Havva ÖZTÜRK, Semanur K.ÖZÇELİK, Nefise BAHÇECİK

HEMŞİRELERİN HASTA MAHREMİYETİNE ÖZEN GÖSTERME DURUMU

Amaç: Araştırma hemşirelerin uygulamaları sırasında hasta mahremiyetine özen gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tipte olup, İstanbul ilinde özel bir hastanede çalışan 110 hemşireden 100'ünün gönüllü katılımı ile Mayıs 2012 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Veriler, demografik özelliklere ve hasta mahremiyetine ilişkin sorulardan oluşan anket formu ile toplanmış, yüzdelik, ortalama ve ki-kare testi ile analiz edilmiştir.Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %38'inin 28-32 yaş grubunda, %54,5'inin evli, %55'inin sağlık meslek lisesi mezunu olduğu, %83,7'sinin hemşire statüsünde çalıştığı ve %38,4'ünün 1-10 yıllık mesleki deneyime sahip olduğu görülmüştür. Hemşirelerin %75,8'i hasta hakları yönetmeliğinin "hasta haklarının korunması ve mahremiyete saygı gösterilmesi" ile ilgili bölümünü okuduğunu, %55'i hasta hakları/hasta mahremiyetinin korunması ile ilgili kurs/seminere katılmadığını bildirmiştir. Hemşirelerin %69'u servislerinde ve %83,7'si kendisinin her zaman hasta mahremiyetine özen gösterdiğini belirtmiştir. Hemşirelerin %91,8'i öncelikle hastanın bedenine ilişkin mahremiyetini korurken, %43,9'u hastanın özel yaşamı ve kişisel bilgilerine ilişkin mahremiyetinin ihlal edilebildiğini açıklamıştır. Hemşirelerin %94,9'u mahremiyet ve kişisel gizliliğin hastaların temel hakkı olduğuna inandığını, %91,8'i hastalığına ilişkin hastaların etiketlenmesini engelleyici uygulama ve kurallara uyduğunu, %89,9'u hasta odasına izin alarak girdiğini ve hastanın giyinmesi ile ilgili gizliliği sağlayacak ortamı sağladığını belirtmiştir.Sonuç: Araştırmanın yapıldığı özel hastanede çoğunlukla hastaların mahremiyetine ve kişisel gizliliğine hemşireler tarafından saygı duyularak özen gösterildiği görülmüştür. Bununla birlikte, yaklaşık her beş hemşireden ikisi daha çok hastanın özel hayatı ve kişisel bilgilerine ilişkin mahremiyetinin ve hastanın sağlık durumuna ilişkin mahremiyetinin ihlal edildiğini belirtmiştir. Ayrıca hemşirelerin çoğunluğu mahremiyetin ihlalini takip ve izleme sistemlerinin olmadığını ifade etmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda mahremiyet ihlalini takip ve izleme sistemlerinin geliştirilmesi, konuya ilişkin eğitimler ve vaka tartışmaları ile hemşirelik grubunun farkındalığının artırılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler:

