GAIA GRAFİK GÖSTERİMİNİN NOTASYONU

Son yıllarda araştırmalarda ve akademik çalışmalarda öne çıkan PROMETHEE yöntemi, Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri arasında en yeni yöntemlerden birisidir. Bu çalışmanın amacı, PROMETHEE yöntemi ve GAIA grafik uzantısını tanıtarak araştırmacılara yol göstermektir. Bu kapsamda, ülkemizde yapılacak çalışmalarda tanınırlığının ve kullanılabilirliğinin artırılması hedeflenmiştir. GAIA düzlemi, PROMETHEE metodunun sonuçları üzerine inşa edilerek karar vericiye görsel bir destek sunduğundan PROMETHEE yöntemine diğer Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerine nazaran bir avantaj kazandırmaktadır. Yöntem, karar verici ve araştırmacılara çabuk, basit ve anlaşılabilir bir bakış açısı sunmaktadır. GAIA düzlemi vasıtasıyla; PROMETHEE sonuçlarını iki boyutlu düzlem üzerinde göstermesi ile karar verme işlemine farklı bir yaklaşım getirilmiştir. Genel olarak Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri karar verme problemlerini kendi yaklaşımları ile çözümlemeyi müteakip karara esas olacak alternatiflerin sıralamasını veya sınıflandırılmasını elde etmektedir. GAIA düzlemi bu sıralama veya sınıflandırmayı görsel olarak zenginleştirmektedir. Bu bildiride, Türkçe yazında yeterli yer bulamamış GAIA düzleminin özellikleri ve oluşturulması ile alternatiflerin, kriterlerin ve karar çubuğunun düzlem üzerindeki durumlarının yorumlanması araştırmacılara ışık tutacak şekilde yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Çok Kriterli Karar Verme, PROMETHEE ve GAIA Düzlemi

NOTATIONS OF GAIA PLANE GRAPHICAL REPRESENTATION

PROMETHEE, one of the method of Multi Criteria Decision Making methods have excelled among the other Multi Criteria Decision Making methods in academic studies and researches in recent years. The purpose of this article is to introduce PROMETHEE method and GAIA plane to the researchers. In this context, it is aimed to increase the recognition and usability of these methods in our country for future studies. GAIA plane is built on the results of PROMETHEE method and it offers a visual representation to the decision maker. This visual representation provides benefits to PROMETHEE among the other Multi Criteria Decision Making methods. GAIA presents rapid, simple and understandable point of view to the decision-makers and researchers. In decision making, GAIA applies a different approach by reflecting the results of PROMETHEE over two-dimensional plane. In general, Multi Criteria Decision Making methods solves decision problems with their procedures and acquires the ranking or sorting of the alternatives. GAIA plane enriches this ranking or sorting with geometrical representations. In this study, GAIA plane’s properties, notations, alternatives, criteria and decision stick positions on the plane are described to guide for researchers.

Keywords:

Multi Criteria Decision Making,

PDF

___

Albadvı, A., Chaharsooghı, S.K. ve Esfahanıpour, A. (2007). Decision Making in Stock Trading: An Application of PROMETHEE. European Journal of Operational Research, 177, 673–683.
Atıcı, K.B. & Ulucan, A. (2009). Enerji Projelerinin Değerlendirilmesi Sürecinde Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları ve Türkiye Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 161-186.
Brans, J.P. (1982). L'ingenierie de la Decision: Elaboration D'instruments D'aide A La Decision. La Methode PROMETHEE. Universite Laval, Colloque D'aide A La Decision, Quebec, Canada, 183-213.
Brans, J.P. & Vıncke, P. (1985). A Preference Ranking Organization Method: The PROMETHEE Method for MCDM. Management Science, 31(6), 647-656.
Brans, J.P., Vıncke, P. ve Mareschal, B. (1986). How to Select and How to Rank Projects: The PROMETHEE Method. European Journal of Operational Research, 24, 228-238.
Brans, J.P. & Mareschal, B. (2005). PROMETHEE Methods. In J.Figueira, S. Greco ve M. Ehrgott, ed. “Multiple Criteria Decision Analysis, State of the Art Survey”, Springer Science, New York.
Dağdeviren, M., & Eraslan, E. (2008). PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75.
De Smet, Y. & Lidouh, K. (2012). An introduction to Multicriteria Decision Aid: The PROMETHEE and GAIA Methods. http://code.ulb.ac.be/~yvdesmet/, Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2012.
Genç, T. & Masca, M. (2013). TOPSIS ve PROMETHEE yöntemleri ile elde edilen üstünlük sıralamalarının bir uygulama üzerinden Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 539–567.
Kutay, N. & Tektüfekçi, F. (2012). Yönetsel Muhasebe Kararlarının Verilmesinde Bir Araç Olarak PROMETHEE Sıralama Yöntemi ve Bir Uygulama. Verimlilik Dergisi, 83-96.
Lıdouh, K., De Smet, Y., Zımanyı, E. (2009). GAIA Map: A Tool for Visual Ranking Analysis in Spatial Multicriteria Problems. IEEE Computer Society Press, 393-402.
Mareschal, B. ve Brans, J.P. (1988). Geometrical Representations for MCDA. European Journal of Operational Research, 34, 69-77.
Özgüven, N. (2012). PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Özel Alışveriş Siteleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 195-201.
Prvulovıc, S., Tolmac, D., Radovanovıc, L. (2011). Application of PROMETHEE-GAIA Methodology in the Choice of Systems for Drying Paltry-Seeds and Powder Materials. Journal of Mechanical Engineering, 57, 778-784.
Soba, M. (2012). PROMETHEE Yöntemi Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobil Seçimi ve Bir Uygulama. Journal of Yasar University, 28, 4708-4721.
Yılmaz, B. & Dağdeviren, M. (2011). PROMETHEE için Decision Lab Yazılımı ve Örnek Bir Problem Üzerinde Uygulanması. Endüstri Mühendisliği Yazılımları ve Uygulamaları Kongresi, İzmir, 30 Eylül-01/02 Ekim 2011, 95-105.