Yenidoğanda Ağrının Algılanması, Değerlendirilmesi ve Yönetimi

Yenidoğan bebekler yaşama gözlerini açtıkları anda çok sayıda ağrılı girişimle karşılaşırlar. Yenidoğan yoğun bakımünitesinde yaşama başlayan bebeklerde ise ağrılı işlemlerle karşılaşma durumu kaçınılmazdır. Bu dönemde ağrı etkinşekilde tedavi edilmezse bebeklerde davranışsal ve nörolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle yenidoğanların ağrıdurumunun değerlendirilmesi ve yenidoğan bakımında rol alan tüm sağlık ekibi üyelerinin ağrı yönetimi konusunda bilgi,beceri ve deneyim sahibi olmaları gerekli ve önemlidir. Ağrıya sözel yanıt veremese de yenidoğanlar fizyolojik,davranışsal, hormonal ve metabolik değişiklikler göstererek yaşadıkları ağrıyı ifade ederler. Bu değişikliklerin gözlenmesive yorumlanmasına dayanan ağrı skorlama yöntemleri ile ağrının derecesi değerlendirilebilir. Ağrı yanıtının uygun ağrıskalası kullanılarak değerlendirilmesi tedaviyi yönlendirir. Yenidoğan bebeklerde ağrı tedavisinin farmakolojik venonfarmakolojik olmak üzere iki şekli vardır. Bu yöntemler birlikte ya da tek olarak kullanılabilir. Ancak tedavide enönemli nokta ağrılı uyarıların mümkün olduğunca azaltılması ve ortadan kaldırılmasıdır. Bu makalede amaç; Yenidoğanbakımında rol alan sağlık ekibi üyelerinde, yenidoğanların ağrı duyusunun varlığı ve tedavi gereksinimleri konusundafarkındalık yaratmak, etkin ağrı tedavisi için kullanılacak yöntemleri güncel literatür doğrultusunda açıklamaktır.

Perception, Evaluation and Management of Pain in the Newborn

Newborn babies encounter many painful interventions the moment they open their eyes to life. In babies who have begun to live in the newborn intensive care unit, it is inconceivable to meet with painful procedures. Behavioral and neurological problems may arise in infants if the pain is not treated effectively in this period. İt is necessary and important for all health team members to have knowledge, skills and experience in assessing the pain condition of newborns and in pain management for the newborn care. They express the pain they experience by demonstrating physiological, behavioral, hormonal and metabolic changes. The degree of pain can be assessed by pain scoring methods based on observation and interpretation of these changes. Assessment of pain response using appropriate pain scale guides treatment. The pain has two forms of treatment impending pharmacological and non-pharmacological. These methods can be used together or individually. However, the most important part of the treatment is the reduction and removal of painful stimuli as much as possible. The purpose of this article is to raise awareness of the presence of newborns’ pain sensation and treatment needs in health care team members taking part in neonatal care and to explain the methods to be used for effective pain therapy in the direction of current literature.

PDF

___

1. Derebent E, Yiğit R. Yenidoğanda ağrı ve yönetim. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006; 10(2): 42-9.
2. Anand KJS. Consensus statement for the prevention management of pain in the newborn. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine. 2001; 155(2):173-80.
3. Barker DP, Rutter N. Exposure to invasive procedures in neonatal intensive care unit admissions. Arch Dis Child. 1995; 72(1): 47-8.
4. Sağkal T, Eser E, Uyar M. The effect of reiki touch therapy on pain and anxiety. Spatula DD. 2013; 3(4): 141-6.
5. Taddio A, Shah V, Hancock R, Smith R, Stephens D, Atenafu E, et al. Effectiveness of sucrose analgesia in newborns undergoing painful medical procedures. Canadian Medical Association Journal. 2008; 179(1): 37-43.
6. Sahebihagh MH, Hosseinzadeh M, Mohammadpourasl A, Kosha A. The effect of breastfeeding, oral sucrose and combination of oral sucrose and breastfeeding in infant’s pain relief during vaccination. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 2011; 16(1): 1-7.
7. Dinçer Ş, Yurtçu M, Günel E. Yenidoğanlarda ağrı ve nonfarmakolojik tedavi. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi. 2011; 27(1): 46-51.
8. Ballweg D. Neonatal and pediatric pain management: Standards and application. Pediatrics and Child Health. 2007; 17(1): 61-6.
9. Doesburg SM, Chau CM, Cheung TP, Moiseev A, Ribary U, Herdman AT, et al. Neonatal pain-related stress, functional cortical activity and visual-perceptual abilities in school-age children born at extremely low gestational age. Pain. 2013; 154(10): 1946-52.
