Görsel Sanatlar Dersinde Farklılıklara Saygı Değerinin Etkinlikler Yoluyla Kazandırılması Üzerine Ampirik Bir Çalışma / An Empirical Study on Gaining the Value of Respect for Differences through Activities in Visual Arts Lesson

Bu araştırma, farklılıklara saygı temelli görsel sanatlar etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin farklılıklara saygı tutumları üzerindeki etkisini incelemek amacını taşımakta ve görsel sanatlar öğretiminde, öğrencilerin farklılıklara saygı tutumlarını geliştirebilecek etkinliklere yer verilmesinin önemini vurgulamaktadır. Araştırmada nicel araştırma modellerinden eşitlenmemiş kontrol gruplu öntest-sontest yarı deneysel desen yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle deney ve kontrol grubuna araştırmacı tarafından geliştirilen Farklılıklara Saygı Ölçeği (FSÖ) ön test olarak uygulanmıştır. Ardından uygulama sürecinde deney grubuna farklılıklara saygı tutumlarını geliştirmeye yönelik hazırlanan 8 görsel sanatlar etkinliği; kontrol grubuna ise Görsel Sanatlar Öğretim Programı uygulanmıştır. Deney sürecinin sonunda deney ve kontrol gruplarına FSÖ son test olarak uygulanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS paket programı aracılığıyla non-parametrik testlerden Mann Whiney U ve Wilcoxon testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda deney ve kontrol gruplarının uygulama öncesinde denk olduğu anlaşılmıştır. Deney grubunun uygulanan program öncesi ve sonrası 3 alt boyutta ve ölçeğin tümünden aldığı puanlar arasında son test lehine anlamlı farklılık bulunurken; kontrol grubunun tüm alt boyutlarda ve ölçeğin tümünden aldığı puanlar arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Deney ve kontrol gruplarının uygulanan program sonrası 3 alt boyutta ve ölçeğin tümünden aldıkları puanlar arasında deney grubu lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu sonuçlara göre, farklılıklara saygı temelli görsel sanatlar etkinliklerinin çocukların farklılıklara saygı tutumlarını anlamlı düzeyde geliştirdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Değerler, Görsel sanatlar etkinlikleri, Değerler eğitimi, Farklılıklara saygı değeri

An Empirical Study on Gaining the Value of Respect for Differences through Activities in Visual Arts Lesson / Görsel Sanatlar Dersinde Farklılıklara Saygı Değerinin Etkinlikler Yoluyla Kazandırılması Üzerine Ampirik Bir Çalışma

This research aims to examine the effect of respect for difference-based visual arts activities on the sixth grade middle school students' attitudes towards respect for differences and emphasizes the importance of including activities that can improve students' attitudes towards respecting differences in visual arts teaching. In the research, pretest-posttest randomized experimental design, which is one of the quantitative research models, was used. Respect for Differences Scale which is developed by the researcher was firstly applied to experimental and control groups as a pre-test. Eight visual arts activities to develop their levels of respect for differences was applied to experimental group and the Visual Arts Education Program was applied to the control group. At the end of the experimental period Respect for Differences Scale (RFDS) was applied to the experimental and control groups as a posttest. The data were analyzed using the non-parametric Mann-Whitney U and Wilcoxon tests via SPSS program. As a result of the analyses, it was understood that the experimental and control groups were equivalent before the implementation. While there was a significant difference in favor of the post-test between the scores of the experimental group before and after the program applied, in the 3 sub-dimensions and the whole scale; There was no significant difference between the scores of the control group in all sub-dimensions and the whole scale. In addition, there was a significant difference in favor of the experimental group between the scores of the experimental and control groups in all three sub-dimensions and the entire scale after the program. According to these results, it was observed that the visual arts activities based on respect for differences significantly improved the children's attitudes towards respect for differences.

Keywords:

Values, Visual arts activities, Values education, Value of respect for differences,

