Kur’ân ve Hadislere Göre Cahiliye Dönemindeki Arapların Allah İnancı

Öz İslâm öncesi Arap toplumu müşrik bir toplumdur. Müşrik olmanın temel şartı hiç şüphesiz Allah’a inanmış olmaktır. Çünkü müşrik demek, bir şekilde Allah’a inanan fakat bir yandan da ona ortak koşan kişi demektir. Mekke müşriklerinin “Allah” ismi ile O’na inandıkları, fakat ortak koştukları tarihi verilerle sabittir. İslâm öncesinde Arapların belli bir puta ya da birden çok puta taptıkları bilinmektedir. Rivayetlerde putların isimlerinden de söz edilmekte, bununla birlikte onların, putların üstünde bir yüce tanrının bulunduğu inancını taşıdıkları ifade edilmektedir. Câhiliye Araplarında, Allah ve diğer tanrılar/putlar arasında hiyerarşik bir sistem vardır. Bu sistem içerisinde Allah, hiyerarşinin en üst noktasında yer almakta, günlük hayatla ilgili konularda rahatsız edilmemektedir. Diğer tanrıların Allah katında şefaat yetkisi olduğuna inanılır, Allah kral gibi görülürdü. Ancak hayatlarını şekillendiren ilahları Allah değil putlardı. Cahiliye dönemi putperestlik inancında her kabilenin bir putu olup, onun vasıtasıyla yüce varlığa ulaşılmaya çalışılırdı. Putlar genellikle taş, tahta ve madenden yapılıp malzemesine göre isim alırlardı. Arapların önemli putları Kâbe’de bulunur, putlar için kurbanlar kesilir, hac menâsiki de onlar merkezli ifa edilirdi. Anahtar Kelimeler: Cahiliye, Arap, Allah, Rivayet, Algı.

Anahtar Kelimeler:

