İlkokulda Sorumluluk Eğitimine Yönelik Bir Model Önerisi

İstendik yönde davranış geliştirmek isteyen eğitimciler için değerler, oldukça önemli bir etki gücüne sahiptir. Bu değerlerden biri olarak sorumluluk, gerek gündelik hayatta gerekse akademik ortamlardaki başarıyı etkileyen önemli bir faktör olarak düşünülmektedir. Bu çalışma, ilkokul dördüncü sınıf öğrencileri için sorumluluk duygusu inşa etme ve geliştirmeye yönelik dokuz haftalık alternatif bir model oluşturmaya odaklanmıştır. Model, sorumluluk kazandırma sürecinin organize edilen aşamalar halinde uygulanması şeklindedir. Her bir aşamada farklı yöntem ve tekniklerle bezenmiş öğretim planları hazırlanmıştır. Uygulanan ilk öğretim planı, hikaye etkinliğidir. Onu masal, oyun, grupla menemen yapma etkinliği, film izleme, drama, şiir, şarkı ve sınıfça maket ev yapma etkinlikleri izlemektedir. Hazırlanan planlar, uzman görüşüne sunulduktan sonra ilkokul 4. sınıf öğrencilerine uygulanmış ve uygulama sırasında karşılaşılan güçlükler doğrultusunda yeniden düzenlenmiştir. Modelde, her bir öğretim birimi için bilişsel yükün zaman içinde değişmesi planlanmıştır. Model kapsamında öğrenciler, küçük gruplar halinde, çiftler halinde ya da yalnız çalışabilirler. Bunun için öğrencilere hem grupla hem de bağımsız çalışmayı öğretmek gerekmektedir. Çalışmanın sorumluluk duygusu kazandırmada ihtiyaç duyulan yeni yol ve yöntemlerle ilgili alternatif bir model olduğu ve öğretmenlere ışık tutacağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Sorumluluk, okul sorumluluğu, sorumluluk modeli 

___

  • Abdi Golzar, F. (2008). İlköğretim 5.Sınıf Öğrencilerine Yönelik Sorumluluk Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Sorumluluk Düzeylerinin Cinsiyet, Denetim Odağı ve Akademik Başarıya Göre İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Acun Kapıkıran, N. (2008). Başarı Sorumluluğunun ve Başarı Kaygısının Psikopatolojik Belirtilerle İlişkisinin Belirlenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (23):140-149.Akdağ, Baykal, Ö. (2018). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Sınıf Yönetim Biçemleri İle Akademik Başarı Sorumluluk Algıları, Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Aladağ, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi , Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Öğretmenliği Programı, Doktora Tezi, Ankara.Babadoğan, C. (2003). Sorumlu Davranış Geliştirme Stratejileri Bağlamında Öğrenen Sınıf, Milli Eğitim Dergisi, 157.Baş, N. (2011). Hikaye Temelli Eğitim Programının 60-72 Aylık Çocukların Sorumluluk ve İşbirliği Becerilerinin Gelişimine Etkisinin İncelenmesi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Okul Öncesi Bölümü Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Başaran, İ. E. (1971). Eğitim Psikolojisi, İkinci Baskı, Ankara.Cüceloğlu, D. (2002). Anlamlı ve Coşkulu Bir Yaşam İçin Savaşçı, Remzi Kitabevi, İstanbul.Fisher, D. ve Frey, N. (2008). Better learning through structured teaching: A framework for the gradual release of responsibility. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.Fisher, D. (2008). Effective use of the gradual release of responsibility model. https://www.mheonline.com/_treasures/pdf/douglas_fisher.pdf adresinden alınmıştır.Gündüz, M. (2014). 3.Sınıf Hayat Bilgisi Dersinde ‘Sorumluluk’ Değerinin Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı ile Öğretilmesinin Akademik Başarı ve Tutuma Etkisi, Doktora Tezi, Mart, Ankara.Helker, K. ve Wosnitza, M. (2016). The interplay of students’ and parents’ responsibility judgements in the school context and their associations with student motivation and achievement. International Journal of Educational Research, 76, 34–49. Kay, J. (1997) Learner Know Thyself: Student Models to give Learner Control and Responsibility, içinde Z. Halim, T. Ottmann, Z. Razak (edt), Proceedings of International Conference on Computers in Education 1997, AACE, 18-26. Kayışoğlu, N. (2010). Bireysel Sorumluluk ve Teolojik Temelleri, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Öğretmenliği Programı, Doktora Tezi, Ekim, Ankara.