TÜRKİYE’DE İLLERİN TEMEL BANKACILIK FAALİYETLERİ YÖNÜNDEN KÜMELEME ANALİZİ YÖNTEMİYLE SINIFLANDIRILMASI

Dünyada yaşanan mali krizlerin Türkiye’yi etkileme potansiyeli ve riski dikkate alındığında mali sektörün önemli kurumları olarak bankaların yapıları ve faaliyetleri daha önemli hale gelmektedir. Türkiye’de bankacılık sektörü dünyadaki globalleşme eğilimleri ile birlikte rekabetçi bir yapı oluşturmaya çalışmaktadır. Özellikle 2001 yılındaki mali krizden bu yana Türkiye’de bankacılık sektörü hızla gelişme göstermiş ve temel bankacılık faaliyetlerinin ülke genelinde yaygınlaşmasını sağlamıştır. Bu süreçte bankaların faaliyetlerini piyasalardaki büyüme potansiyelini ve sektördeki rekabet unsurlarını dikkate alarak geliştirdikleri görülmektedir. Bankacılık faaliyetlerinin temel işlevinin mevduat toplamak ve kredi vermek olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmada bu işlevi belirlemeye yönelik veriler dikkate alınmış ve Türkiye’deki bankacılık sektörünün temel faaliyetleri iller bazında sınıflandırmaya tabi tutularak, benzer özellikler taşıyan bankacılık faaliyetlerine sahip iller belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla çok değişkenli istatistik tekniklerinden olan kümeleme analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucu elde edilen sınıflandırmaya göre, temel bankacılık faaliyetleri bakımından Türkiye’deki 81 il gruplandığında 6 grubun oluştuğu, bu gruplar içinde 1. grupta İstanbul’un ve 4.grupta Ankara’nın tek başlarına yer aldıkları belirlenmiştir. Buna göre bu iki ilin temel bankacılık faaliyetleri bakımından diğer tüm illerden ve birbirlerinden farklı özelliklere sahip olduğu görülmektedir. Bu farklılığın nedeni; İstanbul’un bir ticaret merkezi, Ankara’nın ise daha çok kamu kuruluşlarının yoğun olduğu bir merkez olarak ön plana çıkmaları şeklinde değerlendirilebilir. Diğer gruplar dikkate alındığında; 2. grupta (Balıkesir, Eskişehir, Kayseri vb.) 21 il, 3. grupta (Manisa, Gaziantep, Samsun vb.) 15 il, 5. grupta (Çanakkale, Trabzon, Konya vb.) 28 il ve 6. grupta (Ağrı, Van, Diyarbakır vb.) 15 ilin bulunduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kümeleme Analizi, Türkiye’de İller Bazında Bankacılık Faaliyetleri

CLASSIFICATION OF CITIES IN TERMS OF BASICS BANKING OPERATIONS IN TURKEY USING CLUSTER ANALYSIS METHOD

Turkey's banking sector is trying to create a competitive structure along with trends in the world of globalization. Especially since the financial crisis in 2001, The banking sector in Turkey has developed rapidly and ensure basic banking activities are spread across the country. In this process, the activities of banks, market growth potential and improve competition in the sector, taking into account factors that are seen. The basic functions of banking activities are known to be accepting deposits and lending. In this study, the data taken into consideration for determining this function and provinces with similar characteristics have been determined with banking activities. For this purpose, the cluster analysis of multivariate statistical techniques were used. As a result of the analyzes conducted according to the classification, when Turkey's 81 provinces grouped in terms of basic banking activities to occur six groups, within these groups in the first group of Istanbul and the fourth group of Ankara alone they are located is determined. Accordingly, these two provinces in terms of core banking provinces have different features from other all provinces and from each other. The reason for this difference; A commercial center of Istanbul, Ankara's public institutions are concentrated mostly as a center in the form of fore evaluated. Considering other groups; in the second group (Balıkesir, Eskişehir, Kayseri, etc..) 21 provinces, In the third group (Manisa, Gaziantep, Samsun, etc..) 15 provinces, In the fifth group (Canakkale, Istanbul, Konya, etc..) 28 provinces and ın the sixth group (Pain , Van, Diyarbakir, etc..) observed that there are 15 provinces.