10. Chiswick ML. Assessment of pain in neonates. The Lancet. 2000; 355(1): 6-8.
11. Yiğit Ş, Ecevit A, Altun Ö. Türk Neonatoloji Derneği Yenidoğan Döneminde Ağrı ve Tedavisi Rehberi [Internet]. Ankara: Türk Neonatoloji Derneği; 2016. [Erişim tarihi: 15 Ocak 2016]. Erişim adresi: http://www. neonatology.org.tr/neonatoloji/tani-ve-tedavi-protokolleri/
12. Büyük Türkçe Sözlük [Internet]. Ankara: Türk Dil Kurumu. [Erişim tarihi: 15 Nisan 2016]. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&aram a=gts&guid=TDK.GTS.598470324b4dd2.
13. Iasp-Pain.org [Internet]. Washington: International Association for the Study of Pain. [Cited: 2017 January 9]. Available from: https://www.iasp-pain.org/.
14. Büyükgönenç L, Törüner EK. Çocukluk yaşlarında ağrı ve hemşirelik yönetimi. Conk Z, Başbakkal Z, Balyılmaz H, Bolışık B, editörler. Pediatri Hemşireliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2013. s. 881-99.
15. Anand KJ. Clinical importance of pain and stress in preterm neonates. Biol Neonate. 1998; 73(1): 1-9.
16. Törüner EK, Büyükgönenç L. Çocuklarda Ağrı Yönetimi. Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları. Ankara: Göktuğ Yayıncılık; 2015.
17. Anand KJ, Hickey P. Pain and its effects in the human neonate and fetus. New England Journal of Medicine. 1987; 317(21): 1321-9.
18. Kocaman G. Ağrı. Hemşirelik Yaklaşımları. İzmir: Saray Tıp Kitabevi; 1998.
19. Moayedi M, Davis KD. Theories of pain: from specificity to gate control. Journal of Neurophysiol. 2013; 109(1): 5-12.
20. Melzack R. From the gate to the neuromatrix. Pain. 1999; 82(1): 121-6.
21. Karadeniz G. Masajın ağrıyı giderme ve endorfin salınımı üzerine etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 1997.
22. Ergin AB. Doğum ağrısı ve yönetimi. İstanbul: Berdray Baskı; 2008.
23. Erkul M. İki aylık bebeklerde iki farklı bölgeye sırayla uygulanan aşıların oluşturduğu ağrıyı azaltmada emzirme yönteminin etkinliği [Yüksek Lisans Tezi]. Antalya: Akdeniz Üniversitesi; 2013.
24. Akcan E. Yenidoğanlarda topuk kanı alma sırasında oluşan ağrıya amniyotik sıvı, anne sütü ve lavanta kokusunun etkisi [Doktora tezi]. Kayseri: Erciyes Üniversitesi; 2014.
25. Erdine S. Ağrı mekanizmaları. Klinik Gelişim. 2007; 20(3): 7-17.
26. Johnston CC, Stevens B, Craig KD, Grunau RV. Developmental changes in pain expression in premature, fullterm, two and four month old infants. Pain. 1993; 52(2): 201-8.
27. MacGregor R, Evans D, Sugden D, Gaussen T, Levene M. Outcome at 5-6 years of prematurely born children who received morphine as neonates. Arch Dis Child. 1998; 79(1): 40-3.
28. Anand KJ, Barton BA, McIntosh N. Analgesia and sedation in preterm neonates who require ventilatory support: results from the NOPAIN trail. Neonatal outcome and prolong analgesia in neonates. Arch Pediatr Adolesc Med. 1999; 153(4): 331-8.
29. Anand KJ, Scalzo FM. Can adverse neonatal experiences alter brain development and subsequent behavior? Biolog of the Neonate. 2000; 77(2): 69-82.
30. Bartocci M, Bergqvist L, Lagercrantz H, Anand KJS. Pain activates cortical areas in the preterm newborn brain. Pain. 2006; 122(1): 109-17.
31. Slater R, Worley A, Fabrizi L, Roberts S, Meek J, Boyd S, et al. Evoked potentials generated by noxious stimulation in the human infant brain. Europan Journal of Pain. 2010; 14(3): 321-6.
32. Doesburg SM, Chau CM, Cheung TP, Moiseev A, Ribary U, Herdman AT, et al. Neonatal pain-related stress, functional cortical activity and visual-perceptual abilities in school-age children born at extremely low gestational age. Pain. 2013; 154(10): 1946-52.
33. Walter-Nicolet E, Annequin D, Biran V, Mitanchez D, Tourniaire B. Pain management in newborns: From prevention to treatment. Pediatric Drugs. 2010; 12(6): 353-65.
