ÇEKİM MODELİNİN İLLER ARASI TİCARET İLİŞKİLERİNE UYGULANMASI: KÜTAHYA ÖRNEĞİ

Bu çalışmada Kütahya ilinin Türkiye’deki diğer iller ile gerçekleştirdiği ticaretin Çekim Modeli (Gravity Model) çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. İller arası ticarete ilişkin zaman serisi verisinin kısıtlı olması nedeniyle analizler 2013 yılına ait veriler ile gerçekleştirilmiştir. Literatürdeki Türkiye ile ilgili çalışmalarda çekim modeli, genellikle, Türkiye’nin diğer ülkelerle arasında gerçekleşen dış ticaret, turizm ve göç akımlarını incelemek için kullanılmıştır. Diğer taraftan Türkiye’de iller arası ticareti çekim modeli ile açıklayan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu yönüyle çalışmanın ilgili literatüre katkı sağlaması beklenmektedir. Çalışmada Kütahya’nın diğer illerden alışları, diğer illere satışları ve toplam ticaret değişkenleri için baz modeller tahmin edilmiş ve çekim modelinin iller arasındaki ticareti açıklama konusunda da güçlü sonuçlar verdiği görülmüştür. Bulgulara göre illerin ekonomik büyüklüklerini temsil eden gayri safi yurtiçi hasıla değişkeni ile ticaret arasında literatüre uygun şekilde anlamlı ve pozitif bir ilişki söz konusudur. İller arasındaki mesafe değişkeni ile ticaret arasında ise anlamlı ve negatif bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İller arası ticaret, çekim modeli

Application Of Gravity Model To Inter-Provincial Trade Relations: The Case Of Kütahya

In this study, it is aimed to investigate trade between Kütahya and other provinces in Turkey within the Gravity Model framework. Because of the limited time-series data on inter-provincial commerce, analyzes were carried out with data from 2013. In the literature regarding Turkey, gravity model has been used generally to examine the trade, tourism and migration flows between Turkey and other countries. On the other hand, it has not been found any paper that explaining inter-provincial trade flows in Turkey. In this aspect, it is expected that the study will contribute to the relevant literature. In the study, base models were estimated for Kütahya’s sales, purchases and total trade variables and it has seen that gravity model gave strong results in explaining the trade among provinces. According to the findings, there is a significant and positive relationship between the gross domestic product variable representing the economic size of the cities and the trade in accordance with the literature. There is a significant and negative relationship between the distance between the provinces and trade.

Keywords:

