Eğitim Bilimleri Makale Özetlerinin Sözbilimsel Yapısı, Kip ve Çatı Özellikleri/Rhetorical Structure, Tense and Voice Features of Article Abstracts in Educational Sciences

Makalelerin başlıktan sonra ilk okunan kısımlarını oluşturan özetler farklı çalışmalara konu olmuştur; fakat sadece Türkçe makale özetlerini inceleme konusu yapan çalışma sayısı azdır. Bu çalışmanın amacı, eğitim bilimleri alanındaki araştırma makalesi özetlerinin sözbilimsel yapı analizini gerçekleştirmek ve aşamaların dil özelliklerini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada incelenen 60 makale özeti, bu alandaki makalelerin yayımlandığı dört dergiden alınmıştır. Özetlerin incelenmesinde, Pho’nun (2008) Santos’tan (1996) uyarladığı model kullanılmıştır. Analizler sonucunda amaç, yöntem ve bulgular aşamalarının bütün özetlerde, giriş ve sonuç aşamalarının ise sırasıyla özetlerin %30 ve %58’inde yer aldığı, en uzun aşamanın bulgular olduğu görülmüştür. Giriş aşamasında şimdiki zaman (-mAktA) ve geniş zamanın, amaç aşamasında geçmiş zamanla geniş zamanın, diğer üç aşamada ise geçmiş zamanın daha çok tercih edildiği görülmektedir. Cümlelerin çatı özellikleri ile kipleri arasında yakın bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Geçmiş zaman cümleleri ağırlıklı olarak edilgen çatıda, şimdiki zaman (-mAktA) ve geniş zaman cümleleri ise ağırlıklı olarak etken çatıda kurulmuştur. Çalışmada ayrıca, aşamalardaki yaygın cümle kalıpları ve fiiller de ortaya çıkarılmış ve bazı fiillerin öncelendiği, araştırmacıların fiil tercihlerinin özeti meydana getiren aşamalarla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada tespit edilen özet metinlerin önemli özellikleri, akademik yazma derslerine dâhil edilerek öğrencilere özetlerin sözbilimsel yapıları hakkında bilgi verilmeli, aşamaların yaygın cümle kalıpları ve bu cümlelerin hangi fiillerle hangi kip ve çatıda kurulacağı öğretilmelidir. Mevcut çalışmanın, lisansüstü eğitimi almakta olan akademisyen adaylarına makale özeti yazma konusunda önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sözbilimsel Yapı, Makale Özeti, Aşama, Kip, Çatı.

Rhetorical Structure, Tense and Voice Features of Article Abstracts in Educational Sciences / Eğitim Bilimleri Makale Özetlerinin Sözbilimsel Yapısı, Kip ve Çatı Özellikleri

Abstracts, the most-read parts of the articles, have been the subject of different studies; however, the studies that have analysed only Turkish article abstracts are very few. This study aims to perform rhetorical structure analysis of research article abstracts in educational sciences and to investigate the linguistic features of the moves. The study examined 60 abstracts published in four leading journals. The analysis of the abstracts was carried out using the model adapted by Pho (2008) from Santos (1996). The results reveal that the moves of purpose, methods and results are included in all abstracts, while the introduction move and conclusion move are included in 30% and 58% of the abstracts, respectively. Results was found to be the longest move. The results also show that researchers prefer present continuous (-mAktA) and present simple tenses in the introduction move, past and present simple tenses in the purpose move and past tense in the other three moves. There has been found a close relationship between the tenses and voices of the sentences: sentences in the past tense are predominantly formed in passive, while those in present continuous (-mAktA) and present simple are predominantly formed in active voice. Common sentence patterns across moves were also identified. Important features of the abstracts revealed in this study should be incorporated into academic writing courses and students need to be taught about rhetorical structures of the abstracts, the common sentence patterns of the moves and how to form these sentences using appropriate verbs, tense and voice. We hope that the present study will provide important contributions to abstract writing of the prospective academicians doing their postgraduate studies.