PDF

___

Altan, M. Z. (2011). Çoklu zekâ kuramı ve değerler eğitimi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (4).
Aktın, K., Karakaya, M., Türk, Z., ve Aslan, Y. (2015). Okul öncesi dönemde farklı kültürlerin öğretimine yönelik uygulamalı bir çalışma. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri, 2015 (4), 258-277.
Arslan, M. (2007). Türk eğitim sisteminde değerler sorunu ve eğitim programlarına yansıması. R. Kaymakcan, vd. (Ed.), Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, 635–656, İstanbul: DEM Yayınları.
Ayaydın, A., Vural, D. Ü., Tuna, S. ve Yılmaz, M. G. (2011). Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi. A. O. Alakuş, ve L. Mercin (Ed.). A Pegem Akademi.
Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17,2, 403-414.
Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Caspe, M., Sprachman, S., Atkins-Burnett, S., & Aikens, N. (2008). Development of “The Respect for Differences Scale”(RDS): A new parent report measure (No. 118bff0519bc4a218bdaa0aafb9082fc). Mathematica Policy Research.
Çengelci, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Derman-Sparks, L. (1989). Anti-bias curriculum: Tools for empowering young children. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
Dilmaç, O. (2015). Değerlerin kazandırılmasında sanat eğitiminin rolü. Bircan, H. H. ve Dilmaç, B. (Ed.), Değerler Bilançosu içinde (s. 299-310). Konya: Çizgi Kitabevi.
Dilmaç, O. ve Topuz, B. (2017). Erken çocukluk döneminde değerlerin öğretilmesinde sanat eğitiminin rolü. The Journal of Academic Social Science Studies, 63, 39-49.
Divrengi, M. ve Aktan, E. (2010). Farkındayım farklılıklara saygılıyım. Ankara: Eğiten Kitap
Doğan, H. (1997). Eğitimde program ve öğretim tasarımı, Ankara: Önder Matbaacılık.
Ekmişoğlu, M. (2007). Erken Çocukluk Döneminde Farklılıklara Saygı Eğitimi Kavamı Hakkında Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi ve Farklılıklara Saygı Ölçeği’nin Geçerlik Güvenirlik Çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Erol, S. E. ve Gültekin, M. (2011). Görsel sanatlar dersi öğretim programının kazanımlarında yer alan değerlerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Sempozyumu, Eskişehir Osmangazi üniversitesi, Eskişehir.
Fırat, S. (2008). Belediyelerin engellilere dönük sosyal hizmet projeleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 19(1), 89-100.
Gliner, J. A., Morgan, G. A., & Leech, N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım. Selahattin Turan (çev. ed). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Gülüm, B. (2021). Farklılıklara saygı değerinin ortaokul öğrencilerine kazandırılmasında görsel sanatlar eğitiminin etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayız Üniversitesi, Samsun.
Halstead, J. M., & Taylor, J. M. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30, 2, (169-202).
Hunt, B. S. (1981). Effects of values activities on content retention and attitudes of students in junior high social studies classes. Unpublished Doctoral thesis. Arizona State University, Tuscon, USA.
Ibrahim, N. (2000). The development of value awareness through art education (Unpublished Master Thesis). Department of Culture and Values in Education McGill University, Montreal, Canada.
İşcan Demirhan, C. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kanatlı Öztürk, F. (2018). Çokkültürlü eğitim çerçevesinde hazırlanan etkinliklerle farklılıklara saygı değeri ve araştırma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
KEDV (Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı). (2006). Erken çocuklukta farklılıklara saygı eğitimi el kitabı. İstanbul: Derin Yayınları.
Kerr, B. (Ed.). (2009). Encyclopedia of giftedness, creativity, and talent (Vol. 1). USA: Sage.
Keskin, Y. ve Öğretici B. (2013). Sosyal bilgiler dersinde “duyarlılık” değerinin etkinlikler yoluyla kazandırılması: nitel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (25), 143-181, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi.
Kırışoğlu, O. T. (2002). Sanatta eğitim ve görmek, öğrenmek. Ankara: Pegem Yayıncılık
Kirschenbaum, H. (1995). 100 Ways to enhance values and morality in school and youth settings. USA: Allyn & Bacon.
Mercin, L. ve Alakuş, A. O. (2007). Birey ve toplum için sanat eğitiminin gerekliliği. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 14-20.
Mercin, L. ve Diksoy, İ. (2017). Değerler eğitiminde görsel sanatların yeri. Ö. Demirel ve S. Dinçer (Ed.), Küreselleşen dünyada eğitim içinde (s. 287-296). Ankara: Pegem Akademi.
Monsivais- Elder, J. (2018). Anti-racist education through the visual arts: lesson plans for early childhood educators, master's projects and capstones. 753. University of San Francisco, Retrieved: March 6, 2021, from https://repository.usfca.edu/capstone/753
Öksüz, Y. ve Güven, E. (2012). Farklılıklara saygı ölçeği (FSÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 5 (5), 457-473.
Ryan, K., & Bohlin, K. (1999). Building Character in Schools. California: Jossey-Bass İnc. San, İ. (1985). Sanat ve eğitim. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Sidekli, S., Aydın, Y., Aykırı, K. ve Kemiksiz, Ö. (2015). “Etkinliklerin öğrencilerin vefa değerine ilişkin farkındalıklarına etkisi”. Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde. Cilt 1, 315-334, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Taşkesen, O., Çığır, E., ve Kanat, S. (2012). Sanat Eğitimi Alan ve Almayan Lise Öğrencilerinin Erdem Etiği Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 61-80.
Terenzini, P. T., Cabrera, A. F., Colbeck, C. L., Bjorklund, S. A., & Parente, J. M. (2001). Racial and ethnic diversity in the classroom: Does it promote student learning? The Journal of Higher Education, 72 (5), 509-531.
Topçubaşı, T. (2015). Farklılıklara saygı eğitim programının öğrencilerin farklılıklara saygı düzeyine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Toprakçı, E.(2021) Değerlerli uzaktan öğretim. Hürriyet Gazetesi, Eğitim Haberleri (04.01.2021), https://www.hurriyet.com.tr/egitim/degerlerli-uzaktan-ogretim-41705164
Tübitak (2021). Birleşmiş Milletler - "Yürüyen Akıl Projesi: Engelli Gençlik" Projesi. Erişim: 5 Eylül 2021, https://tusside.tubitak.gov.tr/tr/projeler/birlesmis-milletler-yuruyen-akil-projesi-engelli-genclik-projesi
Tüzer, A. (2015, Nisan). “Farklılıkta birlik, hoşgörü ve yaratıcılığın imkânı olarak mistik/ sufi felsefe”. Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde, Cilt 1, 1263-1280, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Üner, E. (2011). Okul öncesi eğitim programındaki 36-72 aylık çocuklara farklılıklara saygı eğitimi kazandırmanın öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Ünver, E. (2015). Sanatın ve sanat eğitiminin değer oluşturmada yeri ve önemi. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 4(2), 111-120.
Yazıcı, E., Yaman Baydar, I. ve Gelişli, Y. (2015). “Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin çocukların farkındalık düzeylerini geliştirmeye yönelik kullandıkları yöntem ve tekniklerin incelenmesi”. Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde, Cilt 2, 1283- 1298, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Yılmaz, M. (2009). Görsel sanatlar eğitiminde uygulamalar: (175 uygulama biçimi ile). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.