, ayda 4 nöbet ve altında tutanlarda en düşük olarak tespit edilmiştir. Tükenmişlik düzeylerinin 30 yaş ve altı grupta, bekârlarda ve beş yıl ve altında çalışan grupta en yüksek, ayda 4 ve altında nöbet tutanlarda ve 40 yaş üstü grupta en düşük olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Sağlık çalışanlarının sağlıklı beslenme ve egzersiz yapma konusunda teşvik edilmesi, kurum içinde gerekli olanakların sağlanması, merhamet yorgunluğu ve tükenmişliği önlemek amacıyla, eğitim ve destek programları sağlanması, haftalık ve aylık çalışma süresi, nöbet ve vardiya sisteminin sağlık çalışanları lehine düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

profesyonel yaşam kalitesi, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, tükenmişlik, merhamet yorgunluğu

Investigation of Professional Quality of Life and Healthy Life Style Behaviors in Health Care Professionals

PDF

___

Alan, H. (2018). Merhamet yorgunluğu ve yönetici hemşirenin rolü. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 5(2), 141-146
Altay, B., Çavuşoğlu, F., Güneştaş, İ. (2015). Tıp fakültesi hastanesi’nde çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12-18.
Bacak, B., Kazancı, E. (2014). Türk çalışma hayatında vardiyalı gece çalışan işçilerin karşılaştığı fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkilerin değerlendirilmesi. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 133-149.
Başkale, H., Partlak Günüşen, N., Serçekuş, P. (2016). Bir devlet hastanesinde görev yapan hemşirelerin çalışan yaşam kalitesi. Pamukkale Tıp Dergisi, 125-133.
Bentley, D. (2007). Mindfulness and counselling self-efficacy: The Mediating Role Of Attention And Empathy (Dissertation). Kasım 23, 2017. Erişim adresi: Http://Libres.Uncg.Edu/İr/Listing.Aspx?İd=1235
Bostan, N., Beşer, A. (2017). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 38-44.
Boyle, D. (2011). Countering compassion fatigue: A requisite nursing. Online Journal Of Issues in Nursing, 16(1).
Charlescraft, A.S., Tartaglia, A., Dodd-Mccue, D., Barker, S.B. (2010). When caring hurts .pilot study supporting compassion-fatigued pediatric critical care nurses. E-Journal Of The Association Of Professional Chaplains, 36(2): 16-24.
Coetzee, S. K., Klopper, H.C. (2010) Compassion fatigue within nursing practice: A concept analysis. Nurs Heal Sci, 12:235-243.
Cosley BJ, McCoy SK, Saslow LR, Epel ES (2010) Is compassion for others stress buffering? Consequences of compassion and Social support for physiological reactivity to stress. J Exp Soc Psychol, 46:816-823.
Cürcani, M., Tan, M., T. Özdelikara, A. (2010). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 487-492.
Çakır, M., Piyal, B., Aycan, S. (2015). Hekimlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi. Ankara Med J, 209-219.
Çam, A., Erdoğan, M.F. (2003). Melatonin. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası , 103-112.
Dall’Ora C., Ball . , Reinius M., Griffiths P. (2020). Burnout in nursing: a theoretical review. Human Resources for Health, 18:41
Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized. New York NY: Brunner/Mazel.
Figley, C. (2002). Compassion fatigue. compassion fatigue.
Gutsan E., Patton J., Willis K. W., Coustasse A. (2018). Burnout syndrome and nurse-to-patient ratio in the Workplace. Marshall University Marshall Digital Scholar, Spring 4-18.
Hamilton, M. (2008). Compasssion fatigue: What school counsellors should know about secondary traumatic stres. The Alberta Counsellor, 9-21.
İlhan, N., Batmaz, M., Akhan, L. (2010). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 35-44.
Hooper C, C., Craig, J., RN, DHA, Janvrin, D. R., Wetsel,M. A., Reimels, E., Anderson, Greenville, and Clemson, SC (2010). Compassion satisfaction, burnout, and compassion fatigue among emergency nurses compared with nurses in other selected inpatient specialties. J Emerg Nurs, 420-427.
Joinson, C. (1992). Coping With Compassion Fatigue . Nursing, 116-121.
