ÇALIŞMA YAŞAMINDA PSİKOSOSYAL RİSKLERE PROAKTİF BİR YAKLAŞIM: ÖRGÜTSEL OMBUDSMANLIK MODELİ

Günümüz iş yaşamında, psikososyal riskler, çalışanların sağlık, güvenlik ve refah durumu üzerinde önemli tehditler oluşturmaktadır. AB İş sağlığı ve Güvenliği ajansının araştırmasına göre, iş ortamlarında bu tür riskler, kronik stres, depresyon, tükenmişlik gibi durumlara yol açtığı gibi, işletmeler ve toplum için de önemli maliyetlere neden olabilmektedir. Kavramsal araştırmaya dayanan bu çalışma, psikososyal risklere karşı çözümler geliştirmek için önleyici bir yaklaşım olarak örgütsel ombudsmanlık modelini incelemeyi amaçlamaktadır. Konu, kamu hizmeti sunan kurumlar kadar sanayi ve turizm sektöründeki tüm işletmeleri kapsamaktadır.Son beş yıl içinde psikososyal riskleri önlemeye yönelik yasal girişimler yapılmıştır. Mobing genelgesi, Psikolojik taciz ve şiddetle mücadele kurulu, “Alo 170 hattı” gibi girişimler bu tür riskleri önlemeye yöneliktirler. “Alo 170” hattına gelen en çok şikâyet konuları, kötü muameleye maruz kalma, sözlü taciz, ayrımcılık, hakaret gibi nedenlere dayanmaktadır, Türkiye’ de sağlık sektöründe yapılan kapsamlı bir araştırmada da, bu tür davranışların bireysel faktörler yanında kötü yöneticilik ve kurum kültürü gibi kurumsal faktörlere bağlı olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak, söz konusu riskler, her zaman gözlemlenebilir ve kanıtlanabilir olmadığından, maruz kalanlar açısından tam bir çözüm bulunması ve sürdürülebilirliği zordur. Sadece, resmi yöntem ve prosedürlere dayalı çözüm yaklaşımları da tek başına yeterli olmamaktadır. Bu nedenle, bu tür riskleri minimuma indirmek için önleyici bir yaklaşım olarak, örgütsel ombudsmanlık işlevinin geliştirilmesi koruyucu bir sistem sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İş sağlığı ve güvenliği, Psikososyal faktörler

ORGANİZATİONAL OMBUDSMAN MODEL AS A PROACTİVE APPROACH TO PSYCHOSOCİAL RİSKS İN WORKİNG LİFE

Psychosocial risks are important threats for the safety and health of employees in contemporary business life. Researches show that these kind of risks in business environment lead to chronic stress, depression, exhaustion and they may cause significant costs to society This study based on conceptual research, aims to examine the organizational ombudsman model as a preventive approach to developing solutions against psychosocial risks. Subject covers all business in industry and tourism sector as well as institutions providing public services. In the last five years, legislative initiatives such as “Mobbing circular”, Psychological harassment struggle committee and "Alo 170 line” has made for the prevention of psychosocial risks. Most common complaints receeived by “Alo170 line”, has been ill-treatment, verbal abuse, discrimination and insults. A comprehensive survey in the health sector in Turkey also reveals that such behaviors are due to institutional factors, such as management and corporate culture, alongside individual factors These risks are not always observable and demonstrable for people who are exposed. For this reason, only formal methods and procedures are not enough to solve the problems, so in order to minimize these kind of risks, development of organizational ombudsman model as preventive approach is going to provide a protective system.

Keywords:

