2025

TEK PARTİ DÖNEMİ KÜLTÜR KURUMLARINA BİR ÖRNEK: KÜTAHYA HALKEVİ

Türkiye Cumhuriyetin kurulmasının ardından devrimlerin halk nazarında yer edinmesi, halkı eğitmek ve dahi bilinçlendirmek noktasında halkevleri kurulmuştur. 14 Şubat 1932 yılında açılmaya başlayan Halkevleri süreç içerisinde bütün Türkiye'ye yayılmış misyon ve vizyonunu çok partili rejime geçilmesiyle tamamlayıp yeni iktidar (DP) tarafından kapatılmıştır. Dolayısıyla Türk modernizasyon sürecinde halkevlerinin önemli bir rolü bulunmaktadır. Kütahya halkevi de bu yapı taşlarından biridir ve sadarete bağlı olan şehzade kentlerinden biri olması nedeniyle ayrıca bir önem arz etmektedir. Bu açıdan çalışmada, Kütahya Halkevinin kuruluşundan kapatılışına kadar geçen süre içerisinde yapmış olduğu faaliyetler, mal varlıkları ve şubeleri elde bulunan belgelere dayandırılarak değerlendirilmiş ve halkevlerinin kurulmasında güdülen amaçların Kütahya Halkevleri tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Halkevi, Kütahya Halkevi, Halkçılık, Eğitim

An Example of Culture Institutions in Single-Party Period: Kütahya Community Center

Following the establishment of the Turkish Republic, community centers were established to make revolutions adopted by the public, to educate them and raise their consciousness. The community centers which were started to be opened on 14 February 1932 rapidly spread across the country and they were closed by the Democrat Party (DP) with the start of the multi-party period as it was believed they had completed their missions. The community centers played an important role in the Turkish modernization process. The Kütahya community center is one of these cornerstones and it was of special importance as Kütahya was one of the cities of the prince affiliated to grand viziership. In this regard, the current study aims to evaluate the activities performed by the Kütahya community center, its assets, and branches from its opening to closure on the basis of the documents found and to reveal whether the objectives underlying the reason for the establishment of community centers by Kütahya community centers were accomplished.

Keywords:

Community center, Kütahya community center, populism, education,

PDF

___

CHP. (1935). 1935 Yılı Kütahya halkevi faaliyet raporu. B.C.A., FN. 490, KN. 989, DN. 829, SN. 1
CHP. (1942). Halkevleri ve halkodaları 1932-1942. TBMM Kütüphanesi. Siyasi Parti Yayınları. (son erişim: 06.08.2018, 09:22)
CHP. (1950). Kütahya halkevlerinin durumunu gösteren rapor. BCA., FN. 490, KN. 840, DN.320, SN. 1
Çeçen, A. (2000). Atatürk’ün kültür kurumu halkevleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Feroz, A. (2010). Demokrasi sürecinde Türkiye(1945-1980). İstanbul: Hil Yayın,
Goloğlu, M. (2011), Türkiye cumhuriyeti tarihi-1924-1930 devrimler ve tepkiler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Goloğlu, M. (2013). Türkiye cumhuriyeti tarihi-ıv 1946-1950 demokrasiye geçiş. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Halkevi. (29.05.1932a). Kütahya: Kütahya Vilayet Gazetesi.
Halkevi. (19.06.1932b). Kütahya: Kütahya Vilayet Gazetesi.
Halkevi açıldı. (26.06.1932c). Kütahya: Kütahya Vilayet Gazetesi.
Halkevi. (10.07.1932d). Kütahya: Kütahya Vilayet Gazetesi.
Halkevi faaliyeti. (05.02.1937). Kütahya: Kütahya Vilayet Gazetesi.
Karpat, K. (2013). Türk siyasi tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
Mardin, Ş. (2014). Jön Türklerin siyasi fikirleri 1895-1908. İstanbul: İletişim Yayınları.
Özacun, O., (1996). “Halkevlerinin dramı”, Kebikeç, 2(3), 87-96.
Özsarı, M. (2002). Halkevlerinin açılma sebepleri. Ankara: Hece Yayınları.
Şahin, H. (2010). Kütahya halkevi kuruluşu ve faaliyetleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Tunçay, M. (1999). TC'de tek parti yönetiminin kurulması. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Yeşilkaya, N. G. (1999). Halkevleri: İdeoloji ve Mimarlık. İstanbul: İletişim Yayınevi.