Jourdain G, C. D. (2010). Jourdain G, Job Demands–Resources, Burnout And İntention to Leave The Nursing Profession: A Questionnaire Survey” . International Journal of Nursing Studies, 709–722.
Kılıç, D., Bakan, B. A., Aslan, G., Uçar, F. (2020). Onkoloji birimleri ve yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde etik duyarlılık ve merhamet yorgunluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-29.
Konal, E., Ardahan, M. (2018).Merhamet yorgunluğu ve hemşirelik. Sağlık ve Toplum Dergisi 18(1), 11-16.
Kret, D. (2011). The qualities of a compassionate nurse according to the perceptions of medical-surgical patients. Medsurg Nursing, 20(1), 29-36.
Laskowski-Jones L. (2019). Clinician burnout and resilience. Nursing, Nov 49(11):6.
Lombardo, B., Eyre, C. (2011). Compassion fatigue: a nurse’s. Online journal of ıssues in nursing, 16(1).
Meadors, P., Lamson, E. (2011). Compassion fatigue and secondary traumatization: provider self-care on intensive care units forchildren. Journal Of Pediatric Health Care, 22(1), 24-34.
Özçelik, F., Erdem, M., Bolu, A., Gülsün, M. (2013). Melatonin: Genel özellikleri ve psikiyatrik bozukluklardaki rolü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 179-203.
Özdemir, Güzel, P., , Ökmen, A.C., Yılmaz, O. (2018). Vardiyalı çalışma bozukluğu ve vardiyalı çalışmanın ruhsal ve bedensel etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 71-83.
Özgür, G, Gümüş, Ş. (2011). Hastanede çalışan hemşirelerde ruhsal belirtilerin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24:296-305.
Özkan, S., Yılmaz, E. (2008). Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 90-105.
Pehlivan, T., Güner, P. (2018). Merhamet yorgunluğu: Bilinenler, bilinmeyenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 129-134.
Polat, F.N., Erdem, R. (2017). Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışma yaşam kalitesiyle ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 291-312.
Rego, A., Godınho,L., Mcqueen, A., And Cunha, M.P. (2010). Emotional ıntelligence and caring behaviour in nursing. The Service Industries Journal, August, Volume 30, No 9, P. 1419–1437., 1419-1437.
Rossi, A., Cetrano, G., Pertile, R., Rabbi, L., Donisi, V., Grigoletti, L., Curtolo, C., Tansella, M., Thornicroft, G., Amaddeo, F. (2012). Burnout, compassion fatigue, and compassion satisfaction among staff in community-based mental health services. Psychiatry Research, 933–938.
Roter, D. L., Frankel, R. M., Hall, J. A., & Sluyter, D. (2006). The expression of emotion through nonverbal behavior in medical visits: mechanisms and outcomes. Journal Of General Internal Medicine, 28–34
Sabo, B. M. (2011). Reflecting on the concept of compassion fatigue. Online Journal Of Issues İn Nursing, 16(1).
Shiparski, L., Richards, K., Nelson, J. (2011). Self-Care Strategies To Enhance Caring. Nurse Leader, 9(3), 26-30.
Smith, S. (2012). Nurce competence: A concept analysis. İnternational Journal Of Nursing Knowledge, 172-182.
Stamm, B. (2009). Compassion satisfaction and compassion fatigue ın self-care, management, and policy of suicide prevention hotlines. Ağustos 5, 2017. www.Proqol.Org.: http://www.Proqol.Org/
Şener, G. (2010). Karanlığın Hormonu: Melatonin. Marmara Eczacılık Dergisi, 112-120.
Şimşekoğlu, N., Mayda, A.S.. (2016). Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19-29.
Ulamış, B., Özmen, D. (2014). Bir kamu hastanesinde çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Tepecik Eğit Hast Dergisi, 119-125. Uz, D., Kitiş, Y. (2017). Bir hastanede çalışan hmşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 27-39.
Xu H., Kynoch K., Tuckett A., Eley R. (2020). Effectiveness of interventions to reduce emergency department staff occupational stress and/or burnout: a systematic review. JBI Evid Synth, 18(6):1156-88.
Yılmaz G., Üstün B. (2019). Onkoloji hemşirelerinin profesyonel yaşam kalitesini ve travma sonrası gelişim düzeylerini etkileyen sosyodemografik ve mesleki faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(4), 241-250.
Yoder, E. (2010). Compassion fatigue in nurses. Applied Nursing Research, 23(4), 191-197.