AFET YÖNETİMİNDE İLETİŞİM VE MEDYA ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME: KAHRAMANMARAŞ MERKEZLİ DEPREMLER

Afetler tarih boyunca çok sayıda insanın hayatını kaybetmesine neden olmuş ve büyük ekonomik zararların meydana gelmesine yol açmıştır. Bu durum günümüzde de devam etmektedir. Afetlere karşı korunmanın yollarını arayan insanlık, çeşitli tedbirler ve müdahale yöntemleri ile afetlerin ortaya çıkardığı zararları azaltmaya çalışmaktadır. Tarihsel perspektifte meydana gelen afetlerde yaşanan tecrübeler afet yönetimi kavramını ortaya çıkarmıştır. Afet yönetimi, afet öncesi ve sonrası yapılan faaliyetlerin etkin ve koordineli olarak yürütülmesi süreci olarak tanımlanabilmektedir. Yürütülen bu faaliyetlerde gerek afet öncesi gerekse afet sonrası birbirinden bağımsız birçok birim görev yapmaktadır. Bu birimler arasında koordinasyon kurulması, ancak etkin bir iletişim sisteminin kurulması ile mümkün hale gelmektedir. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte iletişim; radyo, televizyon, gazete gibi klasik medya araçlarından, taşınabilir cihazlarda kullanılabilen ve yeni medya başlığı altında incelenen sosyal medyaya doğru evrilmiştir. Günümüzde sosyal medya, kullanıcı sayısı ve süresi bağlamlarında bireylerin günlük yaşantılarının önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu nedenle afet yönetim sürecinde sosyal medyanın kullanılmasının önemli avantajlar ortaya çıkaracağı değerlendirilmektedir. Yakın dönemde meydana gelen afetlerde iletişim sisteminin devre dışı kaldığı göz önüne alındığında özellikle afet sonrası müdahale aşamasında sosyal medyanın etkin bir araç olarak kullanılabileceği ifade edilmektedir. Sosyal medya aracılığıyla afet yönetiminde görevli birimler ile afetzedeler arasında kolay, hızlı ve etkili bir iletişim kurulabilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Afet Yönetimi, İletişim, Medya, Sosyal Medya

AN ASSESSMENT ON COMMUNICATION AND THE MEDIA IN DISASTER MANAGEMENT: EARTHQUAKE CENTERED IN KAHRAMANMARAŞ

Disasters have caused the death of many people throughout history and caused great economic damage. This situation continues today. Looking for ways to protect against disasters, humanity tries to reduce the damages caused by disasters with various measures and intervention methods. Experiences in disasters in the historical perspective have revealed the concept of disaster management. Disaster management can be defined as the process of carrying out the activities before and after the disaster in an effective and coordinated manner. In these activities, many independent units work both before and after the disaster. Establishment of coordination between these units will only be possible with the establishment of an effective communication system. Communication with the development of technology; It has evolved from classical media tools such as radio, television, and newspaper to social media, which can be used in portable devices and examined under the title of new media. Today, social media has become an important part of the daily lives of individuals in the context of the number of users and the duration of use. For this reason, it is considered that the use of social media in the disaster management process will provide significant advantages. Considering that communication systems have been disabled in recent disasters, it can be stated that social media can be used as an effective tool, especially in the post-disaster response phase. Through social media, an easy, fast and effective communication will be established between the units in charge of disaster management and the victims.