cahiliye, Allah, Arap, Rivayet, Algı

PDF

___

Armstrong, Karen. Tanrının Tarihi; İbrahim’den Günümüze 4000 Yıllık Tanrı Anlayışı. Trc. Oktay Özel-Hamide Koyukan-Kudret Emiroğlu. Ankara: Ayraç Yayınları, 1998.
Beğavî, Hüseyin b. Mesûd. Meâlimü’t-tenzîl. Thk. Abdullah en-Nemr. Riyad: Dârü taybe, 1997.
Brockelman, Carl. İslâm Milletleri ve Devletleri Tarihi. Trc. Neşet Çağatay. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1964.
Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiü’s-Sahîh. Mevsuatü’l Hadîsi’ş Şerîf Birleşik Baskı. Riyad: Dâru’s-selâm, 2000.
Buhârî, Muhammed b. İsmail. Târîhü’l-kebîr. Thk. Hâşim en-Nedvî. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Buhl, Fr. “Tavaf”. MEB İslam Ansiklopedisi. 12: 65. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1964.
Çelebi, Muharrem. Kutrub: Hayatı, Eserleri ve Kitâbü’l-Ezmine. Doçentlik Tezi, Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi, 1981.
Danışman, Nafiz. “Cahiliye Kelimesinin Mana ve Menşei”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (1956): 192-197.
Dârimî, Abdullah b. Abdirrahman. es-Sünen. Beyrut: Dârü ibn Hazm, 2002.
Draz, Abdullah. Kur’ân’ın Anlaşılmasına Doğru. Trc. Salih Akdemir. Ankara: Mim Yayınları, 1983.
Ebû Davud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen. Mevsû’atu’l Hadîsi’ş Şerîf. Birleşik Baskı. Riyad: Dâru’s-Selâm, 2000.
Ezrâkî, Muhammed b. Ahmed. Ahbâru Mekke vemâ câe fihâ mine’l-âsâr Trc. Yunus Vehbi Yavuz. İstanbul: Feyiz Yayınları, 1974.
Fayda, Mustafa. “Cahiliyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 7: 17-19. Ankara: TDV Yayınları, 1989.
Hâkim, Ebû Abdilâh Muhammed en-Neysâbûrî. el-Müstedrek ale’s-sahîhayn. Thk. H. Demirdâş Muhammed. Beyrut: el-Mektebetü’l-asriyye, 2000.
Hamîdullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Trc. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayınları, 1980.
Hamîdullah, Muhammed. Hz. Peygamber Döneminin Siyasi-İdari Belgeleri. Trc. Vecdi Akyüz. B.y: Kitabevi Yayınları, ts.
Hâzin, Alâaddin Ali b. Muhammed. Lübâbü’t-te’vîl fî meâni’t-menzîl. Thk. Muhammed Ali Şahin. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1415.
Izutsu, Toshiko. Kur’ân’da Allah ve İnsan. Trc. Süleyman Ateş. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
İbn Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed. el-Müsned. Birleşik Baskı. Ürdün: Beytü’l-efkâri’d-düveliyye, Ürdün, 2005.
İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethü’l-bârî bi şerhi sahihi’l-Buhârî. Thk. Abdullah b. Bâz. Kahire: Dârü’l-hadis, 2004.
İbn Hacer, Ebû’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. Thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Beyrut: Dârü’l-cîl, 1412.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn. es-Siretün’n-nebeviyye. Thk. Tâhâ Abdürraûf Sa’d. Beyrut: Dârü’l-Cîl, 1411.
İbn Kelbî, Hişsam b. Muhammed. Kitâbü’l esnâm. Trc. Beyza Düşüngen. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1969.
İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail. Tefsîru’l-Kur’âni’l-azîm. Thk. Sâmi b. Muhammed Sellâme. Riyad: Dârü taybe, 1999.
İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. Mevsû’atu’l Hadîsi’ş Şerîf- Birleşik Baskı. Riyad: Darü’s-selâm, 2000.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dârü ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1996.
İsfahânî, Râgıb. Müfredâtü elfâzi’l-Kur’ân. Thk. Safvan Adnan Davudî. Dımaşk: Dârü’l-kalem, 1992.
Kardâvî, Yusuf el- Kardâvî. İslam’da Helal ve Haram. Trc. Ramazan Nazlı. İstanbul: Hilal Yayınları, ts.
Kilâî, Süleyman b. Musa. el-İktifâ bimâ tedammenehu min meğâzî Resulillah ve’s-selâseti’l-hulefâ. Beyrut: Âlemü’l-kütüb, 1417/1996.
Mesûdî, Ebû’l-Hasen Ali b. Hüseyn. Mürûcü’z-zeheb ve medâini’l-cevher. Thk. M. Muhyiddin Abdülhamîd. Kahire: Y.y, 1384/1964.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. es-Sünen. Mevsâ’atu’l Hadîsi’ş Şerîf-Birleşik Baskı. Riyad: Daru’s-selâm, 2000.
Nevevî, Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref. el-Minhâc şerhu sahîhi Müslim ibni’l-Haccâc. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, 1392/1972.
Olgun, Tahir. Müslümanlıkta İbadet Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 1998.
Özcanoğlu, Muzaffer. “Adî b. Zeyd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1: 382. Ankara: TDV Yayınları, 1989.
Rodinson, Maxime. Hazreti Muhammed. Trc. Attilâ Tokatlı. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1994.
Sarıcık, Murat. İnanç ve Zihniyet Olarak Cahiliye. İstanbul: Nesil Yayınları, 2004.
Şehristanî, Muhammed b. Abdülkerîm Ahmed. el-Milel ve’n-nihâl. Thk. Muhammed Seyyid Kîlânî. Beyrut: Dârü’l-marife, 1404.
Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Camiü’lbBeyan fi te’vili âyi’l-Kur’ân. Thk. Ahmet Muhammed Şakir. Beyrut: Müessesetü’r-risale, 2000.
Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Târîhü’l-ümem ve’l-mülûk. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1407.
Zebîdî, Muhammed Murteza. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. B.y: Dârü’l-Hidâye, ts.