KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İMALAT İŞLETMELERİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ: MARDİN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ÖRNEĞİ

Artan dünya nüfusu, doğal kaynaklardaki kirlenme ve azalma, iklim değişikliği, küresel ısınma vb. birçok ilişkili konu sürdürülebilirlik kavramının önemini giderek artırmaktadır. Bu bakımdan insan ihtiyaçlarının karşılanmasında üretim ve tüketimin sürdürülebilir kılınması gerekmektedir. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı Mardin Organize Sanayi Bölgesi (OSB)’deki Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) sürdürülebilir üretim düzeylerinin belirlenmesidir. Bunun için öncelikle Mardin OSB’de faaliyet gösteren 156 aktif firmanın doksan dördüne soru formu uygulanmıştır. Soru formlarından elde edilen veriler SPSS paket programında değerlendirilmiş ve bulgular elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Mardin OSB’deki KOBİ'lerin, ürün tasarımı, üretim süreci, atık yönetimi, enerji, tedarik, tersine lojistik, ekonomik, sosyal ve çevresel sorumluluk alanlarında sürdürülebilir üretim uygulamalarını genel olarak yerine getirdikleri belirlenmiştir. Ancak bu alanlardaki bazı uygulamaların yeterli olmadığı görülmüştür. İşletmeleri sürdürülebilir üretim uygulamalarına yönlendiren nedenler işletme maliyetlerinin azaltılması, yasal zorunluluklar, doğal kaynaklardaki tükenme ile firma imajına olumlu katkı olarak belirlenmiştir. Ayrıca, işletmelerin sürdürülebilir üretim düzeyleri bulundukları sektörlere göre ürün tasarımı, atık yönetimi ve sosyal sorumluluk alanlarında farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Üretim, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler, Mardin Organize Sanayi Bölgesi.

DETERMINING SUSTAINABLE PRODUCTION LEVEL IN SMALL AND MEDIUM-SIZED MANUFACTURING ENTERPRISES: CASE OF MARDIN ORGANIZED INDUSTRIAL ZONE

Increasing world population, pollution and decrease in natural resources, climate change, global warming, etc. many related issues increase the importance of the concept of sustainability. In this respect, production and consumption should be made sustainable in satisfying human needs. In this context, the aim of this study is to determine the sustainable production levels of Small and Medium Enterprises (SMEs) in Mardin Organised Industrial Zone (OIZ). For this purpose, a face-to-face survey was conducted with ninety-four of the 156 active firms operating in Mardin OIZ. The data obtained from the questionnaires were evaluated in SPSS package programme and the findings were obtained. According to the findings, it was determined that SMEs in Mardin OIZ generally fulfil sustainable production practices in the areas of product design, production process, waste management, energy, supply, reverse logistics, economic, social and environmental responsibility. However, it has been observed that some of the practices in these areas are not sufficient. The reasons that lead the enterprises to sustainable production practices are determined as reduction of operating costs, legal obligations, depletion of natural resources and positive contribution to company image. In addition, it was concluded that the sustainable production levels of enterprises differ in the areas of product design, waste management and social responsibility according to the sectors they are in.

Keywords:

Sustainability, Sustainable Production, Small and Medium-sized Enterprises, Mardin Organized Industrial Zone.,

