ON DOKUZUNCU YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA OSMANLI HALEP’İNDE DEMOGRAFİK YAPI

Mesrob K. Krikorian tarafından 1860-1908 yılları arasında Osmanlı Devleti’ne hizmet eden Ermeniler hakkında bir doktora tezi yapılmıştır. Bu tezde özellikle Türkiye’nin doğu vilayetleri ve bunlardan biri olan Halep’te yaşayan Ermeniler hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Demografik bilgiler üzerinde ısrarlı bir şekilde durulmakta ve Halep’teki Ermenilerin Müslüman ve diğer milletlerden daha fazla olduğu ispat edilmeye çalışılmaktadır. Eserin devamında Ermenilerin günlük hayata, ticarete, sanayiye ve devlet kurumlarına yapmış oldukları katkılar ve sahip oldukları unvanlar üzerinde durulmakta ve bu unvanların Türkler tarafından genel olarak en düşük mertebelerde verildiği, kasıtlı bir şekilde ifade edilmektedir. Müellif bunu yaparken her vilayete ayırmış olduğu ana kısımlar ile son kertede ifade ettiği genel durumdaki bilileri ayrıştırmakta ve bu son kısımlarda okuyucuyu Türklerin aleyhine yönlendirici bir tavır sergilemektedir. Bu makalede Mesrob K. Krikorian’ın eserinde izah edilmeye çalışılan gerçek dışı senaryoya karşı Türk tezlerini ortaya koyan delillere yer verilmekte ve eserin Türkler aleyhindeki asılsız suçlamaları çürütülmeye çalışılmaktadır.

___

  • Bayındır, Seda (1997). Adana Ermeni İsyanı (1909), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi-Marmara Üniversitesi), İstanbul.
  • Bryce, J. (1916). The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire, 1916.
  • Cuinet, V. (1896). Syrie, Liban et Palestine, Paris.
  • Cuinet, Vital (1891). La Turquie d’Asie, Cilt: II, Paris.
  • Çoruh, Haydar (2002). “Erzurum'daki Müslim ve Gayrimüslim Nüfusu Gösteren 1847 Tarihli Nüfus Defteri”, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı: 6, Ankara.
  • Dahiliye Nezareti Sicil Genel İdaresi Müdürlüğ (1336). Osmanlı Ülkelerinin 1330 yılı nüfus istatistikleri, ü, İstanbul.