Keywords:

Clustering Analysis, Banking Activities by Province in Turkey,

PDF

___

Agarwal, S., Chomsisengphet, S., Liu, C., Soulules, N.S., (2009). Benefits of Relationship Banking: Evidence from Comsumer Credit Markets. The Wharton School Working Papers, University of Pennsylvania.
Allen, F., & Gale, D., (2004). Competition and Financial Stability. Journal of Money, Credit and Banking, 36(3), 453–480.
Amel, F.D., Liang, J.N., (1997). Determinants of Entry and Profits in Local Banking. Review of Industrial Organization, 12, 59–78.
Amel, D., Barnes, C., Panetta, F., Salleo, C., (2003). Consolidation and Efficiency in the Financial Sector: A Review of International Evidence. CEIS Tor Vergata Research Paper Series, 7(20).
Amendola, M., Gaffard, J.L., Musso, P., (2003). Innovation and Competition: The Role of Finance Constraints in a Duopoly Case. The Review of Austrian Economics, 16(2/3), 183-204.
Anderson, B.E., (1996). An Investigation into the Effects of Banking Structure on Aspects of Bank Behavior. The Journal of Finance, 21(1), 125-126.
Arslan, R., (2007). Basel Kriterleri ve Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri. Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, 18.
Arslan, R., & Hotamıslı, M., (2007). Türk Bankacılık Sisteminde Kurumsal Çevrenin Bankaların Yapı ve Uygulamaları Üzerinde Oluşturduğu Teşvik ve Kısıtlamalar. Yönetim ve Ekonomi, 14(1).
Aslan, A., & Kula, F., (2008). Türkiye İmalat Sanayinde Fiyat-Maliyet Marjları: Dönemler ve Sektörler İtibariyle Karşılastırmalı Bir Analiz. MPRA Paper, 10606.
Aydın, A., (2000). Bilanço Dışı İşlemler, Bankacılar Dergisi, 34.
Baglioni, A., (2000). Liquidity Cost and Interest Rate Spread in an Oligopoly Model of the Banking Sector. International Review of Economics and Business, 47(4), 559–577.
Bain, J. S., (1951). Relation of Profit Rate to Industry Concentration. Quarterly Journal of Economics, 65, 293–324.
Barth, J. R., Caprio, G. Jr., Levine, R., (2001). The Regulation and Supervision of Banks Around the World: A New Database, World Bank Policy Research Working Papers, 2588, 1-92.
Boot, A. W. A., Marinc, M., (2006). Competition and Entry in Banking: Implication for Stability and Capital Regulation. Tinbergen Institute Discussion Papers, 15(2).
Bos, J. W. B., Kolari, J.W., Van Lamoen, R. C. R. (2009). Competition and Innovation: Evidence from Financial Services. Utrecht School of Economics Discussion Paper Series, 9(16).
Bossone, B., (2000). What Makes Banks Special? A Study of Banking, Finance and Economic Development. World Bank Working Papers, 2408, 1-66.
Boyacıoğlu, M. A., (2003).1980 Sonrası Türk Bankacılık Sektöründeki Gelişmeler, Krizlerin Sektör Üzerindeki Etkileri ve İyileştirici Öneriler. Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, 9, 523-538.
Boyd, J. H & De Nicolo, G., (2005), The Theory of Bank Risk Taking and Competition Revisited. The Journal of Finance, 60(3).
Bratland, J., (2004). Contestable Market Theory as a Regulatory Framework: An Austrian Postmortem, The Quarterly Journal of Austrian Economics, 7(3).
Brewer III, E., Jackson III, W.E., (2004). The Risk-Adjusted Price-Concentration Relationship in Banking. FRB of Atlanta Working Papers, 35.
Buchs, T., & Mathisen, J., (2005. Competition and Efficiency in Banking: Behavioral Evidence from Ghana, IMF Working Papers, 5(17).