Occupational health and safety Psychosocial factors, Organizational ombudsman,

PDF

___

EUROFOUND (2010) European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions ,5th European Working Conditions Survey
EU-OSHA (2007), European Agency for Safety and Health at Work, Expert forecast on emerging psychosocial risks related to occupational health and safety, Offi ce for Official Publications of the European Communities,
EU-OSHA (2012), European Agency for Safety and Health at Work, Management of occupational safety and health: analysis of data from the European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (ESENER), Publications Office of the European Union, Luxembourg (https://osha.europa.eu/en/)
Merediith, Holmes, (2012) Creating A Better workplace, SWE Winter,
Howard, Charles, ( 2010) The Organizational Ombudsman: Origins, Roles and Operations - A Legal Guide, (Chicago, IL, American Bar Association,
Howard Charles L. (2012) A Better Workplace Through The Organizational Ombuds, Shipman & Goodwin LLP Building November 8, (www.shipmangoodwin.com erişim tarihi: 14.01.2016)
Hülya Gül (2009) İş Sağlığında Önemli Bir Psikososyal Risk: Mobbing-Psikolojik
Yıldırma, TAF Prev Med Bull 2009; 8(6):515-520
ILO -International Labour Organization (2011) ILO Introductory Report: Global trends and challenges,
İzmir, G.- Fazlıoğlu, A. (2010), İşyerinde Psikolojik taciz ve çözüm önerileri, Türkiye büyük millet meclisi kadın erkek fırsat eşitliği komisyonu, TBMM basımevi, Ankara
Judge, T. A., Bono, J. E. and Locke, E. A. (2000), ‘Personality and job satisfaction: the mediating role of job characteristics’, Journal of Applied Psychology, 85, 237–249.
Karatuna, I., Tınaz P.,(2010), İşyerinde Psikolojik Taciz: Sağlık sektöründe kesitsel bir araştırma, Türk-iş Yayını, Ankara
Goetz K, Berger, S., Gavartina, A., Zaroti1 S., Szecsenyi J., (2015) How psychosocial factors affect well-being of practice assistants at work in general medical care? – a questionnaire survey, BMC Family Practice (2015) 16:166 2-7
Kïrsten A Way, (2012 ) Psychosocial Hazards: Bullying, Aggression and Violence, Safety Institute of Australia Ltd, Tullamarine, Victoria, Australia
Lee, R. T. and Ashforth, B. E. (1996), ‘A meta-analytic examination of the correlates of the three dimensions of job burnout’, Journal of Applied Psychology, 81, 123–133.
Leka, S., Griffi ths, A. and Cox, T. (2004), Work organisation and stress — Systematic problem approaches for employers, managers and trade union representatives, World Health Organisation, Geneva.
Rowe, Mary (2009) An Organizational Ombuds Office In a System for Dealing with Conflict and Learning from Conflict, or “Conflict Management System” Harvard Negotiation Law Review, Vol. 14: Winter,279-288
Morse, J., (2010) Tackling Systematic incivility Problems. The Ombudsman as Change Agent Journal of The İnternational Ombudsman Association Volume: 3 Number 2 s.34-38
Nivarthi S.,, Quazi A. Saleh, A.(2013), Corporate Social Responsibility Ombudsman: A Proactive Perspective, Proceedings of 9th Asian Business Research Conference 20-21 December, , BIAM Foundation, Dhaka
Parker, S. K., Griffi n, M. A., Sprigg, C. A. and Wall, T. D. (2002), ‘Eff ect of temporary contracts on perceived work characteristics and job strain: a longitudinal study’, Personnel Psychology, 55, 689–719.
Pearson, C. A. L. (1992), ‘Autonomous workgroups: an evaluation at an industrial site’, Human Relations, 45, 905–936.
Rick, J. and Briner, R. B. (2000), ‘Psychosocial risk assessment: problems and prospects’, Occupational Medicine, 50, 310–314
Singer, Andrew (2010) On The Evolving Corporate Ombudsman, ETHİKOS March/april, vol.23 No.5 s.10-13
Van Stolk, C., Staetsky, L., Hassan, E. ve Kim, C.W.(2012) Management of Psychosocial Risks At Work. EU-OSHA, Luxemburg.
Vatansever, Ç., (2014) Risk değerlendirme’de yeni bir boyut: Psikososyal Tehlike ve riskler, Çalışma ve Toplum Dergisi 2014/1
6331 sayılı iş sağlığı ve Güvenliği kanunu, Resmi gazete, 20/6/2012
Resmi gazete ( 19 mart 2012), İşyerlerinde Psikolojik tacizin (mobying) önlenmesine ilişkin genelge,
http://www.asianscientist.com(2011) Bad Chemistry At Work? The Organizational Ombudsman Can Help You, Asian Scientist Magazine,(Erişim tarihi:10.02.2015)
http://www.comcare.gov.au (2012)Preventing and managing Bullying at work, A guide for employers (Erişim tarihi: 05.01.2014)
http://www.ombudsassociation.org,(2012) What is an organizational ombudsman, (Erişim tarihi: 02.01.2014)
https://www.ombudsassociation.org/IOA(2007), IOA uniform reporting kategoties, (Erişim tarihi: 25.01.2016)
www.sc.edu/ombuds/ (2013) University Ombudsman Annual Report, University of South Carolina, (Erişim tarihi: 24.01.2016)