2016

PRENS SABAHATTİN VE ADEM-İ MERKEZİYETÇİLİK ANLAYIŞI

Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde İmparatorluğu düştüğü durumdan kurtarmak için bir yöntem geliştiren entelektüellerden birisi de Jön Türkler içerisinde önemli bir yere sahip olan Prens Sabahattin Bey(1879-1948)’dir. Prens Sabahattin, sadece bir siyasi kişilik değil aynı zamanda bir sosyologdur. Prens Sabahattin, Le Play okuluna mensup, Edmond Demolins’in eserlerinden oldukça etkilenmiş bir düşünürdür. Edmond Demolins’in tasniflerini Osmanlı İmparatorluğu üzerinde uygulamaya çalışmış ve çıkış yolunu göstermeye çalışmıştır. Prens Sabahattin, Jön Türk kanadı içerisinde, Ahmet Rıza ve ekibinin merkeziyetçi görüşleri karşısında, adem-i merkeziyetçi bir yönetim teşkilatının savunuculuğunu yapmıştır. Prens Sabahattin’in adem-i merkeziyet hakkındaki izahları ve düşünce tarzı, Prens Sabahattin’i günümüz yönetim sistemini anlamak hususunda hâlâ güncelliğini koruyan bir düşünür yapmaktadır.Bu makalede, Prens Sabahattin’in Jön Türkler içindeki yeri ve bir sosyolog olarak Osmanlı toplum yapısını analizi, adem-i merkeziyetçi bir yapılanmanın neden merkeziyetçi bir yapılanmadan daha avantajlı olduğu ve bu avantajı oluşturan unsurların neler olduğunun incelemesi yapılmakta, günümüz merkeziyetçi ve adem-i merkeziyetçi yönetim anlayışı tartışmalarına ışık tutulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Prens Sabahattin, Jön Türkler, Adem-i Merkeziyetçilik, Yerel Yönetimler

PRINCE SABAHATTİN AND THE UNDERSTANDING OF DECENTRALIZATION

One of the very prominent intellectuals who attempts to rescue the Ottoman Empire from the collapse is Prince Sabahattin as having the most remarkable and significant position within the Young Turks during the late period of the Empire. Prince Sabahattion was not only a political figure but also very valuable sociologist

Keywords:

Prince Sabahattin, Young Turks, decentralization, local governments,

PDF

___

Akkaya, Rukiye(2005) Prens Sabahattin, Liberte Yayınları, Ankara.
Akşin,Sina(2011), Jön Türkler ve İttihat ve Terakki,İmge Kitabevi Yayınları, 5.Baskı, Ankara.
Aytaç, Ömer(2006), “Memurluk Zihniyeti ve Memuriyen Toplum: Prens Sabahattin’in Görüşleri Işığında Bir Çözümleme”
Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:8, Sayı:1., ss.1-28
Bayur, Yusuf Hikmet(1991), Türk İnkılâbı Tarihi Cilt:1, Kısım:1, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Duverger, Maurice(1986), Siyasal Rejimler, Çev, Teoman Tunçdoğan, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Ege, Nezahat Nurettin(1977), Prens Sabahattin Hayatı ve İlmî Müdafaaları, Güneş Neşriyat,İstanbul.
Erkul, Ali(1999), “Prens Sabahattin” Türk Toplumbilimcileri I, (Der.) Kongar, Emre, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Freyer, Hans(2012), Sosyoloji Kuramları Tarihi Çev. Çağatay, Tahir, Doğu-Batı Yayınları,2. Baskı, Ankara.
Kuran, Ahmet Bedevi(2000), İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, Kaynak Yayınları, İstanbul.
Kutay,Cemal(1964), Prens Sabahattin Bey, II. Abdülhamid, İttihat ve Terakki, Tarih Yayınları, İstanbul.
Lewis, Bernard(2011), Modern Türkiyenin Doğuşu, Çev, Tuna, Boğaç Babür, Arkadaş Yayınları, 5.Baskı, İstanbul.
Mardin, Şerif(2012) Jön Türklerin Siyasî Fikirleri 1895-1908 İletişim Yayınları, 18. Baskı, İstanbul.
Mooers, Colin(2000), Burjuva Avrupa’nın Kuruluşu, Çev. Şener, Bahadır Sina,Dost Yayınevi, 2. Baskı, Ankara.
Önen, Nizam ve Reyhan, Cenk(2011), Mülkten Ülkeye: Türkiye’de Taşra İdaresinin Dönüşümü(1839-1929), İletişim Yayıncılık, İstanbul.
Özdemir, Çağatay(2008), Türkiye’de Sosyoloji I,(Der) Phoenix Yayınları, 1. Baskı, Ankara.
Ramsaur, E. Ernest( 2011), Jön Türkler: 1908 İhtilalinin Doğuşu, Çev. Mengüşoğlu, Muhsin Önal, 2.basım, Pınar Yayınları, İstanbul
Reyhan, Cenk(2007), Osmanlı’da İki Tarz-ı İdare İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
Sabahattin, Prens(1965), Türkiye Nasıl Kurtarılabilir? Çev, Sencer, Muzaffer, Elif Yayınları.
Sabahattin, Prens(H.1324- M.1908), Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Hakkında İkinci Bir İzah, Türkiye Büyük
Millet Meclisi Kütüphanesi, Yer: 76-1660, Ea. No: 1930-1540.
Sencer, Oya(1962), Türkiye Toprak Sorunlarına Tarihsel Açıdan Bir Bakış İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Cilt:2, Sayı: 17-18., ss.133-170
Tunaya, Tarık Zafer(2011), Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt:1, İletişim Yayıncılık, 4.Basım, İstanbul.