Orta çağ kilisesi, kendi tekeline aldığı ayinleriyle, geniş halk kitlelerinin asla bilmediği bir lisanı kullanmasıyla; dinsel mizansen üzerinde kesin bir hakimiyet kurmaktaydı. Böylece, kapsamlı bir hiyerarşik yapıyı örgütlemekteydi. Dinsel konular üzerinde de kişisel teşebbüste bulunan bireyin, ruhban sınıfından gelmeyen bir kimsenin de Tanrı ile doğrudan bağlantı kurabileceğini açıkça ifade eden imanıyla; kilisenin aracılık işlevine hiç gereksinim duyulmaksızın, kanıksanmış kurumsal yönelişlere tamamıyla aykırı düşerek, en şiddetli cezalandırmaları üzerine çekmiştir. Luther, Tanrı ile insan arasında kurulan geleneksel biçimlenmeleri hiç dikkate almamıştır. Calvin, evrenin Tanrı şanının sergilenmesi niyetiyle yaratıldığı düşüncesi üzerinde ısrarla durduğundan, bireyin kendi başına Tanrı şanına daha fazla uyumlu olmasını sağlayacak akli niteliklere sahip bulunduğuna inanmaktaydı. Elbette kalvinizm kapitalist ruhu yaratmamıştır. Ancak, kapitalistlerin gereksinimleri ve eğilimleri, kalvinizmin yorumuyla ulaşılan çeşitli olanakları içinden seçilmiş bir sürecin gerçekleşmesini de zorunlu kılmaktaydı. Nitekim, Luther’in keskin zekası, bu dünyadaki hayatın kötülüklerinin nasıl farkına varmışsa; Calvin’in esas ilgisi, kişinin kendisini övmesinin Tanrı şanının sergilenmesi emelini anlaşılmaz kıldığı üzerinde odaklaşmış; Baxter ve Wesley ise, daha çok, bir orta sınıf kavramı servetin Tanrı adına yönetimi üzerinde durmuştur

In medieval church, organized into an elaborate hierarchy with a monopoly over sacraments, using a language unknown to the masses of people, dominated the religions scene. Individiul initiative in religious matters, the expression of the belief that the layman could have dealings directly with God, without the need for the intercession of the church, were heretical acts, taking upon himself the severe punishment. Luther, ruling out the conventional forms of mediation betwen God and man. Calvin gives emphasis to the idea that the purpose of the universe is to glorify God, that man has reason only that he may more fittingly glorify God. Calvinism did not create the spirit of capitalism, but the needs and tendencies of capitalists were involved in the process which selected from the various possibilities of interpretation of Calvinism. Luther’s keen awareness of the evil of life, Calvin’s concern lest the glory of God be obscured by self-glorification, Baxter’s and Wesley’s attention is the more middle class conception of the stewardship of wealth for the name of God