TÜRKİSTAN’DAN MISIR’A ORTAÇAĞDA BİR HANEFÎ ÂLİM: HİBETULLAH ET-TÜRKİSTÂNÎ (1272-1333)

Hibetullah b. Ahmed et-Türkistânî, XIII. yüzyılın sonu ile XIV. yüzyılın ilk yarısında yaşayan Ha-nefî-Mâturîdî ekolüne mensup bir âlimdir. Kelâm ve fıkıh alanında eserler kaleme almıştır. Müel-lifin günümüze kadar ulaşan iki eserinden biri olan Şerhu Akîdeti’t-Tahâvî ve diğeri ise Tebsıratü’l-esrâr fî şerhi’l-Menâr’dır. Bu makalede, Türkistan bölgesinde doğmuş, Şam’da Habbâzî’den fıkıh ve kelam eğitimi almış, Mısır’da bulunan Zahiriyye medresesinde ders vermiş bir Türk âlimi tanı-tılacaktır. Kaynaklarda geçen bilgilere göre, günümüze kadar ulaşmış iki kelam eseri dışında müellifin fıkıh alanında da bazı eserleri bulunduğu belirtilmekteyse de şimdiye kadar bunlar tespit edilememiştir. Makalemizde müellif tanıtılırken onun hayatı, şahsiyeti ve eserleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

İslam Tarihi, Türkistan, Mısır, Hanefî

PDF

___

Âşûr, Saîd Abdülfettâh, el-Müctemeu'l-Mısrî fî Asri Selâtîni'l-Memâlîk, Kahire 1992.
Bağdâdî, İsmail Paşa, Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü’l-Müellifîn ve Âsâru’l-Musannıfîn, İs- tanbul 1955, c. II.
Barthold, Moğol İstilâsına Kadar Türkistan, haz. Hakkı Dursun Yıldız, Türk Tarih Ku- rumu, Ankara 1990.
Barthold, Orta Asya: Tarih ve Uygarlık, çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2010.
Bebek, Adil, Habbâzî, Kelâmî Görüşleri ve el-Hâdî Adlı Eseri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2006.
Brokelmann, Carl, Tarihu’l-Edebi’l-Arabî (GAL), çev. Abdulhalîm en-Neccâr, Dârü’l- Me’ârif, Kahire 1969, c. III.
Cüveynî, Alâeddin Ata Melik, Târih-i Cihân Güşa, çev. Mürsel Öztürk, Mas Matbaa- cılık, Ankara 1988, c. II. Çelebi, Kâtip, Keşfu’z-Zünûn, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabiyy, Beyrut ts., I, 114.
Derbisali, Absattar, Hibatallah at-Tarazi i ego duhovnoe nasledie, İzdatelstvo AST Po- ligraf, Almata, 2011.
Ebû Zehrâ, Muhammed, İmam İbn Teymiyye; Hayatı, Fikirleri, Eserleri, çev. Nusred- din Bolelli v.dğr., İslâmoğlu Yayıncılık, İstanbul 1988.
Ebu’l-İzz ed-Dımaşkî, Şerhu Akîdeti’t-Tahâvî, thk. Şuayb Arnavut, Mektebetü Dârü’l- Beyân, Dımaşk 1981.