34. Batton DG, Barrington KJ, Wallman C. Prevention and management of pain in the neonate: an update. Pediatrics. 2006; 118(5): 22-31.
35. Aliefendioğlu D, Güzoğlu N. Yenidoğanda ağrı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2015; 58(1): 35-42.
36. Grunau RE, Weinberg J, Whitfield MF. Neonatal procedural pain and preterm infant cortisol response to novelty at 8 month. Pediatrics. 2004; 114(1): 78-84.
37. Mathew PJ, Mathew JL. Assessment and management of pain in infants. Postgraduate Medical Journal, Health & Medical Complete. 2003; 79(934): 438-43.
38. Prevention and Management of Pain in the Neonate. Official Journal of the American Academy of Pediatrics. 2006; 118(5): 2231-41.
39. Krechel, SW, Bildner J. Cries: a new neonatal postoperative pain measurement score. Initial testing of validity and reliability. Pediatric Anesthesia. 1995; 5(1): 53-61.
40. Lawrence J, Alcock D, McGrath P, Kay J, MacMurray SB, Dulberg C. The development of a tool to assess neonatal pain. Neonatal Network. 1993; 12(6): 59-64.
41. Grunau RV, Craig KD. Pain expression in neonates: facial action and cry. Pain. 1987; 28(3): 395-410.
42. Hummel P, Puchalski M, Creech SD, Weiss MG. Clinical reliability and validity of the N-PASS: neonatal pain, agitation and sedation scale with prolonged pain. Journal of Perinatology. 2008; 28(1): 55-60. doi:10.1038/sjjp.7211861.
43. Hodgkinson K, Bear M, Thorn J, Van Blaricum S. Measuring pain in neonates: evaluating an instrument and developing a common language. The Australian Journal of Advanced Nursing: A Quarterly Publication of the Royal Australian Nursing Federation. 1994; 12(1): 17-22.
44. Cignacco E, Mueller R, Hamers J, Gessler P. Pain assessment in the neonate using the Bernese Pain Scale for Neonates. Early Human Development. 2004; 78(2): 125-31.
45. Debillion T, Zupan V, Ravault N. Development and initial validation of the edin scale, a new tool for assessing prolonged pain in preterm infants. Arch Dis Child. 2001; 85(1): 36-41.
46. Bayraktar S. Preterm yenidoğanda ağrıyı değerlendirmede kullanılan edin ölçeğinin geçerlik- güvenirlik çalışması [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2012.
47. Özyazıcıoğlu N, Çelebioğlu A. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin yenidoğanda ağrıya ilişkin bilgi ve görüşleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008; 11(3): 9-16.
48. Ball J, Bindler R. Pain assessment and management. In: Pediatric Nursing. New Jersey: Prentice-Hall; 2007. p. 287-307.
49. Shrestha M, Adhikari R. Comparison of pain response to venepuncture versus heel lance blood sampling in term neonates. Journal of Nepal Pediatric Society. 2012; 32(2): 99-104.
50. Kaya G. Çocuklarda akut ağrı ve tedavisi. Tüzüner F, editör. Anestezi Yoğun Bakım Ağrı. Ankara: MedikalNobel Basım; 2010. s. 1747-60.
51. Anand KJ, Hall RW, Desai N, Shephard B, Bergqvist LL, Young TE, et al. Effects of morphine analgesia in ventilated preterm neonates: primary outcomes from the NEOPAIN randomized trial. The Lancet. 2004; 363(9422): 1673-82.
52. Ünaldı N. Yenidoğanlarda ağrılı işlemlerde uygulanan ötektik karışımının ve sukrozun ağrı algısına etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2009.
53. Hall RW. Anesthesia and analgesia in the NICU. Clinic Perinatology. 2012; 39(1): 239-54.
54. Geyer J, Ellsbury D, Kleiber C. An evidence-based multidisciplinary protocol for neonatal circumcision pain management. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing. 2002; 31(4): 403-10.
55. Efe E, Öncel S. Yenidoğanlarda minör invaziv işlemlerde anne sütünün ağrıyı azaltmada etkisi. Hemşirelik Forum Dergisi. 2005; 3(1): 42-6.
56. Cignacco E, Hamers JP, Stoffel L,Van Lingen RA, Gessler P, Mc Dougall et al. The efficacy of non-pharmacological interventions in the management of procedural pain in preterm and term neonates. A systematic literature review. 6. European Journal of Pain. 2007; 11(2): 139-52.
57. Pillai Riddell RR, Racine NM, Turcotte K, Uman LS, Horton RE, Din Osmun L, et al. Non-pharmacological management of infant and young child procedural pain. Cochrane Database System Review. 2011; 5(10): CD006275.
