Başlık:EVDE BAKIM HASTALARININ BAKIM VERİCİLERİNDEKİ STRES DÜZEYİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Özet:Amaç: Bu çalışma evde bakım hastalarının bakım vericilerindeki stres düzeyini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırma tanımlayıcı olarak 1-30 Ekim 2017 tarihleri arasında bir Eğitim-Araştırma Hastanesi’nin evde sağlık hizmetlerine kayıtlı hastaların bakım vericileri üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini il merkezinde yaşayan 410 hasta bakım vericisi, örneklemi ise araştırma kriterlerine uyan 223 hasta bakım vericisi oluşturmuştur. Araştırmaya başlamadan önce kurum izni, etik kurul onayı ve bakım vericilerden sözel onam alınmıştır. Araştırmanın verileri ev ziyareti yapılarak yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin toplanmasında  “Hasta ve Bakım Verici Tanıtım Formu”, “Katz Günlük Yaşam Aktivitelerinde Bağımsızlık İndeksi” ve “Bakım Verenin Stres Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS 20.0 istatistik paket programında tanımlayıcı istatistikler, korelasyon testi, t testi ve varyans analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular ve Sonuç: Araştırma kapsamındaki bakım vericilerin yaş ortalaması 53,76±13,99 olup, %86,1’inin kadın, %84,8’inin evli,  %48,9’unun ilkokul mezunu ve %29,1’inin hastanın gelini olduğu belirlenmiştir. Bakım vericilerin stres ölçeği puan ortalamalarının 5,12±3,35 ile orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Bakım vericilerin kronik hastalığı olma durumu ile bakım stresi ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Hastaların cinsiyeti ve günlük yaşam aktiviteleri ölçeği puan ortalamaları ile bakım verenlerin bakım stresi ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Bu çalışmada evde bakım veren bakım vericilerin bakım stresinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte kronik hastalığı olan bakım vericilerin bakım stresinin yüksek olduğu ve erkek hastaların ve yatağa bağımlılığı yüksek olan hastaların bakım vericilerinin bakım stresinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda; evde bakım veren bakım vericilerin bakım stresini etkileyen faktörlere yönelik destek verilmesi hem hastaların hem de bakım vericilerin yaşam kalitesi açısından önemlidir.Anahtar sözcükler: Evde bakım, bakım verici, bakım stresi.Destekleyen kurumlar: Bu çalışma herhangi bir kurum ve kuruluş tarafından desteklenmemiştir.Kaynakça:Adelman RD, Tmanova LL, Delgado D & et al. Caregiver Burden A Clinical Review. JAMA 2014; 311(10): 1052-1059. Almborg AH, Ulander K, Thulin A & et al. Understanding The Needs of Families Discharge Planning of Stroke Patients: The Relatives Perceptions of Participation. J Clin Nurs 2009; 18: 857–858.Ansari B, Qureshi SS.  Stress and Coping in Caregivers of Cancer Patients. IJCRB 2013; 4(11): 558-563.Arik G, Varan HD, Yavuz BB & et al. Validation of Katz Index of Independence in Activities of Daily Living in Turkish Older Adults. Arch Gerontol Geriatr 2015; 61(3): 344-350. Ateş E, Bilgili N. Omurilik Yaralanmalı Bireye Bakım Verenlerde Stresle Baş Etme ve Sosyal Destek. HEMAR-G 2013; 15(3): 1-12. Cora A, Partinico M, Munafo M & et al. Health Risk Factors in Caregivers of Terminal Cancer Patients: A Pilot Study. Cancer Nurs 2012; 35 (1): 38-47.Darlami K, Pannose R, Jose P. Caregiver’s Stress of Psychiatric Patients. UCMS 2015; 3(10): 39-43.Desbiens NA, Mueller-Rizner N, Virnig B & et al. Stress in Caregivers of Hospitalized Oldest-Old Patients. J Gerontol 2001; 56(4): M231–M235. Ekwall A, Hallberg I. The Association Between Caregiving Satisfaction, Difficulties and Coping Among Older Family Caregivers. J Clin Nurs 2007; 16: 832-844. Feldman FH, Waliser MN, Gould DA & et al. When The Caregivers Needs Care: The Plight of Vulnerable Caregivers. Am J Public Health 2002; 92(3): 409-13.Judd RG. The Stress of Caregiving: Factors Impacting Family Caregivers Following Entry of The Care Recipient into A Nursing Home. Doctor Of Philosophy. Texas: The University Of Texas At Arlington; 2008. 1-144.Karaaslan A. Kanserli Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2013. 1-95.Katz S. Assessing Self-Maintenance: Activities of Daily Living, Mobility, and Instrumental Activities of Daily Living. J Am Geriatr Soc 1983; 31: 721-727.Khan F, Pallant J, Brand C.  Caregiver Strain and Factors Associated with Caregiver Self-Efficacy and Quality of Life in A Community Cohort with Multiple Sclerosis. Disabil Rehabil 2007; 29(16): 1241-1250.Koraltan A. Eve Bağımlı Hastalara Bakım Verenlerin Genel Sağlık Algısı ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Doğuş Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2017. 1-69. Langman N.  Caregivers of Dementia Patients Mental Health Screening Support. Clin Rev 2016; 26(6): 42-49.Lu YFY, Wykle M. Relationships Between Caregiver Stress and Self-Care Behaviors in Response to Symptoms. Clin Nurs Res 2007; 16: 29-43.Mioshi E, Bristow M, Cook R & et al. Factors Underlying Caregiver Stress in Frontotemporal Dementia and Alzheimer’s Disease. Dement Geriatr Cogn Disord 2009; 27: 76–81. Öztürk Kaynar Ö, Vural F. Assessment of The Caregiver Burden of Caregivers of Colorectal Cancer Patients. Turk J Colorectal Dis 2018; 28: 164-171. Parks SM, Novielli KD. A Practical Guide To Caring For Caregivers. Am Fam Physician 2000; 62: 2613-22.Partlak Günüşen N. Evde Hasta ve Bakım Verenlerin Psikososyal Bakımı. İçinde: Bahar Z, Beşer A, Editörler. Evde Bakım. İstanbul: Deren Matbaacılık; 2017: 152.Rafiq M, Sadiq R. Caregivers Stress and Quality of Life Among Female Family Members of Poly Drug Abusers. RMJ 2019; 44(1): 106-108.Robinson BC. Validation of A Caregiver Strain Index.  J Gerontol 1983; 38(3): 344-348.Sayan A. Günümüzde Evde Bakım. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 7(3): 91-6.Schulz R, Sherwood PR. Physical and Mental Health Effects of Family Caregiving. Am J Nurs 2008; 108 (9): 23–27.Torti FM, Gwyther LP, Reed SD & et al. A Multinational Review of Recent Trends and Reports in Dementia Caregiver Burden. Alzheimer Dis Assoc Disord 2004; 18: 99–109.Toseland RW, Smith G, McCallion S. Familiy Caregivers of The Frail Elderly. In: Gutterman A, Editör. Handbook of Social Work Practice with Vulnerable and Resilient Population. New York: Columbia University; 2001: 548-81.Tuna Malak A, Dicle A. Beyin Tümörlü Hastalarda Bakım Verenlerin Yükü ve Etkileyen Faktörler. Türk Nöroşir Derg 2008; 18(2): 118-121. Uğur Ö. Onkoloji Hastasına Bakım Verenlerin Bakım Yükünün İncelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2006. 1-77.Yıldız E, Dedeli Ö, Çınar Pakyüz S. Kanser Hastalarına Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. HEAD 2016; 13(3): 216-225.