ON DOKUZUNCU YÜZYILDA ERMENİLERİN BİTLİS VİLAYETİNDEKİ DURUMU VE TÜRK NÜFUS

Mesrob K. Krikorian tarafından 1860-1908 yılları arasında Osmanlı Devleti’ne hizmet eden Ermeniler hakkında bir doktora tezi yapılmıştır. Bu tezde özellikle Türkiye’nin doğu vilayetleri ve bunlardan biri olan Bitlis’te yaşayan Ermeniler hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Demografik bilgiler üzerinde ısrarlı bir şekilde durulmakta ve Bitlis’teki Ermenilerin Müslüman ve diğer milletlerden daha fazla olduğu ispat edilmeye çalışılmaktadır. Eserin devamında Ermenilerin günlük hayata, ticarete, sanayiye ve devlet kurumlarına yapmış oldukları katkılar ve sahip oldukları unvanlar üzerinde durulmakta ve bu unvanların Türkler tarafından genel olarak en düşük mertebelerde verildiği, kasıtlı bir şekilde ifade edilmektedir. Müellif bunu yaparken her vilayete ayırmış olduğu ana kısımlar ile son kertede ifade ettiği genel durumdaki bilileri ayrıştırmakta ve bu son kısımlarda okuyucuyu Türklerin aleyhine yönlendirici bir tavır sergilemektedir. Bu makalede Mesrob K. Krikorian’ın eserinde izah edilmeye çalışılan gerçek dışı senaryoya karşı Türk tezlerini ortaya koyan delillere yer verilmekte ve eserin Türkler aleyhindeki asılsız suçlamaları çürütülmeye çalışılmaktadır

___

  • Bryce, James (1916). The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire, 1916, p. 661.
  • Cuinet, Vital (1891). La Turquie d’Asie, Cilt: II, Paris.
  • Güran, Tevfik (2000). “1897 Tarihli İlk İstatistik Yıllığı”, State Institute of Statistics Prime Ministry Republic of Turkey, (Edit. H.İnalcık-Ş.Pamuk), Ankara.
  • Gürün, Kamuran (2001). Ermeni Dosyası, 5. Baskı, İstanbul.