Kemal TİMUR

SULTAN II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİNDE OKUL VAZİFESİ GÖREN BİR MECMUA: “MEKTEP”

Dergi ve gazeteler, her toplumda birer okul vazifesi görmüşlerdir. Bu çerçevede 1891-1898 yılları arasında yayın hayatını sürdüren Mektep mecmuası da ismine uygun olarak bu vazifesini yerine getiren önemli bir yayın organı olmuştur. Yine mecmua, Tanzimat sonrası fikir ve edebiyat tarihimizin önemli kaynakları arasında yer almıştır. Dolayısıyla tüm süreli yayınlarda olduğu gibi, Mektep mecmuasının kısmen de olsa tanıtılıp değerlendirilmesinin, kültür ve edebiyat tarihimiz için faydalı olacağı kanaati bu çalışmayı doğurmuştur. Bütün bu sebepler muvacehesinde, zikredilen dönemde yayınlanan gazete ve mecmuaların incelenip, kamuoyuna takdim edilmesi zarurî bir ihtiyaç haline gelmiştir. İşte bu makalede de Tanzimat sonrasının ve Sultan II. Abdülhamit döneminin, ilmî, fikrî, edebî ve tarihî mecmualarının en önemlilerinden biri olan “Mektep” mecmuası üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mektep Mecmuası, Dergi, Abdülhamit, Süreli Yayınlar, Edebiyat

A Journal Achieving the Duty of A School in the Period of Sultan Abdülhamit II: "Mektep"

Journals and newspapers have taken a task as a school in every societies. In this context, Mektep journal which has been published between the years 1891-1898 had also been an important publishing that officiated this mission properly with its name. Besides journal had been among the important sources of our thought and literature history after Tanzimat. Therefore as well as all periodical publication, thought of the fact that the introducing and evaluating Mektep journal will be beneficial for our culture and literature history created this study. Because of all these reasons, it became a basic necessity that the journals and newspapers which had been published in mentioned period analyzed and made known publicly. And in this study, it will be focused on the Mektep journal which has been one of the most important scholarly, mental, literal and historical journals of the after Tanzimat and 2nd Abdulhamid period.

PDF

___

Birinci, Necat. (1977), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Mektep maddesi, Cilt: 4, İstanbul.
Elmas Keleş, Reyhan. (1999), Mektep Dergisi'nin İncelenmesi Batı Edebiyatından Tercümeler 1891-1898, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, İstanbul.
Kitapçı Karabet Efendi, Mektep, 1891-1898.
Timur, Kemal. (1995), Mektep Dergisi (1. Cilt 1891-1892) (Tasnif, İnceleme ve Değerlendirme), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Diyarbakır.
Tuğluk, Abdulhakim. (2021) Mekteb-i Sultânîden Yüzelliliklerin Eşiğine Midillili Mehmet Zîver Bey, Efe Akademi Yayınları, İstanbul.
Tümer, Cem Şems. (1994), "Mektep" Mecmuası Tahlil Fihrist, İnceleme ve Seçilmiş Yazılar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Erzurum.
Tümer, Cem Şems. (2003), “Mektep Dergisi Hakkında Yapılan Çalışmalara Dair Bazı Dikkatler”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 21, Erzurum.
Uçman, Abdullah. (2004), Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, “Mektep” maddesi, Cilt: 29, İstanbul.
Uşaklıgil, Halit Ziya. (1969), Kırk Yıl, İnkılâp ve Aka Kitabevleri Yayını, İstanbul.
Yalçın, Hüseyin Cahit. (1935), Edebî Hatıralar, Akşam Kitaphanesi Yayını, İstanbul.