EDEBÎ ESERLERDE SUBLİMİNAL MESAJ (REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN “GÖKYÜZÜ” NDEN VERDİĞİ MESAJLAR)

Subliminal mesaj, aslında anlatıcının direk söylemediği ama ekrandaki sahne veya satır aralarına sıkıştırarak izleyicinin / okuyucunun hissederek algılamasını istediği gerçek vurgulardır. Her ne kadar bu kelimenin kökeninde felsefik, psikanalitik bir çağrışım olsa da bu anlatım tarzı sadece felsefe,psikoloji gibi bilim dallarında değil aynı zamanda sinema, reklam vb yerlerde sürekli karşılaştığımız durumdur. Oysa subliminal mesajın edebî eserlerdeişlenişi üzerine her halde bir yazı kaleme alınmadı. Okuyucunun dikkati bu yöne çekilmeyince de bu stilde yazılıp ta okunan eserlerin çoğu güzel bir macera, ya da sonu hüsranla biten bir anı olarak belleklerde yerini aldı. Ancak belleklerde bir anı olarak kalan bu duyguların bir zaman sonra şekillenerek düşünce halini alması hatta okuyucu düşüncesini şekillendiren etkenler arasında önemli bir yer tutması beni ister istemez eserlerdeki subliminal stile dikkat çekmeye zorlamıştır. İşte ben bu açıdan edebî eserlerde subliminal mesaj ve yazar-okuyucu ilişkisini bu makalede ele aldım. Makalede Türk ve dünya edebîyatından iki örnek irdelenmiş, Reşat Nuri Güntekin’in Gökyüzü romanı mercek altına alınmıştır. Elde edilen bulgularla bazı önerilere yer verilmiştir.

___

  • Ayten, Ali. Psikoloji ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
  • Ayten, Ali ve Mustafa Köse. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
  • Başarslan, Suzan Nur. “Romanlarda Kahramanlar/Kişiler“. Erişim: 20 Mart 2017.
  • Bee, Helen ve Boyd Denis. Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2009.