Türkiye'de Deri Sanayisinin Mekânsal Dağılışı

Türkiye’de dericilik faaliyetlerinin kökeni geleneksel bir zanaat kolu olarak Selçuklu ve Osmanlı Dönemi’ne kadar gitmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında ağırlıklı olarak İstanbul’da yürütülen faaliyetler, 1950’den sonra İzmir, Gaziantep, Eskişehir, Antakya, Balıkesir, Bursa, Bolu ve Denizli gibi şehirlerde de gelişmiştir. Günümüzde Türkiye’de deri sanayinin coğrafi dağılışı incelendiğinde, faaliyetlerin büyük bölümünün güçlü ulaşım altyapısı ve geniş pazar olanaklarına sahip Marmara ve Ege bölgelerinde, daha küçük bölümünün ise ulaşım alt yapısı ve pazar olanakları açısından zayıf olan İç Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yer aldıkları görülmüştür. Bu mekânsal dağılış kalıbının oluşmasında; pazar, ulaşım, işgücü, sermaye, enerji kaynakları, kişisel kararlar, devlet politikaları ve şehirleşme gibi çeşitli faktörlerin etkisi olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de deri sanayi faaliyetlerinin coğrafi dağılışını belirlemek ve bu dağılışa etki eden faktörleri incelemektir. Deri sanayi ve bağlantılı faaliyetlerin yer seçiminde etkili olan faktörleri belirlemede çeşitli coğrafi yöntem ve teknikler kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Deri sanayi, İthalat, İhracat

Spatial Distribution of The Leather Industry in Turkey

The origin of leather activities in Turkey as a traditional craft goes back to the periods of Seljukian and Ottoman. Mostly performed in Istanbul in early years of the Republic, these activities have also developed in the cities such as İzmir, Gaziantep, Eskişehir, Antakya, Balıkesir, Bursa, Bolu and Denizli after 1950s. Today, looking at the geographical distribution of the leather industry in Turkey, we notice that while a large part of it is located in the Marmara and Aegean regions with powerful transportation utilities and wide marketing opportunities, a smaller part of it is in the regions of Central Anatolia, Mediterranean and Black Sea with poor transportation utilities and marketing opportunities. Various factors such as market, transportation, workforce, capital, energy resources, personal decisions, governmental policies and urbanizations all have played roles in the formation of this pattern of spatial distribution. The objective of this study is to determine geographical distribution of the leather industry activities in Turkey and examine the factors which have been effective in this distribution. A variety of geographical methods and techniques have been used to identify the factors which have been influential in finding location for the leather industry and associated activities.

Keywords:

Turkey, leather industry, import, export,

PDF

___

Akengin, H, (1994). Samsun’da Sanayi Faaliyetlerinin Dağılışı, Gelişme Alanları ve Başlıca Sorunları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 9.
Ateş, D, (2008). Industrial Revolution: Impetus Behind the Globalization Process, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F., Yönetim ve Ekonomi, 15 (2), 31-48.
Corradini, P., Gallo, S. & Gesualdi, F. (2016). A Tough Story Of Leather, Santa Croce, Italy. DPT, (1991). Deri ve Deri Mamulleri Sanayii, VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı ÖİK Raporu, Ankara.
DPT, (2000). Deri ve Deri Mamulleri Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
DPT, (2010). Türkiye’de Organize Sanayi Bölgeleri Politikaları ve Uygulamaları, Ankara.
Doğanay, H. (2011). Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Pegem Akademi, Ankara.
Doğan, M. (2013). Geçmişten Günümüze İstanbul'da Sanayileşme Süreci ve Son 10 Yıllık Gelişimi. Marmara Coğrafya Dergisi, (27), 511-550.
Doldur, H. (1993). Bomonti Sanayi Bölgesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Güler, M. (1995). Türk Dericilik Sanayi ve Beykoz Fabrikası, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (3), 71-75.
International Labour Organisation, (1992). Employment and working Contidions and Competitivenes in the Leather and Footwear Industry, Report II, Geneva.
İstanbul Deri Organize Sanayi Bölgesi, (2020). Kurumsal, http://www.ideriosb.org.tr, adresinden alındı.
İstanbul Sanayi Odası, (2015). Deri ve Deri Ürünleri İmalat Sanayi, İstanbul.
Kahraman, M. (2019). Çorlu Deri Sanayisinin Gelişimi ve Çorlu Şehrine Olan Etkileri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 64.
Kartal, M. (2021). Türkiye’de Tabii Deri Sanayisinin Coğrafi Dağılışı. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Koç, E., Şenel, M., C., & Kaya, K. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de Sanayileşme I- Strateji ve Temel Sanayileşme Sorunları. Mühendis ve Makine 59, 1-26.
Koızhaıganova, M., Koyuncu, A., & Coşkun, S.( 2015). Geçmişten Günümüze Dericilik Faaliyetleri, Pamukkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Komisyonu Birimi, Turkish Studies, (10), 603-618.
Leonard, H., J. (1988). Pollution and The Struggle For The World Product: Multinational Corporations, Environment and International Comparative Advantage, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Liberty Leather Goods, (2020). The Incredible History of Leather, https://www.libertyleathergoods.com/history-of-leather/, adresinden alındı.
Mater, B. & Gönençgil, B. (1995). Biga’da Dericiliğin Çevresel Yükü ve Çözüm Önerileri, Türk Coğrafya Dergisi, 30, 7-11.
Morgan, D. (1983). Strategic Materials In The World, Bureau Of Mines, U.S.A.
Özdemir, M. (2007). Türk Kültüründe Dericilik Sanatı, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 66-82.
Özgüç, N. (1986). Türkiye’de Sanayi Faaliyetlerinin Gelişmesi, Yapısı ve Dağılışı, İ.Ü, Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi, (2), 34-70.
Riello, G. (2002). The Boot And Shoe Trades in London And Paris In The Long Eighteenth Century, University College London PhD Thesis In History, England.
Sanayi Gazetesi, (2020). Kuruluş Yıllarına Göre OSB’ler, http://portal.sanayigazetesi.com.tr/osbler/KurulusYili.htm, adresinden alındı.
Schnitzer, J. G. (1935). Leather World Production And International Trade, Trade Promosion Series.157, Washington, USA.
Semiz, Y. & Toplu G. (2019). Cumhuriyet Dönemi’nde Devlet Tarafından Kurulan İlk Sanayi Kuruluşu Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, SUTAD 45: 29-59.
Südaş, İ. & Mutluer, M. (2013). Beşeri ve Ekonomik Özellikleri Açısından İzmir, Profesör Doktor Asaf Koçman’a Armağan, Ed. Öner Ertuğ, Ege Üniversitesi Yayını, Yayın No.180.
Şahin, A., Şahin, M. & Gürbüz M. (2016). Kahramanmaraş Organize Sanayi Bölgesi’nin Çevresindeki Yerleşmelere Etkileri, Türk Coğrafya Dergisi, (66), 71-81.
Tatenhove, J. V. (2000). Political Modernisation and the Environment: The Renewal of Environmental Policy Arrangements, Netherlands.
T.C. Ekonomi Bakanlığı, (2016). Deri ve Deri Mamulleri Sektörü, İhracat Genel Müdürlüğü Tekstil ve Konfeksiyon Ürünleri Daire Başkanlığı, Ankara.
T.C. Ticaret Bakanlığı, (2019). Deri ve Deri Mamulleri Sanayi Raporu, Ankara.
T.C. Ticaret Bakanlığı, (2020). Deri Ve Deri Mamulleri Sektör Raporu, Ankara.
TİM, 2020. İhracat Rakamları, https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari, adresinden alındı.
TÜİK, (2020). Yıllık Sanayi Ürün İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=sanayi-114&dil=1, adresinden alındı.
Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2016). Ekonomik Coğrafya-Küreselleşme ve Kalkınma. Çantay Kitabevi, İstanbul.
Tümertekin, E, (1957). Türkiye Sanayiinin Bünyesi ve Dağılışı, Türk Coğrafya Dergisi, (17).
Tümertekin, E, (1958). Sanayiin Kuruluş Yeri, İkinci İskan ve Şehircilik Haftası Konferansları, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No. 79, 33-48.
Türkiye İhracatçılar Meclisi, (2020). İhracat Rakamları, https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari, adresinden alındı.
UNIDO, (2006). Annual Report 2005: Industrial Development Board, Thirty-First Session, Vienna.
Yücel, T. (2015). Cumhuriyet Türkiyesi ’nin Sanayileşme Öyküsü, İŞKUR Matbaacılık Kağ. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Ankara.
Yulu, A. & Doldur, H. (2018). Türkiye’de otomotiv sanayisinin mekânsal dağılışı. International Journal of Geography and Geography Education, 38, 218-233.
Yulu, A. & Doldur, H. (2019). Türkiye’de otomotiv sanayisinin kuruluş ve işleyişinde etkili olan faktörler. Türk Coğrafya Dergisi 73, 17-28.
Yusubov, A, (2015). Türk Dış Ticaretinde Deri Sektörünün Yeri ve Rus Deri Sektörü ile Karşılaştırmalı Analizi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
https://tr.pinterest.com/pin/448671181603200321/ adresinden alındı.