Kadınların kanser konusunda bilgi ve tutumları ile erken tanı yöntemlerine yönelik davranışları

Amaç: Kadınların yaşam biçimi ve alışkanlıklarının kanser hastalığı üzerine etkilerine yönelik bilgi ve tutumlarını, erken tanı yöntemlerine ilişkin davranışlarını saptamaktır. Yöntemler: Araştırma grubu İzmir’in Balçova İlçesinde oturan kadınlardan oluşmaktadır. Tanımlayıcı tipteki bu araştırmanın verisi anketle toplanmıştır. Anketle kadınların sosyodemografik özellikleri, sigara, alkol, fiziksel aktivite, beslenme gibi alışkanlıkları, meme ve serviks kanseri belirtileri hakkında bilgi düzeyleri belirlenmiştir. Erken tanıya yönelik mamografi, Pap smear ve kolonoskopi yaptırma sıklığı saptanmıştır. Bulgular: Araştırmaya 152 kadının katılmıştır. Kadınların %46,1’inin yakınında kanser öyküsü vardır. %64,5’inin sigara içmediği, %21,7’sinin ise sigara içtiği, %84,9’unun alkol kullanmadığı bulunmuştur. Kadınların %61,2’si düzenli olarak spor yapmaktadır. Beslenme alışkanlıkları önermelerinden sağlıklı beslenme tarzını sürdürenlerin oranı %36,8 ile %77,0 arasındadır. Kadınların %44,1’inin hiç mamografi yaptırmadığı, %44,1’inin hiç Pap smear testi yaptırmadığı bulunmuştur. Yalnızca %9,9’u kolonoskopi yaptırmıştır. Meme kanseri belirtileri sıralandığında: kadınların %18,4’ü ile %56,6’sı arasında değişen oranda meme kanseri belirtilerini bilmedikleri saptanmıştır. Serviks kanseri belirtilerini bilmeyenlerin oranı %37,5 ile %52,6 arasında değişmektedir. Sonuç: Kadınların alışkanlıklarının oluşturduğu yaşam tarzı ve kanser konusunda ilgili oldukları ancak kanser hastalığının belirtileri, kanser erken tanı ve taramaları konusunda yeterince bilgiye sahip olmadıkları belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda meme, serviks ve kolon kanseri risk etmenleri, belirtileri, korunma, erken tanı ve tarama konularında eğitimler yapılarak kansere karşı farkındalık artırılmıştır.

PDF

___

1. Cancer. World Health Organization (WHO). http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/inde x.html Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
2. GLOBOCAN 2008. International Agency for Research on Cancer. http://globocan.iarc.fr/ Erişim tarihi: 27 Mayıs 2011
3. Cancer Screening, National Cancer Institute (NCI). http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/screening/overvi ew Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
4. Garcia F, Newton J, Baldwin S. Cervical and Endometrial Cancer Prevention. In: Fundamentals of Cancer Prevention, Ed: Alberts DS, Hess LM. Springer, 2005;315-342
5. World Cancer Report 2008. Ed: Boyle P, Levin B. World Health organization/ International Agency for Research on Cancer, Lyon, 2008.
6. Thompson PA, Lopez AM, Stopeck A. Breast Cancer Prevention. İçinde: Fundamentals of Cancer Prevention, Ed: Alberts DS, Hess LM. Springer; 2005. p. 255-276.
7. Fidaner C: Kanserde Erken Yakalama: Erken Tanı ve Taramalar. Türkiye’de Kanser Kontrolü içinde Ed: AM Tuncer, Sağlık Bakanlığı, Ankara 2007; 319-32.
8. Cervix Cancer Screening. IARC Handbooks of Cancer Prevention. IARC Press, 2005.
9. Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi http://www.ketem.org/ Erişim tarihi: 27 Mayıs 2011.
10. World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research. Food, Nutrition, Physicial Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective Washington CD: AIRC, 2007.
11. Physical Activity and Cancer. National Cancer Institute. http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/physicalactivity- qa Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011.
12. Gülbayraklı C, Açık Y, Deveci SE, Oğuzöncül AF. Elazığ İl Merkezinde iki eğitim araştırma sağlık ocağı bölgesinde kadınların sigara içme sıklığı. Erciyes Tıp Dergisi 2004; 26:158-164.
13. Ekici E, Utkualp N. Kadın öğretim elemanlarının meme kanserine yönelik davranışları. Meme Sağlığı Dergisi 2007; 3:136-139.
14. Ünalan P, Baş G, Atalay A, Kasapbaş T, Uzuner A. Marmara Üniversitesi kadın doğum polikliniğine başvuranların pap smear konusundaki bilgileri ve test sonuçları. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 2005; 36:147-151.
15. Dündar PE, Özmen D, Öztürk B, Haspolat G. The knowledge and attitudes of breast self- examination and mammography in a group of women in a rural area in western Turkey. BMC Cancer 2006; 6: 43.
16. Dişcigil G, Şensoy N, Tekin N, Söylemez A. Meme Sağlığı: Ege Bölgesinde Yaşayan Bir Grup Kadının Bilgi, Davranış ve Uygulamaları. Marmara Medical Journal 2007; 20:29-36.
17. Karahan A, Topuzoğlu A, Harmancı H. Hemşirelerin Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma ve Mamografi Çektirmeye Yönelik Davranışlarını Etkileyen Faktörler. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı, 2001, 57-59.
18. Seçginli S, Nahcivan NO. Factors associated with breast cancer screening behaviours in a sample of Turkish women: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies 2006; 43:161-171.
19. Avcı İA. The Health Beliefs Relating to Mammography of Midwives and Nurses. Meme Sağlığı Dergisi 2007; 3:4-8.
20. Açıkgöz A. Meme ve Serviks Kanseri Risk Düzeyleri ve Erken tanı Hizmetleri Kullanımı İlişkisi. [yayımlanmamış tez] İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.
21. Akyüz A, Güvenç G, Yavan T, Çetintürk A, Kök G. Kadınların Pap smear yaptırma durumları ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 2006;48: 25-29.
22. Behbakht K, Lynch A, Teal S, Degeest K, Massad S. Social and Cultural Barriers to Papanicolaou Test Screening in an Urban Population. The American College of Obstetricians and Gynecologists 2004;1355-1361.
23. Joun HS, Seung-Lee C, Klassen AC. Predictors of regular Pap smears among Korean-American women. Prevantive Medicine 2003; 37:585-592.
24. Buzgan T, Çom S, Arberk OK, ve ark. Ulusal Tütün Kontrol Programı ve Eylem Planı 2008-2012. Sağlık Bakanlığı, Ankara 2008.
25. Yılmaz E, Özkan S. Bir ilçede çalışan hemşirelerin sağlık sorunları ve yaşam alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Fırat sağlık Hizmetleri Dergisi 2006; 3:81-99.
26. Başer S, Hacıoğlu M, Evyapan F, Özkurt S, Kıter G, Zincir M. Denizli İl Merkezinde yaşayan Erişkinlerin sigara içme özellikleri. Toraks Dergisi 2007; 8:179-184.
27. Renehan AG, Tyson M, Egger M, Heler RF, Zwahle M. Body-mass index and incidence of cancer: a systematic review and meta-analysis of prospective observational studies. Lancet 2008; 371: 569–78.
28. Nöthlings U, Murphy SP, Wilkens LR, Henderson BE, Kolonel LN. Dietary glycemic load, added sugars, and carbohydrates as risk factors for pancreatic cancer: the Multiethnic Cohort Study1–4. Am J Clin Nutr 2007; 86:1495-501