CABRAL, I., Dierick, F., Vesala, J.(2002), “Banking Integration in the Euro Area”, ECB Occasional Paper Series, No.6, Aralık.
CANALS, J.(1999), “Scale versus Specialization: Banking Strategies After Euro”, European Management Journal, Cilt 17, Sayı 6, s. 567–575.
CANHOTO, A.(2004), “Portuguese Banking: A Structural Model of Competition in the Deposits Market”, Review of Financial Economics, Sayı 13, s. 41–63.
Canoy, M., Van Dijk, M., Lemmen, J, De Mooij, R., Wiegand, J., (2001). Competition and Stability in Banking, Central Planning Bureau, Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis, Document, 15.
Carapella, F., Di Giorgio, G., (2004). Deposit Insurance, Institutions and Bank Interest Rates. Transition Studies Review, 11(3), 77–92.
Carletti, E., (2005). Competition and Regulation in Banking, in A.W.A. Boot, A.V. Thakor eds.: Handbook of Corporate Finance: Financial Intermediation and Banking (North Holland, London) Forthcoming.
Çek, S., (2007). Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Merkezilesmesi, Marmara Üniversitesi BF Dergisi, 23(2), 179.
Doğukanlı, H., (2001). Uluslararası Finans, Nobel Yayınları, 1. Baskı, Adana.
DPT (1992). İzmir İktisat Kongresi Bankacılık Çalışma Grubu Raporu, 4–7 Haziran.
Gujarati, D. N., (2004). Basic Econometrics, The McGraw-Hill Co., 4. Edition.
Kalaycı. Ş., (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayınevi.
Kalaycı, Ş., (2010). Bankacılık Krizleri ve Öncü Göstergeleri, Asil Yayınları, Ankara.
Karluk, S. R., (2002). Avrupa Birliği ve Türkiye, Beta Yayınları, 6.Baskı, İstanbul.
Kıdwell, D. S & Peterson, R. L., (1990). Financial Institutions, Markets and Money, The Dryden Pres, 4th Edition.
Koch, T.W., (1995). Bank Management, Chapter 3: Banking Trends and Competition,The Dryden Press, 3rd Edition, 67–89.
Lıvıatan, N & Barkai, H., (2007). The Bank of Israel: Selected Topics in Israel's Monetary Policy, Oxford University Pres, 2. Edition.
Mathews, K. & Thompson, J., (2005). The Economics of Banking, John Wiley&Sons Ltd.
Mıshkın, F. S., (1998). The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Addison-Wesley, 5.Edition, Columbia, USA.
Özdamar, K., (2002). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 2. Kaan Kitabevi.
Parasız, İ., (2009). Para Banka ve Finansal Piyasalar,9. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
Şıklar, İ., (2004). Finansal Ekonomi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1588, Eskişehir.
Tatlıdil. H., (1992). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara.
TBB, 2001 Yılında Türk Bankacılık Sistemi, Bankacılar Dergisi, Sayı 42, 2002a.
TBB, 2002 Yılında Türk Bankacılık Sistemi, Bankacılar Dergisi, sayı 45, 2003. TBB, Türk Bankacılık Sistemi: Eylül 2005, Bankacılar Dergisi, Sayı 55, 2005b
Tunay, K. B., (2005). Finansal Sistem: Yapısı, İşleyişi, Yönetimi ve Ekonomisi, Birsen Yayınevi, İstanbul.
Turanlı. M., Özden. Ü. H., Türedi. S., (2006). Avrupa Birliği’ne Aday ve Üye Ülkelerin Ekonomik Benzerliklerinin Kümeleme Analiziyle İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9. 95-108.
Yetim, S. & Gülhan, O., (2005). Avrupa Birligine Tam Üyelik sürecinde Türk Bankacılık Sektörü -2-. BDDK Arastırma Dairesi Çalısma Raporları, 7.