Çağdaş CAZ, Yakup PAKTAŞ, Ömer Faruk YAZICI

Egzersize Yönelik Sağlık İnançları Tutum Ölçeği'nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Amaç: Bireylerin egzersize yönelik sağlık inançları ölçmeye yarayan geçerli ve güvenirlik bir tutum ölçeği geliştirmektir. Gereç ve Yöntem: Bu amaç doğrultusunda araştırmacılar tarafından oluşturulan 50 maddelik madde havuzu, alanında uzman kişilere sunulmuştur. Uzman görüşleri sonrasında 8 madde kapsam dışı bırakılmış ve 42 maddenin yer aldığı taslak ölçeğe son hali verilmiştir. Bulgular: Taslak ölçeğe uygulanan açımlayıcı faktör analizi sonucunda 3 faktör ve 23 maddeden oluşan bir ölçme yapısı elde edilmiştir. Bu yapı doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiş 3 faktörlü, 20 maddelik yapı ortaya çıkmış ve geçerliği teyit edilmiştir. Ölçeğin güvenirliği, test tekrar test yöntemi ve iç tutarlılık analizi ile incelenmiştir. Analizler, ölçeğin kararlılık katsayısının 0,852; Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı ise 0,943 olduğunu göstermiştir. Sonuç: Geliştirilen ölçeğin, kapsam ve yapı geçerliliği açısından uygun olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

egzersiz, sağlık, geçerlik, inanç

The Validity and Reliability Study of the Health Belief Model Scale for Exercises

Objective: This study aims to develop a valid and reliable attitude scale to measure individuals' health beliefs about exercise. Materials and Methods: For this purpose, the 50-item item pool created by the researchers was presented to experts in the field. After expert opinions, 8 items were excluded from the scope and the draft scale, which included 42 items, was finalized. Results: As a result of the exploratory factor analysis performed on the draft scale, a measurement structure consisting of 3 factors and 23 items was obtained. This structure was tested with confirmatory factor analysis, a 3-factor, 20-item structure emerged and its validity was confirmed. The reliability of the scale was examined by test-retest method and internal consistency analysis. Analysis showed that the stability coefficient of the scale was 0.852 and the Cronbach Alpha internal consistency coefficient 0.943. Conclusion: It can be said that the developed scale has content and construct validity.

Keywords:

Exercise, health, validity, belief,

PDF

___

Aksayan, S. ve Gözüm, S. (2002). Guide for ıntercultural scale adaptation: psychometric features and intercultural comparison. Journal of in Nursing Research Developing, 4(2),9-20.
Brown, S.A. (2005). Measuring perceived benefits and perceived barriers for physical activity. American Journal Health Behavior, 29(2), 107-116.
Bulduk, S., Yurt, S., Dinçer, Y., Ardıç, E. (2015). Sağlık davranışı modelleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 5(1), 28-34.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 12. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Dishman, R.K., Sallis, J.F, Orenstein, D.R. (1985). The determinants of physical activity and exercise. Publ Health Rep.100(2), 158-71.
Ertüzün, E., Karaküçük, S. (2014). Sağlık inanç modeli perpektifinde sportif rekreasyon aktivitelerine bakış. Gazi beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), 1-9.
Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L., Black, W.C. (1999). Análisis multivariante. Madrid: Prentice Hall.
Herson, J. (2007). The coming osteoporosis epidemic. The Futurist. March-April, 31- 35.
Kaewthummanukul, T.T., Brown, K.C., Weaver, M.T., Thomas, R.R. (2006). Predictors of exercise participation in female hospital nurses. Journal of Advanced Nursing, 54(6), 663-675.
Karagöz, Y. (2016). Spss ve amos 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Karagöz, Y., Bardakçı, S. (2020). Bilimsel araştırmalarda kullanılan ölçme araçları ve ölçek geliştirme. Ankara: Nobel akademik yayıncılık.
Kartal M., Bardakçı S. (2018). Spss ve amos uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlik analizleri. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
Marcus, B.H., Lewis, B.A. (2003). Physical activity and the stages of mativational readiness for change model. President’s Council on Physical Fitnes and Sport Research Digest, 4, 1-8.
Maurer, F., Smith, C. (2000). Community health nursing theory and practice, WB Saunders Company, 404-424.
Maville, J., Huerta, C. (2008). Health promotion in nursing (Second edition). Texas.
Meydan, C.H., Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi amos uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
Nakip, M. (2006). Pazarlama araştırmaları teknikler ve (spss) destekli uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Salem, G.J., Skinner, J.S., Chodzkozajko, W.J., Proctor, D.N., Singh, MAF, Minson, C.T, et al. (2009). Exercise and physical activity for older adults. Med Sci Sports Exer, 41(7), 1510-30.
Salmon, J., Booth, M.L., Phongsavan, P., Murphy, N., Timperio, A. (2007). Promoting physical activity participation among children and adolescents. Epidemiologic Reviews, 29(1), 144-59.
Sevinç, S. (2016). Miyokart infarktüsü geçirmiş bireylerde yaşam şekli değişikliği: pender’in sağlığı geliştirme modeli. Journal of Cardiovascular Nursing, 7(14), 147-152.
Sherwood, N.E., Jeffery, R.W. (2000). The behavioral determinants of exercise: implications for physical activity interventions. Annual Review Nutrition, 20(1), 21-44.
Tavşancıl, E. (2002). Tutulumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. (1. Baskı). Ankara: Nobel Basım Yayın.
Tezbaşaran, A.A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Psikologlar Derneği Yayınları.
World Health Organization (WHO). (2003). Health and development through physical activity and sport, noncommunıcable diseases and mental health noncommunıcable. Disease Prevention And Health.
Yılmaz Tuncay, S., Demirhan, S., Şahin, S., Kaplan, S. (2019). Sağlık İnanç Modeli Örneği: Tütün Bağımlısı Gebe. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 2(1), 38-46.
Yılmaz, M.D, Kartal, A. (2021). Egzersiz sağlık inanç modeli ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. YBH dergisi, 2(1), 42-61.
Zorba, E., İkizler, H.C., Tekin, A., ve Miçooğullar, O. (2006). Herkes için spor. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.