Kütahya Inter-provincial trade, gravity model,

PDF

___

Aitken, N. D. (1973). The Effect of EEC and EFTA on European Trade: A Temporal Cross-Section Analysis, American Economic Review, V. 63, No. 5, December, 881-892.Anderson J. E. & Wincoop E. V. (2003). Gravity with gravitas: a solution to the border puzzle. American Economic Review, 93 (1), 170-192.Anderson, J. E. (1979). “A Theoretical Foundation for the Gravity Equation,” American Economic Review, 69 (1), March, 106-116.Arslan K. (2005). Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Etkin Bir Araç: Bölgesel Planlama Ve Bölgesel Kalkınma Ajansları, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 275-294.Arzu, A. R. I., & Önder, H. (2013). Farklı Veri Yapılarında Kullanılabilecek Regresyon Yöntemleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 28(3), 168-174.Batra, A. (2004). India’s trade potential: The gravity model approach. Working Paper No.151, Indian Council for Research on International Economic Relations.Bergrstrand, J. H. & Egger P. (2007). “A Knowledge- and Physical-capital Model of International Trade Flows, Foreign Direct Investment and Multinational Enterprises”. Journal of International Economics, 73, 278-308.Bergstrand, J. H. (1985). The Gravity Equation in International Trade: some Microeconomic Foundations and Empirical Evidence. Review of Economics and Statistics, 67 (3), August, 474-481.Bindak, R. (2015). İller Arası Göç Tahmini İçin Bir Çekim (Cazibe) Modeli Önerisi, Social Sciences Research Journal, 4 (2), 111-120. Burger, M.J., van Oort, F.G., Linders, G.M. (2009). On the specification of the gravity model of trade: zeros, excess zeros and zero-inflated estimation. Spat Econ Analysis, 4: 167-190.Chaney, T. (2013). The Gravity Equation in International Trade: An Explanation. National Bureau of Economic Research. Coşkun, T. O. (2013). Sosyal Bilimlerde Alternatif Regresyon Yöntemi Kullanımı ve En Küçük Kareler ile M Tahmin Yöntemlerinin Belirleyicilik Katsayısı Açısından Karşılaştırılması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4).Deardorff, A.V. (1995). Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neo-Classic World?, NBER Working Paper, 5377.Gencer, A. H. & Öngel, V. (2011). “Serbest Ticaret Bölgesi Çerçevesinde Türkiye ile Suriye, Ürdün ve Lübnan Arasındaki Potansiyel Dış Ticaret Hacminin Uluslararası Çekim Modeli Yoluyla Tahmini”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), 71–94.Kaplan, F. (2016). Türkiye’nin Meyve ve Sebze İhracatı: Bir Çekim Modeli Uygulaması. Journal of Yaşar University, 11(42), 77-83.Karagöz, K. & Karagöz M. (2009). Türkiye’nin Küresel Ticaret Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı. C.Ü. İktisadı ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 127-144.Kargı, N. (2009). Bölgesel Kalkınma Yaklaşımlarındaki Gelişmeler ve AB Perspektifi Altında Türkiye’nin Bölgesel Politika Analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Yıl:2, 1(3), 1307-9832.Köroğlu, N. T. & Köroğlu B. A. (2014). Çekim Modeli ve Ağ Analizinin Bölgesel Eşitsizlikleri Açıklama Kapasitesi, 14. Ulusal Bölge Bilimi ve Planlama Kongresi Bölge Bilimi Türk Milli Komitesi & İTÜ, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul, 18 - 19 Aralık.Leamer, E. & Stern R. (1971) Quantitative international economics. J Int Econ 1: 359-361.Linneman, H. (1966). An econometric study of international trade flows. Netherlands School of Economics , Ph.D. Dissertation. Amsterdam.Martin, W. & Pham C.S. (2008). Estimating the gravity equation when zero trade flows are frequent. MPRA Working Paper, 9453, University Library of Munich.Martínez-Zarzoso I, Nowak-Lehmann F, Vollmer S. (2007). The log of gravity revisited. CEGE Discussion Paper, 64, University of Göttingen.Martínez-Zarzoso, I. & Nowak-Lehmann, F. (2003). Augmented Gravity Model: An Empirical Application to Mercosur-European Union Trade Flows. Journal of Applied economics, 6(2).McCallum J. (1995). National borders matter: Canada-U.S. regional trade patterns. The American Economic Review, 85(3), 615-623.Pöyhönen, P. (1963). A tentative model for the volume of trade between countries. Weltwirtschaftliches Archiv, 90: 93-100.Ram, Y. & Prasad, B. (2007). Assessing Fiji’s Global Trade Potential Using the Gravity Model Approach. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.505.4723&rep=rep1&type=pdf Erişim Tarihi: 23.03.2016Santos S., J. & Tenreyro S. (2006). The Log of Gravity, Review of Economics and Statistics, 88(4), 641-658.Susanti, Y., Pratiwi, H., Sulistijowati S. H., Liana T. (2014). M estimation, S estimation, and MM estimation in robust regression. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 91(3), 349-360.Tatlıcı, Ö., & Kızıltan, A. (2011). Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 25, 287-299.Tatlici, Ö., & Kızıltan, A. (2011). Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracati Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 25, 287-299. Tinbergen, J. (1962). Shaping the world economy: Suggestions for an international economic policy. Twentieth Century Fund, New York.Verardi, V., & Croux, C. (2009). Robust regression in Stata. Stata Journal, 9(3), 439-453.Westerlund J. & Wilhelmsson F. (2011). Estimating the gravity model without gravity using panel data. Applied Economics, 43 (6), pp.641.Westerlund, J. & Wilhelmsson, F. (2009). Estimating the gravity model without gravity using panel data. Appl Econ. 43: 641-649 Wlazel, M. (2014). Gravity model for Czech Republic - Test of the effects of indirect trade. Master Thesis (Mgr.). Charles University in Prague, Faculty of Social Sciences, Institute of Economic Studies. 92 pp. Prague,Wooldridge J. M. (2002). Econometric Analysis of Cross-section and Panel Data. MIT Press, Cambridge MA.Yorulmaz, Ö. (2009). Dayanıklı Regresyon Yöntemi Ve Çeşitli Sosyal Veriler Üzerinde Aykırı Gözlemlerin Teşhisi. Balikesir University Journal Of Social Sciences Institute, 12(21).