Adalet Doğal mı Yoksa Yapay mı Bir Erdemdir? Hume’un Adalet Üzerine Felsefesinden Deleuzeyen Çıkarımlar

Bu makalede, Hume’un ve Deleuze’ün yaklaşımlarıyla adaletin doğası incelenmiştir. Felsefe tarihinde, adaletin temelleri sorgulana gelmiştir: Kimi düşünürler ilahi temelleri olduğunu iddia etmiş, kimileri evrensel yükümlülükler gerektirdiğini söylemiş, kimileri de adaleti toplumsal sözleşmelerin bir ürünü olarak ele almıştır. Deleuze’ün bakış açısından Hume adaletin doğasına ilişkin bu ikilikleri ve çifte karşıtlıkları, adaletin hem doğal hem de yapay karakterini kabul ederek çözümlemeye çalışır. Hume adalete atfedilen bu ikilikleri “sempati” kavramıyla bir araya getirir. Hume’un adaleti ampirik bir konu olarak sunması Deleuze’ü cezbeder ve Hume’un görüşünü yineler: “Adalet yapay bir erdemdir”. Ancak Deleuze’ün de vurguladığı gibi yapay olan doğal olandan hiyerarşik olarak aşağıda değildir. Böylelikle, adalet konusunda ilahi temellere ve adaletin evrenselliğine felsefelerinde geçit verilmemiş olur

Anahtar Kelimeler:

Adalet, Hume, Deleuze, sempati, kılgı, ahlak

Justice: Whether a Natural or Artificial Virtue? Deleuzian Implications of Hume’s Philosophy of Justice

In this paper, the nature of justice in accordance with Hume’s and Deleuze’s approaches is examined. In the history of philosophy, the bases of justice are quested; some claim that it has divine origins, some claim that justice requires some universal obligations whereas others claim that it is merely an outcome of social contracts. Hume from the perspective of Deleuze tries to dissolve these dualities or binary oppositions belong to the nature of justice by simply acknowledging both the natural and artificial characteristic of justice. Hume binds these dualities ascribed to justice through the concept of “sympathy”. Hume presented us justice as an empirical issue, which fascinates Deleuze who repeats Hume’s view: “justice is an artificial virtue”. But Deleuze emphasizes that, what is artificial is not hierarchically below than what is natural. Thus, they both disallow divine grounds and universality of justice

Keywords:

Justice, Hume, Deleuze, sympaty, practice, morality,

PDF

___

Aydın, A. (2009). “An Analysis Of Alturistic Behavior Practices In Terms Of Macintyre’s View Of Virtue And Practice”, ETHOS: Dialogues in Philosophy and Social Sci- ences, Vol. 3/4, 1-15.
Ayıtgu, G. (2016). “Deleuze’s Philosophy and ‘History’”. Dört Öge: Felsefe ve Bilim Tarihi Yazıları, Vol. 5/10, 135-145.
Definition “Justice”. (1993). Webster’s Desk Dictionary. Random House Inc.
Deleuze, G. (1991). Empiricism and Subjectivity: An Essay on Hume’s Theory of Human Na- ture, trans. Constantin Boundas, Columbia University Press, New York.
Deleuze, G. (1994). Difference and Repetition, trans. Paul Patton. Colombia University Press, New York.
Deleuze, G. (2001). “Hume”, Pure Immanence: Essay on a Life, trans. Anne Boyman, Zone Books, New York.
Haakonssen, K. (1993). “The Structure of Hume’s Political Theory”, The Cambridge Com- panion to Hume, edit. David Fate Norton, Cambridge University Press.
Hume, D. (1978). A Treatise of Human Nature, second ed., Oxford University Press.
Norton, D. F. (1993a). “An Introduction to Hume’s Thought”, The Cambridge Companion to Hume, edit. David Fate Norton, Cambridge University Press.
Norton, D. Fe. (1993b). “Hume, Human Nature, and The Foundations of Morality”, The Cambridge Companion to Hume, edit. David Fate Norton, Cambridge University Press.
Özdağ, C. (2016). “Atomization of Society and Group Identities: Obstacles Against Class Solidarity,” Proceedings Book. Fourth International Philosophy Congress: Poverty, Solida- rity and Justice. Ed. Elmas and Becermen, Bursa: Asa Kitabevi, 123-127.
Penelhum, T. (1993). “Hume’s Moral Psychology”, The Cambridge Companion to Hume, edit. David Fate Norton, Cambridge University Press.