Keywords:

Disaster, Disaster Management, Communication, Media, Social Media,

PDF

___

“Afet Türleri”, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), https://www.afad.gov.tr/afet-turleri, Erişim Tarihi: 25.04.2023.
Akyel, Recai. (2005). “Türk Kamu Yönetiminde Afet Yönetimi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14) ss.15-29.
Akdeniz, Hediyetullah. “Medyayı Tanımak”, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile Eğitim Programı, https://aile.gov.tr/media/92215/04_01_medyayi-tanimak.pdf, Erişim Tarihi: 05.01.2022.
Anadolu Ajansı, “GSM operatörleri, depremden etkilenenler için seferber oldu”, https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/gsm-operatorleri-depremden-etkilenenler-icin-seferber-oldu/2807781#”, Erişim Tarihi: 27.04.2023.
Atlıoğlu, Yurdanur. (1994). “Yazılı ve Sözlü İletişim”, Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, ss.247-257.
Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/buyuk-depremler/, Erişim Tarihi: 27.04.2023.
Cömert Baechler, Nazan, (2018). “Afet Risk ve Zarar Azaltmada İletişim Stratejisinin Rolü”, İkinci Uluslararası Doğal Afetler ve Afet Yönetimi Sempozyumu, ss.809-817.
Demiröz, Kader. (2020). “Afet Kriz Yönetiminde Sosyal Medyanın İşlevselliği ve Zararları Üzerine Bir İnceleme”, Dirençlilik Dergisi 4 (2), ss.293-304.
“Doğal Afetler”, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, https://www.afad.gov.tr/afadem/dogal-afetler, Erişim Tarihi: 25.04.2023.
EGM, “20.03.2023 Tarihli Basın Açıklaması”, https://www.egm.gov.tr/20032023-tarihli-basin-aciklamasi, Erişim Tarihi: 27.04.2023.
Erkal, Tevfik ve Değerliyurt, Mehmet. (2011). “Türkiye’de Afet Yönetimi”, Doğu Coğrafya Dergisi, 14/22, ss.147-164.
Genç, Fatma Neval. (2013) “Kriz İletişimi: Marmara Depremi Örneği” Selçuk İletişim, 5 (3), ss.161-175.
Habertürk, “10 ili yıkan depremde GSM operatörleri çöktü!”, https://www.haberturk.com/operatorler-yine-sinifta-kaldi-3564007-teknoloji. Erişim Tarihi: 27.04.2023.
Hanilçi, Nurullah. (2018). Afetlerin Toplum Üzerindeki Etkileri, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Kitabı.
İnternethaber, “Kahramanmaraş merkezli depremlerde ölenlerin sayısı 50 bin 783'e yükseldi”, https://www.internethaber.com/kahramanmaras-merkezli-depremlerde-olenlerin-sayisi-50-bin-783e-yukseldi-2297989h.htm, Erişim Tarihi: 27.04.2023.
Karadoğan Doruk, Sevimece. “İletişim Bilimi” https://cdnacikogretim.istanbul.edu.tr /auzefcont ent/1920Guz/iletisimbilimi/index.html, Erişim Tarihi: 02.01.2022.
Karahisar, Tüba. (2016). “Olası Bir Depremde Koordinasyonun Sağlanması ve Sosyal Medyanın Rolü”, Beykoz Akademi Dergisi 4, ss.43-64.
Kılıç, Nermin. (2017). “Çevre ve Dış Politika İlişkisi: Çernobil Kazası ve Türk Dış Politikasına Yansıması” İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 151-179.
Koç Akgül, Selma. (2017). “Olağanüstü Durumlar, İletişim ve Habercilik Yaklaşımları”, TRT Akademi Dergisi, 2 (3), ss.6-47.
Koç, Hakan. (2013). “Türk Basınının Doğal Afetlere İlişkin Bakış Açısını Belirlemeye Yönelik Bir İnceleme” Zeitschrift für die Welt der Türken Dergisi, 5 (2), ss.121-137.
Macit, İrfan. (2019). Modern Bütünleşik Afet Yönetimi, Adana, Gece Yayınları.
Mavi, Esra Ebru. (2020). “Afet Kriz Yönetiminde Medya: 30 Ekim 2020 İzmir Depremi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 10 (2), ss. 31-53.
