Erhan DEMİRELİ, Emre GÜLMEZ, Göktuğ Cenk AKKAYA

VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Günümüzde ticari ilişkilerin küreselleşmesi ve finansal enstrümanların çeşitlenmesi nedeniyle vadeli işlem sözleşmeleri her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Vadeli işlem sözleşmeleri yoluyla tasarruf sahipleri bugünden geleceği öngörümlemeye çalışmakta ve finansal kararlarını bu öngörülere göre şekillendirmektedirler. Sözkonusu finansal tahminler, ekonomik sistemde birçok değişkenden etkilenmektedir. Spot kurlar da bu finansal tahminlerin oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada spot kurların, vadeli kurlar üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Granger nedensellik analizinden hareketle spot kurlar ile vadeli kurlar arasındaki nedensellik ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Veriler www.tcmb.gov.tr ve www.vob.org.tr adreslerinden sağlanmıştır. Çalışma sonucunda spot kurların vadeli kurların Granger nedeni olduğu bulgusuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Spot Kur, Vadeli Kur, Granger Nedenselliği, Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası

VADELİ VE SPOT KURLAR ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: İZMİR VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Recently, forward contracts has became more important day by day due to the globalization of trade relations and the diversification of financial instruments. Investors struggle for forecasting the future and have shaped their financial decision through these forecasts, by the forward contracts. Such financial forecasts are affected by many variables in the economic system. Moreover, spot rates play an important role to form these financial estimates. In this study, it is aimed to determine the effects of spot rates on forward rates. Therefore, Granger casuality analysis tecnique is approved for examining the casuality between spot rates and forward rates. As a result of the study, spot rates are granger cause of forward rates

Keywords:

Spot Rate, Forward Rates, Granger Casuality, Turkish Derivatives Exchange,

PDF

___

AKÇAY S., ÖZEN E., KULA, V., (2009). “Türkiye’de Vadeli Döviz Fiyatları İle Spot Döviz Fiyatları Arasındaki Nedensellik
İlişkisinin İncelenmesi: İzmir Vadeli İşlem Ve Opsiyon Borsası Uygulaması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 13. Ulusal Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Afyonkarahisar, 321 – 330 BAKLACI H. F. (2007), “Türkiye’de Vadeli Döviz İşlemlerinin Spot Döviz Piyasa Volatilitesi Üzerine Etkileri”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 22/250: 53–68
CHEUNG, Y.W. ve FUNG N.G. (1997), “Information Flows Between Eurodollar Spot and Futures Markets”, Multinational
Finance Journal, 1(4), 255–271,http://mfs.rutgers.edu/MFJ/Articles-pdf/V01N4p1.pdf, (21.09.2006).
ÇEVİK, E. İ. ve PEKKAYA M. (2007). “Spot ve Vadeli İşlem Fiyatlarının Varyansları Arasındaki Nedensellik Testi”, Dokuz Eylül
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22/2: 49-66
ELMAS, B. ve TEMURLENK, M. S., (2009). “Hisse Senedi Fiyat-İşlem Hacmi Arasındaki Granger Nedensellik: İMKB’de Hisse
Bazlı Bir Analiz”, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Atatürk Üniversitesi, 27-29 Mayıs, Erzurum, 1-11
GÖKÇE, A. (2002). “İMKB’de Fiyat-Hacim İlişkisi: Granger Nedensellik Testi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 3: 43–48 GUJARATI, N, D., (1995), Basic Econometrics, International Edition, Mc Graw-Hill, Inc, USA
HANSEN L. P. and HODRICK R. J., (1980). “Forward Exchange Rates As Optimal Predictors Of Future Spot Rates: An
Econometric Analysis”, The Journal of Political Economy, 88/5: 829-853
İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, www.vob.org.tr, Erişim Tarihi: 25/12/2009
JOHANSEN, S. and JUSELIUS, K. (1990). “Maximum Likelihood Estimation And Inferences On Coentegration With Applications
To The Demand For Money”, Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 52: 169–210 KAYALIDERE, K., KARGIN, S., AKTAŞ R. (2009). “İMKB’ de Fiyat Ve Hacim Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Celal Bayar
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7/1: 15-124
KORKMAZ T., AÇIKGÖZ, E., (2007). “VOB’DA İşlem Gören Döviz Futures Sözleşmelerinin Değeri İle Piyasadaki Likit Döviz
Miktarı Arasındaki İlişki”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29: 63-81
LUINTEL, K.B. ve PAUDYAL K (1998). “Common Stochastic Trends Between Forward And Spot Exchange Rates”, Journal of
International Money And Finance, 17,.279-297
MACKINNON J. G. (1996). “Numerıcal Dıstrıbutıon Functıons For Unıt Root And Coıntegratıon Tests”, Journal Of Applied
Econometrics, Vol. 11, 601–618 (1996)
PEKKAYA M., BAYRAMOĞLU M. F. (2008). “Hisse Senedi Fiyatları Ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: YTL/USD,
İMKB 100 ve S&P 50 Üzerine Bir Uygulama”, MUFAD Muhasebe ve Finansman Dergisi, 38: 163-176
SEVÜKTEKİN, M. ve NARGELEÇEKENLER M. (2005). Zaman Serileri Analizi, Ankara: Nobel Yayıncılık
TCMB, Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS), www.tcmb.gov.tr, Erişim Tarihi: 25/12/2009
WESSO, G.R. (1999). “The Forward Rate As An Optimal Predictor Of The Future Spot Rate In South Africa: An Econometric
Analysis”, South African Reserve Bank Occasional Paper, 13, 1999