58. Kılıç M, Öztunç G. Ağrı kontrolünde kullanılan yöntemler ve hemşirenin rolü. Fırat Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 7(21): 35-51.
59. Çağlayan N, Balcı S. Preterm yenidoğanlarda ağrının azaltılmasında etkili bir yöntem: Cenin pozisyonu. Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2014; 22(1): 63-8.
60. Lopez O, Subramanian P, Rahmat N, Theam LC, Chinna K, Rosli R. The effect of facilitated tucking on procedural pain control among premature babies. Journal of Clinical Nursing. 2015; 24(1-2): 183-91.
61. Akcan E, Yigit R, Atici A. The effect of kangaroo care on pain in premature infants during invasive procedures. Turkish Journal of Pediatrics. 2009; 51(1): 14-8.
62. Derebent E. Prematüre bebeklere yapılan invaziv girişimler sırasındaki ağrıyı azaltmada kanguru bakımının etkisi [Yüksek lisans Tezi]. Mersin: Mersin Üniversitesi; 2007.
63. Kostandy R, Anderson GC, Good M. Skin-to-skin contact diminishes pain from hepatitis B vaccine injection in healthy full-term neonates. Neonatal Network. 2013; 32(4): 274-80. doi: 10.1891/0730-0832.32.4.274.
64. Raouth R, Kostandy RR, Ludington SM. Kangaroo care (Skin-to-Skin) for clustered pain procedures: Case study. World Journal of Neuroscience. 2016; 6(1): 43-51.
65. Sener Taplak A. Prematüre retinopati muayenesinde ağrıyı azaltmada anne sütü ve sukrozun etkisi [Yüksek lisans Tezi]. Kayseri: Erciyes Üniversitesi; 2012.
66. Uğurlu E. Aşı uygulanan bebeklerde ağrının giderilmesinde bacak masajının etkisinin incelenmesi [Doktora Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2011.
67. Aguirre Unceta-Barrenechea A, Saitua Iturriaga G, Sainz de Rozas Aparicio I, Riveira Fernández D. Analgesia when taking heel-lance blood in the newborn. Anales de Pediatría. 2008; 69(6): 544-7.
68. Dilli D, Küçük IG, Dallar Y. Interventions to reduce pain during vaccination in infancy. Journal of Pediatrics. 2009; 154(3): 385-90.
69. Efe E, Savaser S. The effect of the different methods used during peripheral venous blood collection on pain reduction in neonates. Ağrı. 2007; 19(2): 49-52.
70. Okan F, Çoban A, İnce Z, Can G. Preterm yenidoğanlarda analjezi: Sükroz ve glukozun karşılaştırmalı etkileri. Çocuk Dergisi. 2007; 7(1): 28-35.
71. Lima AGCF, Santos VS, Nunes MS, Barreto JAA, Ribeiro CJN, Carvalho J, et al. Glucose solution is more effective in relieving pain in neonates than non-nutritive sucking: A randomized clinical trial. European Journal of Pain. 2017; 21(1): 159-65.
72. Thomas T, Shetty AP, Bagali PV. Role of breastfeeding in pain response during injectable immunisation among infants. Nurs J India. 2011; 102(8): 184-6.
73. Rosali L, Nesargi S, Mathew S, Vasu U, Rao SP, Bhat S. Efficacy of expressed breast milk in reducing pain during ROP screening-a randomized controlled trial. Journal of Tropical Pediatrics. 2015; 61(2): 135-8.
74. Arnon S, Shapsa A, Forman L, Regev R, Bauer S, Litmanovitz I. Live music is beneficial to preterm infants in the neonatal intensive care unit environment. Birth. 2006; 33(2): 131-6.
75. Badr LK, Demerjian T, Daaboul T, Abbas H, Zeineddine MH, Charafeddine L. Preterm infants exhibited less pain during a heel stick when they were played the same music their mothers listened to during pregnancy. Acta Pædiatrica. 2017; 106(3): 438-45.
76. Küçükoğlu S, Aytekin A, Celebioglu A, Celebi A, Caner İ, Maden R. Effect of white noise in relieving vaccination pain in premature infants. Pain Management Nursing. 2016; 17(6): 392-400.
77. Sarı HY, Çiğdem Z. Gestasyon haftalarına göre bebeğin gelişimsel bakımının planlanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu E-Dergisi. 2013; 6(1): 40-8.
78. Nishitani S, Miyamura T, Tagawa M. The calming effect of a maternal breast milk odor on the human newborn infant. Neuroscience Research-Journal. 2009; 63(1): 66-71.
79. Brady-Fryer B, Wiebe N, Lander JA. Pain relief for neonatal circumcision. The Cochrane Library. 2004; 18(4): CD004217.