Memiş, Levent ve Babaoğlu, Cenay. (2020). “Acil Durum ve Afet Yönetiminde Süreç Yaklaşımı ve Teknoloji”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (4), ss: 776-791
Milliyet, “Depremzedelerle dalga geçen kadın tutuklandı”, “https://www.milliyet.com.tr/gundem/depremzedelerle-dalga-gecen-kadin-tutuklandi-6900518, Erişim Tarihi:27.04.2023.
Milliyet, “'Gerekli bir durum vardı ki yapıldı”, https://www.milliyet.com.tr/gundem/gerekli-bir-durum-vardi-ki-yapildi-6928704, Erişim Tarihi:27.04.2023.
Ortaç, Gizem ve Yıltaş Kaplan, Derya. (2021). “Afet Yönetimi ve Kablosuz İletişim Sürekliliğine Genel Bakış”, Türk Doğa ve Fen Dergisi, ss.316-326.
Özbilgin, Mustafa; Erbil, Cihat; Şimşek Demirbağ, Kübra; Demirbağ, Orkun ve Tanriverdi, Veysi. “Afet Yönetiminde Sorumluluğun Yeniden İnşası: Deprem, Sosyal Dramalar, Sosyal Politikalar”, Sosyal Mucit Academic Review, 4 (1), (2023), ss. 71-112.
Özcan Kara, Pelin ve Ceylan Günay, Emel. (2013). “Çernobil Kazası ve Etkileri”, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, ss:32-36.
Sancakdar, Oğuz. (2016). Bütünleşik Afet Yönetim: Afet Mevzuatı ve Afet Hukukuna Giriş, İzmir, İlkem Yayınları. Soydan, Ersoy ve Alpaslan, Nuray. (2014). “Medyanın Doğal Afetlerdeki İşlevi”, İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, ss.53-64.
Star, “Depremle ilgili yalan haberler virüsten hızlı yayıldı! Yalan makinelerinin manipülasyonları birer birer ortaya çıktı”, https://www.star.com.tr/foto-galeri/depremle-ilgili-yalan-haberler-virusten-hizli-yayildi-yalan-makinelerinin-manipulasyonlari-birer-birer-ortaya-cikti-galeri-719258/, Erişim Tarihi: 27.04.2023.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı, “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu”, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-
Şahin, Yusuf, (2019). Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi, Bursa, Ekin Yayınevi.
Şahinsoy, Kübra. (2017). “Kriz Yönetimi Açısından Geleneksel ve Sosyal Medya” İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 9 (4), ss.1-19.
Şen, Selçuk, “Kahramanmaraş Depremlerinin Ekonomiye Etkisi”, Diplomasi ve Strateji Dergisi, 4 (2023), ss. 1-55.
Üstün, Besti. (2010). “Çünkü İletişim Çokşeyi Değiştirir”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 8 (2), ss. 88-94.
Yaman, Fatih. (2020). “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Penceresinden Afet ve Acil Durum Yönetiminde İletişim”, Academic Perspective Procedia, 3 (2), ss.920-927.
TRT, “Türkiye'de gerçekleşen büyük depremler”, https://www.trthaber.com/ haber/turkiye/turkiyede-gerceklesen-buyuk-depremler-561205.html, Erişim Tarihi:26.04.2023.
Türk Dil Kurumu Sözlük, https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 26.04.2023.
Yeniakit, “Türkiye’yi sarsan afetin sosyal medyaya etkisi”, https://www.yeniakit.com.tr/haber/turkiyeyi-sarsan-afetin-sosyal-medyaya-etkisi-1741575.html, Erişim Tarihi: 27.04.2023.
140 Sayılı “Olağanüstü Hal Kapsamında Elektronik Haberleşme Alanı İle Su Yapıları Denetim Hizmetlerine İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, 06.04.2023 Tarih ve 32155 Sayılı Resmi Gazete.
7269 Sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun”, 25.05.1959 Tarih ve 10213 Sayılı Resmi Gazete.