Hasta, Hemşire, mahremiyet, kişisel gizlilik

TAKING PAINS ÖVER PATIENTPRIVACYBY NURSES

Purpose: The research was conducted to determine whether nurses pay attention to patient privacy during their practices or not.Method: The research was descriptive and carried out in May 2012 with the volunteer participation o f 100 nurses out o f 110 vvorking a ta private hospital in İstanbul. Data were collected with a questionnaire consisting ofquestions regarding demographic features and patient privacy. They were analyzed with percentage, mean and chi-square tests.Results: İt was seen that 38% o f nurses that participated in the research were in the age group o f28-32,54,5% were married, 55% had graduated from vocational school ofhealth, 83,7% had the status o f nurse, and 38,4% had 1-10 years o f professional experience. 75,8% stated that they had read the part related to "protection o f patients' rights and respect for privacy" o f the patients' rights directive and 55% that they hadn't participated in trainings/seminars about protection o f patients' rights/privacy. 69% noted that they pay attention to patient privacy during their Services whereas 83,7% noted that they alvvays do. 91,8% expressed that they primarily maintain privacy related to patient's body and 43,9% explained that privacy related to patient's private life and personal data could be violated. 94,9% indicated that they believe confidentiality and privacy are fundamental rights, %91,8 noted that they obey with rules/applications to prevent labelling patients for their diseases, and 89,9% stated that they enter patient rooms after permission and provide the environment that enables the patient to be dressed in privacy.Conclusion: İt was seen that, confidentiality and personal privacy o f patients were mostly respected by the nurses vvorking at the private hospital vvhere the research was made. However, two o f every five nurses stated that their privacy related to patient's personal 'Information and private life and confidentiality regarding the patient's health status were violated. İn addition, the majority o f nurses stated as lack o f tracking and monitoring systems regarding the breach o f privacy. Eventually, the developing o f tracking and monitoring systems regarding the privacy violation and the increasing o f the avvareness o f the nursing group with the relevant training and case discussions are recommended

Keywords:

Confidentiality, personal privacy, nurse, patient,

PDF

___

Ahmad MM, Alasad JA. Predictors of Patients’ Experiences of Nursing Care in Medical-Surgical Wards. Ind J of Nurs Practice 2004; 10(5): 235-241.
Akyüz E, Erdemir F. Surgical Patients and Nurses’ Opinions and Expectations About Privacy in Care. Nurs Ethics 2013; 20(6): 660-671.
Alan S, Erbay H. Tıp Etiği Açısından Ambulans Hizmetlerinde Hasta Mahremiyeti. Akademik Acil Tıp Dergisi 2011; 10(1): 33-38.
Ataç A, Azal Ö, Uçar M & ve ark. T SK Sağlık Kuramlarından Yararlanan Personelin Hasta Hakları ve Sağlık Personeli- Hasta İlişkisi Konusundaki Memnuniyetlerinin intranet Üzerinden Araştırılması. Gülhane Tıp Dergisi 2003; 45(4): 309-315.
Akyüz BE. Ameliyat Olan Hastalarda Hemşirelik Bakım Uygulamalarının Mahremiyete/Kişisel Gizliliğe Etkileri Konusunda Hastaların ve Hemşirelerin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2008. 1-12.
Burkhardt MA, Nathaniel AK. (2008) Çağdaş Hemşirelikte Etik. Çevirenler: Alpar Ş, Bahçecik N, Karabacak Ü. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi; 2013.
Burgoon JK. Privacy and Communication. In: Burgoon M, Editor. Communication Year Book, Vol. 6. Beverly Hills, CA: Sage Publications; 1982.
Dinç L. Hemşirelik Hizmetlerinde Etik Yükümlülükler. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40:113-119.
Erdem R, Rahman S, Avcı L & ve ark. Hasta Memnuniyetinin Hasta Bağlılığı Üzerine Etkisi. Erciyes Üniversitesi İİBF. Dergisi 2008; 31:95-110.
Erdemir E, Çeliktaş İ. Örgütsel ve Hukuki Açıdan İşyeri İzleme: Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 2006; 19-20: 87-102
Geçkil E, Dündar Ö, Şahin T. Adiyaman İl Merkezindeki Hastaların Hemşirelik Bakımından Memnuniyet Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2008; 15(2): 41-51.
Güvercin CH. Türkiye’deki Gelişimi Açısından Hasta Hakları Kavramı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2007. 195.
Hasta Hakları Yönetmeliği (HHY). Resmi Gazete 01.08.1998; 23420: 67-73.
Heikkinen A, Wickström G, Leino-Kilpi H. Understanding Privacy in Occupational Health Services. Nurs Ethics 2006; 13(5): 515-530.
JCAHO . Comprehensive Accreditation Manual For Hospitals. Oakbrook Terrace, IL: Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations. 2003.
Karro J, Dent AW, Farish S. Patient Perceptions of Privacy Infringements in an Emergency Department. Emergency Medicine Australasia 2005; 17:117-123.
Leino-Kilpi H, Valimaki M, Dasen T & et al. Privacy: A Review of the Literature. Int. J. Nurs. Stud 2001; 38:663-671.
Lin YP, Tsai YF. Maintaining Patients’ Dignity During Clinical Care: A Qualitative İnterview Study. JAN 2011; 67(2): 340-348.
Martin J. Notes on the Tension Between Privacy and Surveillance in Nursing. The Online Journal of Issues in Nursing 2005; 10(2): 110-130.
Moskop JC, Marco CA, Larkin GL & et al. From Hippocrates to HIPPAA: Privacy and Confidentiality in Emergency Medicine-Part I: Conceptual, Moral, and Legal Foundations. Annals of Emergency Medicine 2005; 45(1):53-59.
Namlı S. Hastanelerde Yaşanan Mahremiyet İhlalleri Raporu. Hasta Hakları Aktivistleri Derneği. 2012.
Nayeri ND, Aghajani M. Patients’ Privacy and Satisfaction in the Emergency Department: A Descriptive Analytical Study. Nurs Ethics 2010; 17(29): 167-177.
Nayeri ND, Karimi R, Sadeghee T. Iranian Nurses and Hospitalized Teenagers’ Views of Dignity. Nurs Ethics 2011; 18(4):474-484.
Olsen DP, Dixon JK, Grey M & et al. Privacy Concerns of Patients And Nurse Practitioners in Primary Care-An APRNET Study. JAANP 2005; 17(12): 527-534.
Olsen JC, Sabin BR. Emergency department patient perceptions of privacy and confidentiality. J Emerg Med 2003; 25(3): 329-333.
Olsen JC , Cutcliffe B, O ’Brien BC. Emergency department design and patient perceptions of privacy and confidentiality. The J Emerg Med 2008; 35(3): 317-320.
Schopp A, Leino-Kilpi H, Valimaki M & et al. Perceptions of privacy in the care of elderly people in five European countries. Nurs Ethics 2003; 10(1): 39-47.
Sert G. Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Açısından Sağlık Hizmetlerinde Mahtemiyet Hakkı Kavramı. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2007.
Sert G. Tıp Etiği ve Mahremiyet Hakkı. 1. Basım. İstanbul: Babil Yayınları; 2008.
Tabak N, Ozon M. The Influence of Nurses’ Attitudes, Subjective Norms and Perceived Behavioral Control on Maintaining Patients’ Privacy in a Hospital Setting. Nursing Ethics 2004; 11(4): 366-367.
Tanrıverdi H, Özmen ME. Sağlık Çalışanlarının Hasta Haklarına İlişkin Bilgi Düzeylerinin Hasta Memnuniyetine Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi (TSA) 2011; 15(3): 85-109.
Taşlıyan M, Akyüz M. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyet Araştırması: Malatya Devlet Hastanesi’nde Bir Alan Çalışması. KM Ü Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2010; 12(19): 61-66.
TH D. Hemşireler İçin Etik İlke ve Sorumluluklar. Türk Hemşireler Derneği. 2009.
Törenli Çakıroğlu M. Hekimin Borçlarından Özel Olarak Sır Saklama Borcu. DEÜ. Hukuk Fakültesi Dergisi 2010; 12(2): 159-181.
Ünsal A, Bulucu GD, Kura E & ve ark. Poliklinik Hizmeti Alan Hastaların Hasta Haklarına İlişkin Bilgi Düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2011; 6(17): 27-40.
Van Der Velde ET, McLelland R. Standards on Confidentiality and Privacy in Healthcare Among Vulnerable Patient Populations. Vienna: ESC. 2007.
Yıldırım S, Gürkan A. Psikososyal Açıdan Kanser Ve Psikiyatri Hemşiresinin Rolü. EÜ. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2010; 26(1) : 87-97.
Yüksel M. Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi. AÜ. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 2003; 58(1): 181-213.
Zaybak A, Eşer İ, Günay İsmailoğlu E. Bir Üniversite Hastanesinde Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumunun İncelenmesi. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi 2012; 20(2): 104-111.