Keywords:

Rhetorical structure, Article abstract, Move, Tense, Voice,

PDF

___

KAYNAKÇA Aktaş, E. ve Uzuner Yurt, S. (2015). Türkçe eğitimi alanındaki makale özetlerine yönelik bir içerik analizi. Turkish Studies, 10(7), 73-96.
Anderson, K., & Maclean, J. (1997). A genre analysis study of 80 medical abstracts. Edinburgh Working Papers in Applied Linguistics 8, 1–23.
Bellés-Fortuño, B., & Querol-Julián, M. (2010). Evaluation in research article abstracts: A cross-cultural study between Spanish and English medical discourse. In R. Lorés-Sanz, P, Mur-Dueñas, &. E. Lafuente-Millán (Eds), Constructing interpersonality: Multiple perspectives and applications to written academic discourse (pp. 83-98). Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
Berkenkotter, C., & Huckin, T. (1995). Genre knowledge in disciplinary communities. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Bhatia, V. K. (1993). Analyzing genre: Language use in professional settings. New York: Longman.
Can, S., Karabacak, E., & Qin, J. (2016). Structure of moves in research article abstracts in applied linguistics. Publications, 4(3), 1-16.
Coşmuş, C. (2011). Structural organisation of abstracts in English and Turkish research articles. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Cross, C., & Oppenheim, C. (2006). A genre analysis of scientific abstracts. Journal of Documentation, 62(4), 428-446.
Çakır, H., & Fidan, Ö. (2015). A contrastive study of the rhetorical structure of Turkish and English research article abstracts. In D. Zeyrek, Ç. Sağın Şimşek, U. Ataş, & J. Rehbein (Eds.), Ankara papers in Turkish and Turkic linguistics (pp. 367-378). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Çandarlı, D. (2012). A cross-cultural investigation of English and Turkish research article abstracts in educational sciences. Studies About Languages, 20, 12-17.
Demir, D. (2021). Eğitim bilimleri bildiri özetlerinde fiil, kip ve çatı. H. A. Esir, D. Sancı Uzun, B. Gökçe, M. H. Kibar Furtun, & S. Tunç (Eds.), Yunus Emre, Mehmet Akif Armağanı Türkçe Öğretimi Araştırmaları. Ankara: Akçağ
Doró, K. (2014). Verb tenses and hedging in published and unpublished applied linguistics research paper abstracts. In J. Horváth, & P. Medgyes (Eds.), Studies in honour of marianne nikolov (pp. 356-369). Pécs: Lingua Franca Csoport.
Eker, S. (2011). Çağdaş Türk dili (7. bas.). Ankara: Grafiker Yay.
Huckin T. (2001). Abstracting from abstracts. In M. Hewings (Ed.), Academic writing in context (pp. 93-103.). Birmingham: University of Birmingham press.
Hyland, K. (2004). Disciplinary discourse: Social interactions in academic writing. London: Longman.
Kafes, H. (2015). Cultural or discoursal proclivity: Rhetorical structure of English and Turkish research article abstracts. The Anthropologist, 21(1-2), 240-254.
Lorés, R. (2004). On RA abstracts: From rhetorical structure to thematic organisation. English for Specific Purposes, 23(3), 280-302.
Melander, B., Swales, J. M., & Fredrickson, K. M. (1997). Journal abstracts from three academic fields in the United States and Sweden: National or disciplinary proclivities? In A. Duszak (Ed.), Intellectual styles and cross-cultural communication (pp. 251-72). Berlin: Mouton de Gruyter.
Pho, P. Z. (2008). Research article abstracts in applied linguistics and educational technology: A study of linguistic realizations of rhetorical structure and authorial stance. Discourse Studies, 10(2), 231-250.
Salager-Meyer, F. (1990). Discoursal flaws in medical English abstracts: A genre analysis per research and text type. Text, 10(4), 365–384.
Salager-Meyer, F. (1992). A text-type and move analysis study of verb tense and modality distribution in medical English abstracts. English for Specific Purposes, 11(2), 93-113.
Santos, M. B. D. (1996). The textual organization of research paper abstracts in applied linguistics. Text, 16, 481–499.
Swales, J. M. (1990). Genre analysis: English in academic and research settings. Cambridge: Cambridge University Press.
Şen, E. (2021). Sosyal bilimler makale özetlerinin sözbilimsel yapısı. Dil Dergisi, 172(2). 59-76.
Tseng, F. (2011). Analyses of move structure and verb tense of research article abstracts in applied linguistics. International Journal of English linguistics, 1, 27–39.
Wang, S., & Tu, P. (2014). Tense use and move analysis in journal article abstracts. Taiwan Journal of TESOL, (11)1, 3-29.
Weissberg, R., & Buker, S. (1990). Writing up research paper. New Jersey: Prentice Hall.