PDF

___

Abubakari, M., Asamoah, P. K. B., & Agyemang, F. O. (2018). Ghana and sustainable development: The 40-year national development plan in retrospective. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 6 (01), 24–36. https://doi.org/10.4236/jhrss.2018.61024
Akkoyun, A. Y. (2016). Sürdürülebilir üretimi engelleyen faktörlerin bulanık KFY yöntemi ile analizi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Alayon, C., Safsten, C. & Johansson, G. (2017). Conceptual sustainable production principles in practice: Do they reflect what companies do? Journal of Cleaner Production, 141, 693-701.
Alves, W., Ferreira, P., & Araújo, M. (2018). Sustainability awareness in Brazilian mining corporations: The case of Paraíba state. Environment, Development and Sustainability, 20 (1), 41-63.
Aracıoğlu, B. (2010). Üretim/İşlemler yönetimi alanında yaşanan paradigmal değişimler kapsamında sürdürülebilir üretim, Ege Akademik Bakış, 10 (1) 2010, 141-156.
Arslan, F. (2018). Türkiye’de sürdürülebilir üretimde organize sanayi bölgelerinin rolü: Manisa Organize Sanayi Bölgesi (MOSB) örneği, Marmara Coğrafya Dergisi. 37, 167-182.
Atak, Ş., & Fidan, E. T. (2014). Bütüncül ve önleyici bir çevre yönetimi yaklaşımı olarak temiz üretim yaklaşımı ve Türkiye’de uygulanması. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 51(596), 59-69.
Baydas, Ö. & Cicek, M. (2019). The examination of the gamification process in undergraduate education: a scale development study. Technology, Pedagogy and Education. 28 (3), p: 269-285. https://doi.org/10.1080/1475939X.2019.1580609.
Bin, J. M., Diangha, S. N. & Ofeh, M. A. (2021). Impact of access to credit on the sustainability of small and medium sized enterprises in cameroon. American journal of ındustrial and business management, 11 (6), 705-718. https://doi.org/10.4236/ajibm.2021.116046
Cravo, R., & Guerreiro, J. (2019). Environmental sustainability: A 30-year progress assessment in portugal. Journal of Environmental Protection, 10 (11), 1507–1535. https://doi.org/10.4236/jep.2019.1011090
Çoban Kumbalı, H., İncekara, M. & Sarıkaya, M. (2022). KOBİ’lerde çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik: Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye karşılaştırması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (26), 789-823.
Diesendorf, M. (2000). Sustainability and sustainable development. D. Dunphy, J. Benveniste, A. Griffts & P. Sutton (Der.). Sustainability: The corporate challenge of the 21st century içide, (ss. 19-37). Singapore: Markono Print Media.
Erdin, C. & Ozkaya, G. (2020). Contribution of small and medium enterprises to economic development and quality of life in Turkey. Heliyon, 6 (2), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e03215.
Hossain, M. I., San, O. T., Ling, S. M., & Said, R. M. (2020). The role of environmental awareness and green technological usage to foster sustainable green practices in Bangladeshi manufacturing SMEs. International Journal of Advanced Science and Technology, 29 (7), 3115-3124.
İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD) (2012). Sürdürülebilirlik Farkındalığı Değerlendirme Raporu. https://imsad.org/tr/Yayinlar/sektorel-raporlar/ (Erişim Tarihi: 02.03.2023).
Karabulut, E. (2003). İşletmelerde çevre bilinci ve yeşil yönetim uygulamalarının işletme başarısına katkısını incelemeye yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kota, S., Mishra, R. P., Krishna Jasti, N. V., & Kale, S. (2021). Sustainable production system critical success factors: An interpretive structural modelling approach. Procedia, 98, 324–329. https://doi.org/10.1016/j.procir.2021.01.111
Martínez, J. M. G., Puertas, R., Martín Martín, J. M., & Ribeiro-Soriano, D. (2022). Digitalization, innovation and environmental policies aimed at achieving sustainable production. Sustainable Production and Consumption, 32, 92–100. https://doi.org/10.1016/j.spc.2022.03.035
Millar, H. H., & Russell, S. N. (2011). The adoption of sustainable manufacturing practices in the Caribbean. Business Strategy and the Environment, 20 (8), 512-526.
O’Brien, C. (1999). Sustainable production a new paradigm for a new millennium. International Jornal Production Economics, 60 (61),1-7.
Ömürbek, N., Tunca, M. Z., Mercan, Y., & Yetim, T. (2012). Deri sektöründe çevreye duyarlı üretim üzerine bir araştırma. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 1-14.
Ratnasingam, J., & Wagner, K. (2009). Green manufacturing practices among wooden furniture manufacturers in Malaysia. European Journal of Wood and Wood Products, 67(4), 485-486.
Resmi Gazete, Sayı:31782 (2022). Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin tanımı, nitelikleri ve sınıflandırılması hakkında yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 18.11.2022).
Syaifullah, D. H., Tjahjono, B., McIlhatton, D. & Zagloel, T. Y. M. (2022). The impacts of safety on sustainable production performance in the chemical industry: A systematic review of literature and conceptual framework. Journal of Cleaner Production, 366, 1-15. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.132876
Şenocak, B. (2017). İşletmelerde çevresel sürdürülebilirlik bilinci, denizli tekstil işletmelerine yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
TTGV (2010). Temiz (sürdürülebilir) üretim uygulamalarının yaygınlaştırılması için çerçeve koşulların ve ar-ge ihtiyacının belirlenmesi projesi sonuç raporu. https://www.ttgv.org.tr/ (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
Turhan, E., Kartum, G. & Özdemir, Y. (2018). Sürdürülebilir üretim ve işletme uygulamaları. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 1 (1), 1-15.
TURKOSB (2023). Mardin organize sanayi bölgesi. Erişim Adresi: http://turkosb.com/mardin-organize-sanayi-bölgesi.html (Erişim Tarihi: 06.05.2023).